Hlebowicze
Hlebowicze (biał. Глебавічы, Hlebawiczy, ros. Глебовичи, Glebowiczi) – wieś na Białorusi, w obwodzie grodzieńskim, w rejonie brzostowickim, w sielsowiecie Koniuchy. Położona jest na wschodnim brzegu rzeki Odła, 31 km na południe od Grodna, 6,2 km od granicy polsko-białoruskiej. We wschodniej części wsi znajduje się kaplica św. Anny, zbudowana po 1840 roku[2]. W przeszłości istniała w niej także cerkiew cmentarna, zbudowana po 1850 roku, zniszczona w XX wieku[3].
| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Rejon | |
| Sielsowiet | |
| Wysokość |
129 m n.p.m. |
| Populacja (2009) • liczba ludności |
|
| Nr kierunkowy |
1511 |
| Kod pocztowy |
231782 |
Położenie na mapie Białorusi  | |
Położenie na mapie obwodu grodzieńskiego  | |
| 53°23′12″N 23°50′12″E/53,386667 23,836667 | |
Historia
edytujTereny, na których leży obecnie wieś Hlebowicze, od 1413 roku wchodziły w skład powiatu grodzieńskiego województwa trockiego Wielkiego Księstwa Litewskiego. Jagiellonowie prowadzili na nich wówczas szeroką akcję osadniczą. Wzdłuż Świsłoczy przebiegał ważny szlak komunikacyjny z Wilna, przez Grodno i Brześć do Krakowa, co czyniło tę lokalizację atrakcyjną do osiedlenia się[4]. Wtedy prawdopodobnie zostały założone Hlebowicze, jako osada rodu szlacheckiego[5] lub rycerskiego[4]. Jej nazwa pochodzi zapewne od nazwiska założyciela i wskazuje na jego ruskie pochodzenie[5].
W XVI wieku Hlebowicze były dobrami szlacheckimi, wchodzącymi w skład włości odelskiej. Pozostały w składzie Wielkiego Księstwa Litewskiego do 1795 roku, kiedy to w wyniku III rozbioru Rzeczypospolitej znalazły się na terytorium Imperium Rosyjskiego.
Wieś szlachecka położona była w końcu XVIII wieku w powiecie grodzieńskim województwa trockiego[6].
W czasach zaborów Hlebowicze były dobrami i okolicą szlachecką w granicach Imperium Rosyjskiego, w guberni grodzieńskiej, w powiecie grodzieńskim, w gminie Indura. W roku 1900 dobra należały do Wasilkowskich i miały powierzchnię 283 dziesięcin (ok. 309,2 ha). Okolica miała natomiast powierzchnię 279 dziesięcin (ok. 304,8 ha)[7].
Od 1919 roku w granicach II Rzeczypospolitej. 7 czerwca 1919 roku, wraz z całym powiatem grodzieńskim, weszły w skład okręgu wileńskiego Zarządu Cywilnego Ziem Wschodnich – tymczasowej polskiej struktury administracyjnej[8]. Latem 1920 roku zajęte przez bolszewików, następnie odzyskane przez Polskę. 20 grudnia 1920 roku włączone wraz z powiatem do okręgu nowogródzkiego[9]. Od 19 lutego 1921 roku[10] w województwie białostockim, w powiecie grodzieńskim, w gminie Indura. W 1921 roku miejscowość miała status okolicy. Było w niej 40 domów mieszkalnych i 1 zamieszkane zabudowanie innego typu[11].
W wyniku napaści ZSRR na Polskę we wrześniu 1939 roku miejscowość znalazła się pod okupacją radziecką. 2 listopada została włączona do Białoruskiej SRR. 4 grudnia 1939 roku włączona do nowo utworzonego obwodu białostockiego. Od czerwca 1941 roku pod okupacją niemiecką. 22 lipca 1941 roku włączona w skład okręgu białostockiego III Rzeszy. W 1944 roku ponownie zajęta przez wojska radzieckie i włączona do obwodu grodzieńskiego Białoruskiej SRR. Od 1991 roku w składzie niepodległej Białorusi.
Demografia
edytujNazwa Hlebowicze sugeruje, że założycielami osady była ruska szlachta. Zróżnicowane nazwy innych miejscowości w regionie wskazują jednak, że pierwotnie ludność tego obszaru była mieszana, białorusko-litewska, z przewagą białoruskiej[5].
Według spisu powszechnego z 1921 roku okolica zamieszkana była przez 216 osób, w tym 192 Polaków i 24 Białorusinów. Katolicyzm wyznawało 192 mieszkańców, prawosławie – 24[11].
Przypisy
edytuj- ↑ Liczby ludności miejscowości obwodu grodzieńskiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 14 października 2009 roku. (ros.).
- ↑ Kaplica św. Anny. radzima.org. [dostęp 2018-06-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-06-11)]. (biał. • ang. • pol. • ros.).
- ↑ Cerkiew cmentarna. radzima.org. [dostęp 2018-06-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-06-11)]. (biał. • ang. • pol. • ros.).
- ↑ a b Czesław Malewski. Rody i herby szlacheckie na Litwie (XXIII). „Nasz Czas”. 20 (609), 2003. [dostęp 2018-06-12]. [zarchiwizowane z adresu 2013-01-09].
- ↑ a b c Jan Jakubowski: Powiat grodzieński w w. XVI. Suwalskie Towarzystwo Genealogiczne im. Jerzego Wiśniewskiego. [dostęp 2018-06-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-05-04)].
- ↑ Вялікі гістарычны атлас Беларусі Т.2, Mińsk 2013, s. 97.
- ↑ Hlebowicze, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 558.
- ↑ Dz. Urz. ZCZW z 1919 r. Nr 5, poz. 41
- ↑ Dz.U. z 1920 r. nr 115, poz. 760
- ↑ Dz.U. z 1921 r. nr 16, poz. 93
- ↑ a b Skorowidz… ↓, s. 36
Bibliografia
edytuj- Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych.. T. 5: Województwo białostockie. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1924, s. 154. [dostęp 2018-06-12].
Linki zewnętrzne
edytuj- Hlebowicze na mapie powiatu grodzieńskiego w XVI w.. [dostęp 2018-06-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-09-04)].
- Hlebowicze na Mapie Taktycznej Polski z 1926 roku. [dostęp 2018-06-12].
- Hlebowicze na Radzima.org. (biał. • ang. • pol. • ros.).
