Implementation Force

Implementation Force (IFOR) – międzynarodowe siły wojskowe pod przywództwem NATO, na podstawie mandatu ONZ w okresie od 20 grudnia 1995 do 20 grudnia 1996 roku prowadzące w Bośni i Hercegowinie operację Joint Endeavour. Jej dowódcą był admirał US Navy Leighton W. Smith, Jr.

Implementation Force
IFOR

NATO Operacja Joint Endeavour
Oznaka IFOR. Jeden napis w alfabecie łacińskim, a drugi w cyrylicy
Historia
Państwa wystawiające	15 państw NATO Belgia Dania Francja Grecja Hiszpania Holandia Kanada Luksemburg Niemcy Norwegia Portugalia Stany Zjednoczone Turcja Wielka Brytania Włochy 19 państw spoza NATO Australia Austria Bangladesz Czechy Egipt Estonia Finlandia Litwa Łotwa Malezja Nowa Zelandia Pakistan Polska Rumunia Słowacja Szwecja Rosja Ukraina Węgry
Państwa mandatowe	Bośnia i Hercegowina
Decyzja o użyciu	14 grudnia 1995 (Układ w Dayton 15 grudnia 1995 (UNSCR 1031)
Rozpoczęcie misji	20 grudnia 1995
Zakończenie misji	20 grudnia 1996
Liczba zmian	1
Dowódcy
Pierwszej zmiany	adm. Leighton W. Smith Jr.
Konflikt zbrojny
Wojna w Bośni
Organizacja
Typ	budowania pokoju
Podporządkowanie	AFSOUTH
Skład	3 dowództwa komponentów 3 wielonarodowe dywizje: Południowo-Wschodnia, Południowo-Zachodnia, Północna
Liczebność	80 000 żołnierzy (łącznie) 54 000 żołnierzy (tylko w Bośni)
Dyslokacja	Sarajewo (dowództwo)

Historia

15 grudnia Rada Bezpieczeństwa ONZ upoważniła NATO do wprowadzenia w życie postanowień wojskowych układu pokojowego w Dayton w sprawie Bośni i Hercegowiny. Ustanowiono w tym celu wielonarodowe Siły Implementacyjne (Implementation Force – IFOR) znalazły się pod dowództwem wojskowym NATO od 20 grudnia 1995. W skład tych sił poza wojskami NATO wchodziły również jednostki państw uczestniczących w programie Partnerstwo dla Pokoju oraz państw nieeuropejskich (Egipt, Malezja, Pakistan). Udział Rosji był przedmiotem osobnego porozumienia między NATO a Rosją. Celem operacji była kontrola wprowadzenia w życie ustaleń konferencji z Dayton kończącej wojnę w Bośni. Zadaniem sił IFOR w ramach operacji "Wspólny Wysiłek" było bezpieczne wykonanie planu pokojowego. Mieściło się ono w nowej skali potrzeb i problemów z zakresu logistyki, wyposażenia i zdolności operacyjnych. Stronami antagonistycznymi w konflikcie były Federacja Bośni i Hercegowiny oraz Republiki Serbskiej. Wojska NATO kontrolowały także przekazanie pomiędzy stronami kontroli nad spornymi terytoriami oraz rozbrojenie z broni ciężkiej. Pomimo pokojowego charakteru misji, żołnierze IFOR wielokrotnie używali broni w walce. Pierwszą taką sytuacją był atak artyleryjski, przeprowadzony 23 sierpnia 1996 r. na pozycje oddziałów serbskich, prowadzących ataki moździerzowe.

Zgodnie z zapisami aneksu 1A porozumienia pokojowego, operacja "Wspólny wysiłek" była prowadzona przez NATO pod politycznym kierownictwem i kontrolą Rady Północnoatlantyckiej.

Zadania sił IFOR:

• Bezpieczne wykonanie programu pokojowego, który opierał się na postanowieniu z Dayton
• Zapewnienie stałego przestrzegania zawieszenia broni
• Zabezpieczanie przekazywania kontroli na spornych terytoriach
• Doprowadzenie do wycofania się do baz własnego terytorium, sił z uzgodnionych stref rozgraniczających obszary objęte zawieszeniem, oraz zapewnienie rozgraniczenia sił
• Rozbrojenie z broni ciężkiej, przeprowadzenie zbiórki ciężkiego uzbrojenia do parków sprzętu i koszar oraz demobilizacja pozostałych sił
• Kontrola i zapewnienie bezpieczeństwa granicom i terenom przygranicznym
• Stworzenie warunków dla bezpiecznego, uporządkowanego i szybkiego wycofania sił ONZ, które nie zostały przeniesione do IFOR
• Zabezpieczanie dostaw pożywienia
• Kontrolowanie przestrzeni powietrznej nad Bośnią i Hercegowiną

Po wyczerpaniu się mandatu misji w 1996 Rada Północnoatlantycka podjęła decyzję o rozpoczęciu nowej długoterminowej misji pokojowej o kryptonimie SFOR (Stabilization Force).

Struktura organizacyjna

Pod względem organizacyjnym w skład IFOR wchodziły trzy dowództwa komponentów poszczególnych rodzajów sił zbrojnych i 3 wielonarodowe dywizje wojsk lądowych (w nawiasie jednostka ramowa):

• Dowództwo Sił Implementacyjnych (Połączone Siły NATO Europy Południowej) – adm. Leighton W. Smith Jr., Sarajewo
  • Dowództwo Komponentu Lotniczego (Połączone Siły Powietrzne NATO Europy Południowej) – gen. broni Micheal E. Ryan, Vicenza
  • Dowództwo Komponentu Morskiego (Połączone Siły Morskie NATO Europy Południowej) – adm. Mario Angeli, Neapol
  • Dowództwo Komponentu Lądowego (Korpus Szybkiego Reagowania Dowództwa NATO w Europie) – gen. broni Michael Walker, Ilidža
    • Wielonarodowa Dywizja Północ (1 Dywizja Pancerna (USA)) – gen. dyw. William L. Nash, Tuzla
    • Wielonarodowa Dywizja Południowy-Zachód (3 Dywizja Zmechanizowana) – gen. dyw. Mike Jackson, Banja Luka
    • Wielonarodowa Dywizja Południowy-Wschód (6 Lekka Dywizja Pancerna) – gen. dyw. Rideau, Mostar
    • odwód manewrowy IFOR (Siły Manewrowe Dowództwa NATO w Europie) – gen. dyw. Henry A. Kievenaar, Bihać

• 
  Przemieszczenie amerykańskich wojsk do Bośni w grudniu 1995 r.
• 
  Fińscy żołnierze na patrolu w marcu 1996 r.
• 
  Kolumna rosyjskich wojsk powietrznodesantowych w lipcu 1996 r.

W kulturze

Polscy żołnierze IFOR-u są głównymi bohaterami dramatu wojennego pt. Demony wojny według Goi z 1998 roku w reżyserii W. Pasikowskiego. Polscy żołnierze IFOR-u występują w filmie Peacemaker.

Zobacz też

• Brygada Nordycko-Polska
• Polski Kontyngent Wojskowy w Bośni i Hercegowinie
• 6 Brygada Powietrznodesantowa