Iziasław Włodzimierzowicz

Iziasław Włodzimierzowicz (st.rus.. Изѧславъ[1]) – kniaź połocki w latach 986–1001, syn Włodzimierza Wielkiego i Rognedy, wnuk Rogwołoda. Był założycielem połockiej linii RurykowiczówIziasławiczów.

Iziasław
Изѧславъ
Ilustracja
Pieczęć Iziasława
książę połocki
Okres

od 988
do 1001

Poprzednik

Włodzimierz I Wielki

Następca

Wsiesław Iziasławicz

Dane biograficzne
Dynastia

Rurykowicze

Data i miejsce urodzenia

ok. 978
Kijów (?)

Data śmierci

1001

Ojciec

Włodzimierz I Wielki

Matka

Rogneda

Żona

nieznana

Dzieci

Wsiesław Iziasławicz, Briaczysław Iziasławicz

Życiorys

edytuj

Wiadomości o Iziasławie pochodzą z Powieści lat minionych, zgodnie z którą urodził się w 980 albo 981 roku w Kijowie. Przedtem Włodzimierz starał się bez powodzenia o rękę Rognedy, córki Rogwołoda. Małżeństwo to miało zapewnić Włodzimierzowi wsparcie militarne księstwa połockiego w wojnie z Kijowem. Po odmowie Rogwołoda Włodzimierz najechał Połock i zabił jego władcę, a Rognedę poślubił wbrew jej woli[2][3]. Przypuszczalnie rok po ślubie urodził się Iziasław. Historycy przesuwają datę urodzenia na rok 978, kierując się informacjami z jedenastowiecznego panegiryku na cześć Włodzimierza Wielkiego autorstwa Jakuba Mnicha[4], według którego bratobójcza wojna między Włodzimierzem i Jaropełkiem skończyła się w 978 roku, więc Włodzimierz musiał zdobyć Połock i poślubić Rognedę przed tym rokiem.

W 988 roku Iziasław wraz z ojcem i braćmi został ochrzczony i otrzymał od Włodzimierza księstwo połockie[5], którego stolicę musiał odbudować po najeździe Włodzimierza około 977 roku. Na czas odbudowy Połocka stolicą była twierdza Iziasławl.

Zachował się wpis w Latopisie Ławrientiewskim z roku 1128, opowiadający o nieudanym zamachu Rognedy na Włodzimierza. Przed śmiercią matkę uratował kilkuletni Iziaslaw, który z mieczem stanął przy Rognedzie. Włodzimierz pohamował swój gniew, ale nie pozwolił żonie i synowi zostać w Kijowie. Odesłał ich do nowo wybudowanego zamku Zasław (Iziasławl)[3], gdzie sprawował rządy do 1001 roku[6]. Pozostawił od nieznanej żony dwóch synów: Wsiesława Iziasławicza i Briaczysława Iziasławicza, którzy kolejno rządzili Połockiem.

Pieczęć Iziasława

edytuj

Podczas wykopalisk archeologicznych w Nowogrodzie Wielkim w 1955 roku znaleziono ołowianą pieczęć Iziasława[7]. Jest to najstarszy dowód istnienia piśmiennictwa w Europie Wschodniej. Pieczęć została wyciśnięta w ołowiu i przymocowana do dokumentu przy pomocy skórzanego paska. Na awersie widnieje zmodyfikowany rysunek trójzębu z napisem cyrylicą ΝΖAC**OΖO. Historycy uważają, że cały napis wyglądał ΝΖACΛΑOZO, to jest imię Iziasława po grecku. Na rewersie widnieje ГРΑΔ*****, prawdopodobnie pierwotny zapis wyglądał ГРΑΔΠΛΤСΚ, co oznacza miasto Połock. Szerokość pieczęci wynosi 38 mm, wysokość waha się w granicach 24–30 mm, głębokość – 11 mm, w miejscu odbitki – 8 mm[8].

Przypisy

edytuj
  1. Latopis nowogrodzki pierwszy
  2. В год 6488 (980), w: Повесть временных лет.
  3. a b Летопись Русская по Лаврентьевскому списку, s. 206–207.
  4. Память и похвала князю русскому Владимиру.
  5. В год 6496 (988), w: Повесть временных лет.
  6. Летопись Русская по Лаврентьевскому списку, s. 91.
  7. М. Акимов, Сребреники Владимира Великого Х век, w: Монеты и банкноты России.
  8. В.Л. Янин, Древнейшая русская печать Х века, „Краткие сообщения института материальной культуры”, 57 (1955), s. 39.