Józef Handzelewicz
Józef Handzelewicz (ur. 4 lutego 1880 w Warszawie, zm. 26 stycznia 1963 tamże) – polski architekt i ceramik, radca Izby Przemysłowo-Handlowej w Gdyni w 1936 roku[1].
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Miejsce spoczynku |
cmentarz Powązkowski w Warszawie (kw. 52) |
| Zawód, zajęcie |
architekt |
Życiorys
edytujUrodził się w rodzinie Maksymiliana Handzelewicza i jego żony Doroty z Obiełów[2]. Po ukończeniu gimnazjum podjął pracę rysownika w pracowniach architektonicznych (m.in. u Józefa Piusa Dziekońskiego) w Warszawie i Odessie, w 1905 wyjechał do Niemiec, gdzie rozpoczął studia architektoniczne na Politechnice w Darmstadt. Naukę ukończył w 1911 i powrócił do Warszawy, założył własną pracownię i projektował pałacyki i dwory ziemiańskie w Galicji Wschodniej.
Podczas I wojny światowej zasiadał w Wydziale Zdrowia Publicznego Zarządu m.st. Warszawy, był również zastępcą społecznego opiekuna okręgowego[3]. Pod koniec 1916 przeniósł się do Lublina gdzie kierował Wydziałem Budownictwa przy Komitecie Ratunkowym. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości otrzymał etat dyrektora Komitetu Odbudowy Kraju przy Ministerstwie Spraw Wewnętrznych. Po wybuchu wojny polsko-bolszewickiej zgłosił się na ochotnika do wojska, w 1921 powrócił do Warszawy, gdzie ponownie otworzył pracownię architektoniczną, którą prowadził przez siedem lat.
W 1928 przeprowadził się do Grudziądza, gdzie został kierownikiem i udziałowcem Pomorskich Zakładów Ceramicznych, które produkowały dachówki i ceramiczne elementy pokryć dachowych. Opracował metody produkcji dachówki cienkościennej, konstrukcję stropu ceglanego „Pomorze”, szalowanie ceramiczne imitujące drewno oraz elementy ażurowe. Był również właścicielem zakładów ceramicznych w Pustelniku. Ogółem, dwanaście jego usprawnień i wynalazków zostało opatentowanych. Publikował również prace dotyczące ceramiki budowlanej i budownictwa, ukazywały się w m.in. w Przeglądzie budowlanym. Wspólnie z Alfredem Dziedziulem opublikował pracę Nowoczesna ceramika budowlana, która została wydana drukiem w 1935.
Po wybuchu II wojny światowej powrócił do Warszawy, po 1945 pracował w Biurze Projektów Ceramiki Budowlanej przy Ministerstwie Budownictwa. Pracował również jako nauczyciel w Technikum Budowlanym, zmarł w 1963. Spoczywa na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kw. 52-3-25/26)[4].
W 1914 ożenił się z Marią z Kucharskich. Jego córka z tego małżeństwa, Małgorzata Handzelewicz-Wacławek (wł. Maria Małgorzata) (1922-1996) również była architektem, podobnie jak jej syn Jakub Wacławek[5].
Dorobek architektoniczny
edytuj- Gmach Pocztowej Kasy Oszczędności w Warszawie u zbiegu ulic Jasnej 9 i Świętokrzyskiej 31/33 (obecnie urząd pocztowy Warszawa 1)
- Przebudowa Gimnazjum Królowej Jadwigi (proj. Marian Lalewicz) przy placu Trzech Krzyży 1 w Warszawie (wojnę przetrwało jedynie tylne skrzydło gmachu)
- Willa własna przy ulicy Morszyńskiej 29 w Warszawie
- Willa przy ulicy Frascati 12 w Warszawie
- Dom Mieszkalny Pocztowej Kasy Oszczędności przy ulicy Ludnej 9 w Warszawie[6]
- Siedziba oddziału Pocztowej Kasy Oszczędności przy ulicy Gabriela Narutowicza 45 w Łodzi[7]
- Projekt przebudowy ratusza we Lwowie[8]
- Projekt kina „Sokół” w Zakopanem (1929)[9]
Przypisy
edytuj- ↑ Sprawozdanie Izby Przemysłowo-Handlowej w Gdyni za Rok 1936, Gdynia 1937, s. 122.
- ↑ Stanisław Łoza (red.), Czy wiesz kto to jest?, (Przedr. fotooffs., oryg.: Warszawa : Wydaw. Głównej Księgarni Wojskowej, 1938.), Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe : na zam. Zrzeszenia Księgarstwa, 1983, s. 248.
- ↑ Sprawozdanie z działalności Wydziału Zdrowia Publicznego i Urzędu Zdrowia Zarządu m.st. Warszawy w czasie od 1-go stycznia do 1 lipca 1916 roku, Dziennik Zarządu Miasta Stołecznego Warszawy nr. 109, 20 października 1916
- ↑ Spis architektów, budowniczych i urbanistów pochowanych na cmentarzu, Pochowani na Cmentarzu Powązkowskim
- ↑ Maria Małgorzata Handzelewicz-Wacławek (Handzelewicz), Pamięć miasta. [dostęp 2014-09-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
- ↑ Ludna 9, IPECO. [dostęp 2014-09-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-06)].
- ↑ Dokumentacja konserwatorska elewacji frontowej kamienicy Pocztowej Kasy Oszczędności przy ul. Narutowicza 45 w Łodzi (wyciąg), Kancelaria Mikuccy. [dostęp 2014-09-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-04-20)].
- ↑ Piotr Marek Stański, Dwa miasta - dwa ratusze, Cracovia-Leopolis
- ↑ Kino „Sokół”, ul. Orkana, otwarcie wystawy „Będzie Kino w Zakopanem!!! Realizacje architekta Eugeniusza Wesołowskiego." UM Zakopane. [dostęp 2014-09-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
Bibliografia
edytuj- Inż. Józef Handzelewicz (1880-1963), Biuletyn Koła Miłośników Dziejów Grudziądza nr. 15/2010 (244) 21 kwietnia 2010. kmdg.grudziadz.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
- Dorobek architektoniczny Józefa Handzelewicza w serwisie Warszawa 1939. warszawa1939.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
- Małgorzata Rozbicka "Józef Handzelewicz (1880-1963) architekt, inżynier-ceramik i przemysłowiec, Komitet Architektury i Urbanistyki PAN 1/2011