Hieronim Wierzchowski
Hieronim Wierzchowski, herbu Korczak, esperanto Hieronimo Wierzchowski-Korczak (ur. 20 lipca 1860 we Lwowie zm. w 20 stycznia 1942 tamże) – jeden z pierwszych polskich esperantystów, sędzia, polityk-demokrata i poseł do austriackiej Rady Państwa
.jpg) Hieronim Wierzchowski (przed 1905) | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| poseł do Rady Państwa X kadencji | |
| Okres |
od 28 listopada 1905 |
| Przynależność polityczna | |
Życiorys
edytujUkończył gimnazjum we Lwowie[1] i studia prawnicze na Wydziale Prawa Uniwersytetu Lwowskiego[2]. Od 1891 pracował w sądownictwie galicyjskim, najpierw jako stażysta w Sądzie Okręgowym we Lwowie (1891-1895) w latach 1892-1895 na praktyce w sądzie powiatowym w Samborze[1]. Był auskultantem sądowym w c. k. sądzie powiatowym w Skolem (1896)[3], potem adiunktem sądowym w c. k. sądzie powiatowym w Buczaczu (1897-1899)[4] i sekretarzem w c. k. sądzie powiatowym w Tłumaczu (1900)[5]. Krótko przed 15 grudnia 1901 jako sędzia powiatowy w Tłumaczu został przeniesiony do Halicza[6][7]. Był sędzią powiatowym, od 1904 naczelnikiem sądu powiatowego w Haliczu (1901-1906). Przed 4 marca 1906 został przeniesiony do Lwowa[8], gdzie był radcą (1907-1914)[9], a potem starszym radcą (1914-1918) c. i k. Sądu Okręgowego w tym mieście[1]. W okresie międzywojennym był w latach 1918-1926 sędzią cywilnego Sądu Okręgowego we Lwowie, przewodniczącym jego II Senatu[10]. Dnia 4 sierpnia 1926 przeszedł na własną prośbę w stan spoczynku[11].
Aktywny politycznie, związany z demokratami galicyjskimi. 17 października 1905 w sali Gwiazdy w Stanisławowie na zebraniu komitetu przedwyborczego został nominowany na kandydata demokratów na posła do parlamentu austriackiego. Jego kandydaturę poparł m.in. burmistrz Buczacza Bernard Stern[12][13][2]. Podczas wyborów 31 października 1905[14] w ramach kurii V (powszechnej) w okręgu wyborczym Nr 13[15] (powiaty sądowe Stanisławów–Tłumacz–Buczacz—Halicz–Rohatyn–Bursztyn-Podhajce–Monasterzyska-Potok Złoty–Wiśniowczyk-Tyśmienica-Ottynia[16][17]), ubiegając się o mandat po Janie Walewskim zwyciężył kandydata ukraińskiego Teofila Okunewskiego[14][18] otrzymawszy 673 głosów wyborców z 1089[14]. Jako poseł do Rady Państwa w Wiedniu X kadencji[14] należał do frakcji posłów demokratycznych Koła Polskiego[1][19].
Był jednym z pierwszych esperantystów na świecie, od 1897 korespondował z Ludwikiem Zamenhofem[20]. W 1906 wraz ze Stanisławem Łazicą i Juliuszem Reinerem oraz Bronisławem Skałkowskim inicjator powstania a następnie działacz od 1908 członek, a od 1910 wiceprezes[21], od 18 stycznia 1912[22][23] prezes zarządu Lwowskiego Towarzystwa „Esperanto" (Societo "Esperaranto" en Leopolo). W latach 1906–1907 wspierał finansowo organ towarzystwa „Pola Esperantisto“ ("Polski Esperantysta"). Od 1910 był członkiem redakcji wychodzącego we Lwowie pisma esperanckiego „Voco de Kuracistoj" („Głos lekarski")[24]. Prowadził wiele kursów nauki tego języka. Napisał także podręcznik do nauki esperanto[20]. Uczestnik międzynarodowych kongresów esperanckich: IV Kongresu w Dreźnie (1908)[25], VIII Jubileuszowego Kongresu Esperantystów w Krakowie (1912)[26] oraz IX Kongresu w Bernie w Szwajcarii (1913)[27]. W okresie międzywojennym był nadal prezesem Lwowskiego Towarzystwa „Esperanto"[28].
Rodzina i życie prywatne
edytujPochodził z rodziny szlacheckiej herbu Korczak, wywodzącej się z ziem Królestwa Polskiego. Urodził się w 1860 we Lwowie jako syn Erazma, urzędnika kasy powiatowej i Filomeny. W 1907 ożenił się z Marią z Zagórskich[1][2][29].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e Parlament Österreich Republik, Franz Adlgasser, Kurzbiografie Wierzchowski, Hieronim Ritter von - Parlamentarier 1848-1918 online [7.01.2020]
- ↑ a b c O mandat po dr. Walewskim. „Nowości Illustrowane”. Nr 45, s. 15-16, 4 listopada 1905.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem na rok 1896. Lwów, 1896, s. 51, 76.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem na rok 1897, s. 79; 1898, s. 85; 1899, s. 83
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem na rok 1900. Lwów, 1900, s. 109.
- ↑ Kronika. Mianowania. „Kurjer Stanisławowski”. 847, s. 2, 15 grudnia 1901.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem na rok 1905. Lwów, 1905, s. 115.
- ↑ Kronika. Ze sfer sądowych. „Kurjer Stanislawowski”, 1067, s. 2, 4 marca 1906.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem na rok 1907. Lwów, 1907, s. 84.
- ↑ Kalendarz 1854-1925 "Haliczanin" ilustrowany humorystyczny noworocznik dla wszystkich, Lwów 1925, s. 50
- ↑ Ruch służbowy, "Dziennik Urzędowy Ministerstwo Sprawiedliwości", nr 19 z 1 października 1926, s. 370 Podlaska Biblioteka Cyfrowa - wersja cyfrowa
- ↑ Wybór posła. „Kurjer Stanisławowski”. 1048, s. 1, 22 października 1905.
- ↑ Wybór do Rady Państwa. „Kurjer Stanisławowski”. 1047, s. 1, 15 października 1905.
- ↑ a b c d Zwycięstwo. „Kurjer Stanisławowski”. 1050, s. 1, 5 listopada 1905.
- ↑ Wybory do Rady Państwa. „Kurjer Stanisławowski”, 1042, s. 1, 10 września 1905.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem na rok 1907. Lwów, 1907, s. 318.
- ↑ Czasem Stanisławów–Tłumacz–Buczacz—Rohatyn–Podhajce.
- ↑ Wybory do Rady Państwa. „Kurjer Stanisławowski”, 1044, 24 września 1905, s. 1.
- ↑ Stanowisko demokratów Koła Polskiego. „Kurjer Lwowski”. 139, s. 5, 29 kwietnia 1906.
- ↑ a b Kökény Lajos, Vilmos Bleier, Enciklopedio de Esperanto, 1933, Budapest, s. 277
- ↑ "Pola Esperantisto" - "Esperantysta Polski" nr 1-2, styczeń-luty 1910, s. 21
- ↑ "Pola Esperantisto" - "Esperantysta Polski" nr 1, styczeń 1912, s. 38
- ↑ "Pola Esperantisto" - "Esperantysta Polski" nr 1-2, styczeń-luty 1914, s. 38
- ↑ Siegfred Schramm, Universo. Internacia revuo por la belo, Dresden 1910, s. 127
- ↑ Universala Kongreso de Esperanto, Adresaro de l' kongresanoj, Dresden 1908, s.17 Österreichischen Nationalbibliothek - wersja elektroniczna
- ↑ Jubilea Universala Kongreso Esperantista: albumo Kraków 1912 online - wersja elektroniczna
- ↑ La 9a Universala Kongreso de Esperanto en Berno antaŭ cent jaroj, Berno 1913, s. 58 online - wersja elektroniczna
- ↑ Henryk Schnützer, Ruch esperancki we Lwowie w: Almanach Lwowski "Ateneum" Lwów 1929, s. 162-169 online [7.01.2020]
- ↑ Baza osób polskich - polnische Personendatenbank (niem.)
Linki zewnętrzne
edytuj- Wierzchowski Hieronim na stronie Österreichische Nationalbibliothek