Obywatelska inicjatywa ustawodawcza

Obywatelska inicjatywa ustawodawcza (inicjatywa ludowa) – jeden z elementów demokracji bezpośredniej, umożliwiający ściśle określonej przez prawo grupie obywateli, posiadających pełnię praw wyborczych wystąpić z inicjatywą ustawodawczą do parlamentu. Obowiązuje m.in. w Polsce, gdzie prawo takie przysługuje grupie co najmniej 100 tys. obywateli mających prawo wybierania do Sejmu.

Zgodnie z polskim prawem obywatelska inicjatywa ustawodawcza nie dotyczy:

• projektu ustawy budżetowej oraz ustaw bezpośrednio wyznaczających sytuację finansów publicznych – inicjatywę posiada wyłącznie Rada Ministrów (art. 221 Konstytucji)
• projektu ustawy o zmianie Konstytucji – inicjatywa przysługuje grupie obejmującej co najmniej 1/5 ustawowej liczby posłów, Senatowi oraz prezydentowi (art. 235 ust. 1 Konstytucji).

Procedurę obywatelskiej inicjatywy ustawodawczej w Polsce reguluje ustawa z dnia 24 czerwca 1999 r. o wykonywaniu inicjatywy ustawodawczej przez obywateli (Dz.U. z 2018 r. poz. 2120). W celu wniesienia projektu ustawy do Sejmu tworzy się komitet inicjatywy ustawodawczej składający się z co najmniej 15 osób. Komitet ten ma osobowość prawną.

Na zlecenie Marszałka Sejmu Państwowa Komisja Wyborcza weryfikuje podpisy popierające inicjatywę ustawodawczą obywateli.

Obywatelska inicjatywa ustawodawcza, tak jak wszystkie projekty ustaw, podlega zasadzie dyskontynuacji, z tym wyjątkiem, że projekty obywatelskie mogą być procedowane także w następnej kadencji Sejmu. Rzecznik Praw Obywatelskich zwraca uwagę, że projekty te powinny podlegać najwyższej ochronie jako przejaw demokracji bezpośredniej, dlatego zwrócił się do Komisji Ustawodawczej Sejmu RP o zapoczątkowanie dyskusji w sprawie zmiany przepisów.

Zobacz też

• Inicjatywa obywatelska
• Europejska Inicjatywa Obywatelska
• Świecka szkoła

Linki zewnętrzne

• INPRIS: algorytm przedstawiający obywatelską inicjatywę ustawodawczą