Hermann Minkowski

Hermann Minkowski
Data i miejsce urodzenia	22 czerwca 1864 ; Aleksota
Data i miejsce śmierci	12 stycznia 1909 ; Getynga
	profesor nauk matematycznych
Alma Mater	Uniwersytet Albrechta w Królewcu
Doktorat	1885
	Nauczyciel akademicki
Uczelnia	Uniwersytet w Bonn; Uniwersytet Albrechta w Królewcu; Politechnika Federalna w Zurychu; Uniwersytet w Getyndze
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Hermann Minkowski (ur. 22 czerwca 1864 w Aleksocie^[1], zm. 12 stycznia 1909 w Getyndze^[1]) – niemiecki matematyk i fizyk pochodzenia żydowskiego, profesor uniwersytetów w Bonn, Królewcu, Zurychu i Getyndze^[2]. Był nauczycielem Alberta Einsteina^[1]. Wprowadził idee geometryczne do fizyki matematycznej, teorii względności i teorii liczb^[1].

Życiorys

Urodził się w Aleksocie w guberni suwalskiej Królestwa Polskiego (obecnie dzielnica Kowna, na Litwie) w rodzinie przedsiębiorcy Lewina Minkowskiego i Racheli z domu Taubmann^[3]. W 1872 r. kampania antysemicka w Imperium Rosyjskim zmusiła rodzinę Minkowskich do emigracji do Królewca^[3]. Starszym bratem Hermanna był lekarz Oskar Minkowski, odkrywca roli trzustki w powstawaniu cukrzycy^[3]. Studiował na Uniwersytecie Albrechta w Królewcu. Gościnnie uczestniczył w zajęciach na Uniwersytecie Fryderyka Wilhelma w Berlinie. W 1885 uzyskał doktorat swej alma mater za pracę niem. Untersuchungen über quadratische Formen, Bestimmung der Anzahl verschiedener Formen, welche ein gegebenes Genus enthält. W tym czasie zaprzyjaźnił się z Davidem Hilbertem i Adolfem Hurwitzem^[1]. Jeszcze jako student w 1881 otrzymał nagrodę Francuskiej Akademii Nauk za pracę z teorii form kwadratowych^[1]. Od 1887 wykładał na uniwersytecie w Bonn. Pracę w Bonn uzyskał prezentując pracę niem. Räumliche Anschauung und Minima positiv definiter quadratischer Formen^[1]^[4]. W 1892 został adiunktem, po czym przeniósł się na powrót do Królewca, skąd po 2 latach wyjechał uczyć w Zurychu, gdzie był nauczycielem Einsteina^[1]. W 1897 poślubił w Strasburgu Auguste Adler, z którą miał dwie córki: urodzoną rok później Lily oraz Ruth urodzoną w 1902^[1].

Uczestniczył w przygotowaniach pierwszego Międzynarodowego Kongresu Matematyków (ICM) w Zurychu w 1897, w czasie którego przewodniczył obradom sekcji 1. Arytmetyka i algebra. Trzy lata później w Paryżu był jednym z sekretarzy ICM. W 1904 w czasie Kongresu w Heidelbergu wygłosił wykład pt. niem. Zur Geometrie der Zahlen^[1].

Badania w dziedzinie arytmetycznych form kwadratowych $n$ zmiennych nasunęły mu myśl badania własności pewnych zbiorów (mianowicie zbiorów wypukłych) w przestrzeniach $n$ -wymiarowych. W roku 1896 zebrał swe wyniki w postaci geometrycznej teorii liczb.

W roku 1902 został członkiem Wydziału Matematyki na Uniwersytecie w Getyndze, gdzie został polecony przez Hilberta, z którym blisko współpracował^[1].

Zmarł nagle w 1909 wskutek pęknięcia wyrostka robaczkowego^[1].

Osiągnięcia

Jedną z zasług Minkowskiego jest wykład szczególnej teorii względności w oparciu o tak zwaną przestrzeń Minkowskiego. Około roku 1907 Minkowski doszedł do wniosku, że idee Einsteina oparte na wcześniejszych pracach Lorentza i Poincarégo dadzą się łatwiej przedstawić, jeśli czas i przestrzeń potraktować jako wymiary pewnej przestrzeni czterowymiarowej, a nie osobne i niezwiązane ze sobą wielkości. Można przyjąć, że to właśnie Minkowskiemu zawdzięczamy interpretację czasu jako czwartego wymiaru i istnienie terminu czasoprzestrzeni.

Ważnym wkładem Minkowskiego do fizyki matematycznej jest postulat niezmienności praw fizyki względem grupy przekształceń Lorentza, który wykorzystał przy wyprowadzeniu równań pola elektromagnetycznego.

Upamiętnienie

Na cześć Minkowskiego jedną z planetoid nazwano „Minkowski”. W rodzinnym Kownie na Aleksocie istnieje ulica braci Minkowskich^[5]. Ulica jego imienia istnieje także w Getyndze^[6].

Niemieckie Towarzystwo Matematyczne (DMV) od 2020 roku przyznaje co dwa lata medal Minkowskiego^[7]. Nagroda przyznawana jest naprzemiennie z medalem Cantora^[7].

Zobacz też

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l J. J. O'Connor, E. F. Robertson: Hermann Minkowski - Biography. Maths History, sierpień 2015. [dostęp 2022-07-16]. (ang.).
↑ Minkowski Hermann, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-10-02] .
↑ ^a ^b ^c Ewa Kobel: Lista obecności czyli 700 postaci związanych z dawnym i współczesnym Wrocławiem. Wrocław: Ewa Kobel, 2017, s. 664. ISBN 978-83-927040-1-0.
↑ Praca został opublikowana dopiero w 1991 roku.
↑ H. ir O. Minkovskių g., Kowno w OpenStreetMap
↑ Minkowskiweg, Getynga w OpenStreetMap
↑ ^a ^b Thomas Vogt: Erste Minkowski-Medaille der Deutschen Mathematiker-Vereinigung geht an Moritz Kerz. idw, 17.04.2020. [dostęp 2022-07-18]. (niem.).

Bibliografia

John J. O’Connor; Edmund F. Robertson: Hermann Minkowski w MacTutor History of Mathematics archive (ang.)

Linki zewnętrzne

Hermann Minkowski w bazie Mathematics Genealogy Project (ang.) [dostęp 2021-10-30].

[mactutor-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l J. J. O'Connor, E. F. Robertson: Hermann Minkowski - Biography. Maths History, sierpień 2015. [dostęp 2022-07-16]. (ang.).

[epwn-2] Minkowski Hermann, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-10-02] .

[Kobel2017-3] Ewa Kobel: Lista obecności czyli 700 postaci związanych z dawnym i współczesnym Wrocławiem. Wrocław: Ewa Kobel, 2017, s. 664. ISBN 978-83-927040-1-0.

[4] Praca został opublikowana dopiero w 1991 roku.

[Aleksotas_Minkowskich-5] H. ir O. Minkovskių g., Kowno w OpenStreetMap

[Minkowskiweg-6] Minkowskiweg, Getynga w OpenStreetMap

[Medal-7] Thomas Vogt: Erste Minkowski-Medaille der Deutschen Mathematiker-Vereinigung geht an Moritz Kerz. idw, 17.04.2020. [dostęp 2022-07-18]. (niem.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]