I wiek

Ten artykuł od 2021-02 wymaga zweryfikowania podanych informacji.

Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

I wiek – pierwsze stulecie umownej „naszej ery”, trwające od 1 do 100 roku. Nastąpił po I wieku p.n.e., a przed II wiekiem. W chronologii nie występuje rok zerowy, ani zerowy wiek.

Lata: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100

Urodzili się

Z tym tematem związana jest kategoria: Urodzeni w I wieku.

około 5–10 – Paweł z Tarsu
około 50 – Plutarch, grecki pisarz i filozof
około 55 – Tacyt, rzymski historyk
około 69 – Swetoniusz, rzymski historyk
około 100 – Klaudiusz Ptolemeusz, grecki uczony

Zmarli

Z tym tematem związana jest kategoria: Zmarli w I wieku.

14 – Oktawian August, pierwszy cesarz rzymski
17 – Tytus Liwiusz, rzymski historyk
17 lub 18 – Owidiusz, rzymski poeta
30/33 – Jezus Chrystus
64/67 – Piotr Apostoł
79 – Pliniusz Starszy, zginął podczas obserwacji erupcji Wezuwiusza
około 80 – Maciej Apostoł

Wydarzenia w Europie

2–8 – Owidiusz tworzył Metamorfozy
6 – Cesarz Oktawian August nakazuje organizację pierwszej w historii straży pożarnej, Militia Vigilum.
4 – Rzymianie wkroczyli do Germanii
9
- klęska Rzymian w Lesie Teutoburskim (zagłada 3 legionów)
- ustalenie granicy imperium rzymskiego na Renie
10 – August zwolnił lekarzy w Rzymie od płacenia podatków
około 10 – główne drogi w mieście Rzym zaczęto oświetlać pochodniami
14 – wybudowanie akweduktu Pont du Gard w pobliżu Nîmes
14–37 – rządy cesarza Tyberiusza
28 – Fryzowie podnieśli bunt (pierwszy) przeciw władzy Rzymu
32 – brak żywności wywołał rozruchy w Rzymie
41 – zabójstwo Kaliguli, nowym władcą Rzymu został Klaudiusz
43 – Klaudiusz rozpoczął podbój Brytanii, pd. Brytania stała się prowincją rzymską
około 43 – założenie Londynu
46 – Tracja stała się prowincją rzymską
47 – Fryzowie ponownie ujarzmieni przez oddziały rzymskie
54 – Neron został cesarzem Rzymu
54–68 – wyprawa rzymskiego ekwity po bałtycki bursztyn (Pliniusz)
55–58 – wielka wyprawa zbrojna do Armenii
59 – Neron organizuje igrzyska na wzór grecki
60 – Boudika, królowa Icenów wznieciła powstanie przeciwko Rzymianom i prorzymsko nastawionym Brytom
64 – wielki pożar Rzymu, początek prześladowań chrześcijan
66 – Neron wręcza insygnia królewskie Tiridatesowi, władcy Armenii
66–67 – podróż Nerona do Grecji (masowy rabunek dzieł sztuki greckiej i ich wywóz do Rzymu)
67 – Neron nakazał rozpocząć odbudowę świątyni w Delfach
68 – zabójstwo Nerona, koniec rządów dynastii julijsko-klaudyjskiej, początek wojny domowej
69 – „rok czterech cesarzy”, ostatecznie cesarzem został Wespazjan, początek dynastii Flawiuszów
69–70 – powstanie w okręgach rzymskich, zorganizowane przez wodza Batawów – Cyvilisa (zwycięstwo Rzymian)
około 70–79 – Pliniusz Starszy napisał Historię naturalną
73 – Wespazjan wprowadził nowy cenzus majątkowy i odnowił skład senatu
74 – wypędzenie filozofów z Rzymu
24 sierpnia 79 – wybuch Wezuwiusza zniszczył Pompeje, Herkulanum i Stabie
80
- najazd Juliusza Agrykoli na Kaledonię
- zakończenie budowy Koloseum, pożar Rzymu
około 82 – budowa Łuku Tytusa w Rzymie
84 – Domicjan zakończył odbudowę świątyni w Delfach
około 84 – Calgacus zjednoczył plemiona Brytów do walki z Rzymianami
89–102 – powstanie biblioteki Tytusa Flawiusza Pantainosa (Ateny)
92 – zakończenie budowy pałacu na Palatynie (Rzym)
95 – ponowne wypędzenie filozofów z Rzymu
98 – Trajan został cesarzem Rzymu, założył szkołę epikurejską w Atenach
w Cesarstwie rzymskim zyskał na popularności kult perskiego boga Mitry
rozkwit misteriów w Eleusis
stopniowy zanik kultu Hery, Latony, Afrodyty i Artemidy
rozkwit Aten pod panowaniem rzymskim
rozwój astrologii i gnostycyzmu
rozkwit handlu na szlaku bursztynowym
lwy stały się rzadkością na obszarze Europy Zachodniej

Wydarzenia w Azji

2 – ogólnokrajowy spis powszechny w Chinach
6 – Judea (łącznie z Samarią i Galileą) stała się rzymską prowincją
9–23 – uzurpacja Wang Manga przerwała 400-letnie panowanie dynastii Han w Chinach
17 – Kapadocja stała się prowincją rzymską
18 – najazd Partów na Indie
około 25 – działalność Jana Chrzciciela
około 27 – Jezus rozpoczął nauczanie w Galilei
7 kwietnia 30 – w Jerozolimie umarł na krzyżu Jezus Chrystus
34–35 – walki wewnętrzne w Partii
36 – pierwsze wieści o działalności misyjnej chrześcijan
45–67 – podróże misyjne św. Pawła
48
- Południowi Xiongnu stali się lennikami Chińczyków
- Sobór Apostolski
około 50 – w Chinach pojawiła się porcelana
53 – król Partów Wologazes I zagarnął Armenię
około 58 – święty Paweł napisał „Listy do Koryntian”
około 60 – powstało imperium Kuszanów w Azji Środkowej
60 – wybuchło 10-letnie powstanie Żydów przeciw Rzymianom w Judei
62 – ukamienowanie Jakuba (brata Jezusa), biskupa Jerozolimy
wrzesień 70 – Rzymianie zniszczyli Jerozolimę
około 70 – powstała ewangelia Marka
78 – Kuszanowie rozpoczęli podboje w Indiach
około 80 – powstały ewangelie Mateusza i Łukasza
91 – Chińczycy pokonali Północnych Xiongnu, których państwo przestaje istnieć
około 100
- obróbka metalu na wyspach Azji Południowo-Wschodniej
- powstała ewangelia Jana
- Zhang Heng skonstruował pierwszy sejsmograf (Chiny)
- Marinos z Tyru opracował siatkę równoleżników i południków, stworzył mapę obejmującą Europę i część Azji (z Chinami włącznie)

Wydarzenia w Afryce

1–50 – aleksandryjscy kupcy odbywają podróże handlowe bezpośrednio do Indii
45 – Rzymianie podbili Mauretanię (jako 2 nowe prowincje włączona do Cesarstwa rzymskiego)
około 50 – ekspansja terytorialna królestwa Aksum
około 70 – wczesne chrześcijaństwo dotarło do Aleksandrii
około 80 – eksperymenty Herona z Aleksandrii z napędem parowym
Rzymianie wprowadzili wielbłądy do sił porządkowych w Afryce Północnej

Wydarzenia w Ameryce

około 1 – początek dominacji kultury Mochica na wybrzeżu Peru
około 50 – początek szczytowego okresu rozwoju kultury Recuay w Santa Valley w Peru
około 100 – lud Mochica postawił piramidy Słońca i Księżyca w Peru

Bibliografia

William K.W.K. Klingaman William K.W.K., The First Century: Emperors, Gods and Everyman, Guild Publishing, 1990 (ang.).