Józef Jan Giedroyć

wojskowy polski, uczestnik powstania listopadowego

Józef Jan Giedroyć herbu Hippocentaurus (ur. 19 marca 1795 w Noseliszkach(inne języki) w województwie wileńskim, zm. 8 października 1831) – major Wojsk Polskich, jeden z przywódców powstania listopadowego na Litwie.

Józef Jan Giedroyć
Józef Jan
ilustracja
Herb
Hippocentaurus
Rodzina

Giedroyciowie herbu Hippocentaurus

Data i miejsce urodzenia

19 marca 1795
Noseliszki

Data i miejsce śmierci

8 października 1831
Sępopol

Odznaczenia
Krzyż Złoty Orderu Virtuti Militari
Tak wyglądała kapliczka księcia Józefa Jana Giedroycia wybudowana na górze Wallberg w Sępopolu

Życiorys

edytuj

W lipcu 1812 wstąpił do 18. Pułku Piechoty Księstwa Warszawskiego w randze podporucznika. W jego szeregach odbył kampanię rosyjską. 14 kwietnia 1813 przeniesiony do 6. Pułku Ułanów Księstwa Warszawskiego, z którym walczył w bitwie pod Lipskiem i wziął udział w szarży pod Wachau na szesnaście pułków jazdy nieprzyjacielskiej. W czasie tej bitwy był adiutantem generała Charles’a Lefebvre’a-Desnouettes’a. W 1814 wstąpił do 2. Pułku Strzelców Konnych. W 1824 złożył dymisję z armii[1].

W czasie powstania listopadowego, 28 marca 1831 wraz z Dominikiem Dowborem i Jakubem Tomkowiczem wystąpił na czele młodzieży w Telszach (wówczas było to miasto powiatowe) i wspólnie z oddziałem Józefa Syrowicza zmusił garnizon wojsk rosyjskich do ewakuacji. W pierwszej połowie maja na czele oddziału partyzantów nękał patrole wojsk rosyjskich w okolicach Wilna[1]. 26 maja objął dowództwo nad 12 Pułkiem Ułanów. W dniu 1 lipca awansował na majora. 13 lipca 1831 roku podczas bitwy pod Nowym Miastem Żmudzkim Józef Jan Giedroyć otrzymał trzy rany postrzałowe[2].

6 września ranny major wraz z 37 oficerami oraz 48 powstańcami internowanymi z korpusów Giełguda, Rolanda i Chłapowskiego przekroczył granicę pruską i przybył do miasta Schippenbeil (dzisiaj Sępopol). 4 października został odznaczony złotym krzyżem Orderu Virtuti MIlitari[3]. Niestety, 8 października zmarł, prawdopodobnie na zapalenie płuc. Oficerowie nie chcieli pochować zmarłego na ewangelickim cmentarzu, dlatego też najstarszy polski oficer, major Lubowski na miejsce spoczynku wyznaczył górę Wallberg (pol. Wałowa Góra[4]), która była kiedyś pruskim grodziskiem. Pogrzeb odbył się 10 października 1831 roku[5].

W miejscu spoczynku księcia Giedroycia postawiono ceglany grobowiec w kształcie prostokątnej kapliczki. Miał on około 2 metrów wysokości i był ozdobiony żelaznym krzyżem. Niestety, po pewnym czasie uległ zniszczeniu[5].

Przypisy

edytuj
  1. a b Władysław Konopczyński, Polski Słownik Biograficzny t. VII (1948-1958), Kraków, Wrocław 1948–1958.
  2. Marek Magowski, Krzysztof Komaniecki, 12 Pułk Ułanów w Powstaniu Listopadowym.
  3. Janusz Stankiewicz, Kawalerowie orderu Virtuti Militari [online], www.stankiewicze.com [dostęp 2016-04-12] [zarchiwizowane z adresu 2008-05-06].
  4. Maria Biolik. Nazwy terenowe Warmii i Mazur jako świadectwo historii regionu. „Komunikaty Mazursko-Warmińskie”. 2004 (4), s. 424, 2004. Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie. ISSN 0023-3196. (pol.). 
  5. a b Gustav Like, Die Stadt Schippenbeil, Köningsberg 1874.

Bibliografia

edytuj