Wikipedia

Henryk Wars

polski pianista, kompozytor, dyrygent i aranżer żydowskiego pochodzenia

Henryk Wars, właściwie Henryk Warszawski (lub Warszowski), pseudonim „Fraska”, „Henry Vars” (ur. 29 grudnia 1902 w Warszawie, zm. 1 września 1977 w Los Angeles) – polski kompozytor muzyki rozrywkowej żydowskiego pochodzenia, aranżer, pionier jazzu w Polsce, pianista oraz dyrygent.

Henryk Wars
Ilustracja
Henryk Wars na premierze filmu Szyb L-23 w Warszawie (1932)
Imię i nazwisko

Henryk Warszawski

Pseudonim

Henry Vars

Data i miejsce urodzenia

29 grudnia 1902
Warszawa

Data i miejsce śmierci

1 września 1977
Los Angeles

Gatunki

piosenka aktorska, muzyka filmowa, muzyka poważna

Zawód

kompozytor

Aktywność

od 1926

Życiorys

edytuj

Pochodził z muzykalnej rodziny[1]: siostra była śpiewaczką La Scali, druga siostra – pianistką.

Między ósmym a dwunastym rokiem życia mieszkał z rodzicami we Francji, gdzie uczył się w szkole Art Nouveau. Po powrocie do Polski, na przełomie lat 20. i 30 mieszkał w kamienicy przy ul. Waliców 14[2]. Uczęszczał do Gimnazjum Ziemi Mazowieckiej, następnie rozpoczął studia prawnicze na Uniwersytecie Warszawskim. Za namową Emila Młynarskiego przeniósł się do Konserwatorium Warszawskiego, które ukończył w klasie Romana Statkowskiego. Będąc studentem grał na fortepianie w kabaretach, m.in. w Nowym Perskim Oku, dyrygował też orkiestrą w Morskim Oku.

Pracował w wytwórni płyt gramofonowych Syrena Rekord[3]. Potem zajął się komponowaniem. Pierwsza napisana piosenka (1926) – New York Times, nie zyskała zbyt dużej popularności. Jego pierwszym przebojem było Zatańczmy tango (1929), dużą popularnością cieszył się grany razem z Leonem Boruńskim program Jazz na dwa fortepiany (1929/30)[4]. Był założycielem tria wokalnego Jazz Singers, w składzie: Eugeniusz Bodo, Tadeusz Olsza, Witold Roland. Był dyrektorem muzycznym wytwórni Syrena Record. Tworzył kompozycje do łącznie 53 filmów, m.in. Szpieg w masce, Manewry miłosne, do pierwszego polskiego filmu dźwiękowego – Na Sybir (1930). Tak powstało wiele przebojów. Prowadził zespół Weseli Chłopcy. Pisał piosenki dla takich gwiazd, jak np. Hanka Ordonówna, Eugeniusz Bodo, Adolf Dymsza, Zula Pogorzelska i wielu innych.

Od 1939 brał udział w wojnie, dostał się do niewoli niemieckiej, skąd uciekł, a w 1940 dotarł do Lwowa, gdzie założył polski big-band. W czasie okupacji radzieckiej Kresów Wschodnich utworzył afiliowany przy Filharmonii Lwowskiej zespół „Tea-Jazz”, z którym w lecie 1940 odbył tournée do Odessy, Woroneża, Kijowa i Leningradu[5]. W okresie tym skomponował również muzykę do filmu Michaiła Romma pt. Marzenie (1941). Wraz z armią generała Andersa przewędrował Iran, Bliski Wschód i Włochy.

 
Henryk Wars w 1944

Po demobilizacji osiadł w Los Angeles w USA[6]. Tam, po początkowo niepomyślnym okresie, w 1954 roku rozpoczął współpracę z producentami filmowymi w Hollywood. W 1963 napisał muzykę do filmu Flipper, w Polsce wyświetlanego pod tytułem Mój przyjaciel delfin. Jego piosenki śpiewali m.in. Bing Crosby czy Doris Day. Został pochowany na Hillside Memorial Park w Los Angeles[7].

Po wojnie Wars komponował także utwory symfoniczne: jednoczęściowy koncert fortepianowy, symfonię, albo „Szkice miejskie”. Zostały one odkryte dopiero w latach 90. XX wieku. W 2017 nakładem Polskiego Radia i Narodowego Centrum Kultury ukazała się płyta zbierająca te utwory w wykonaniu Polskiej Orkiestry Radiowej oraz pianisty, Piotra Orzechowskiego[8].

Piosenki

edytuj
  • A mnie w to graj (słowa Jerzy Jurandot, z filmu Bolek i Lolek, wykonawca Adolf Dymsza)
  • A u mnie siup, a u mnie cyk (tekst: Emanuel Szlechter, wykonawca: Adolf Dymsza)
  • Ach, jak przyjemnie (tekst: Ludwik Starski, film: Zapomniana melodia, 1938, wykonawcy: Adam Aston, także Irena Santor)
  • Ach, śpij kochanie (tekst: Ludwik Starski, film: Paweł i Gaweł, 1938, wykonawcy: Eugeniusz Bodo i Adolf Dymsza)
  • Ach, zostań (słowa Emanuel Szlechter i Ludwik Starski, tango z filmu Robert i Bertrand)
  • Będzie lepiej (tekst: Emanuel Szlechter, film: Będzie lepiej, 1936)
  • Co ja zrobię, że mnie się podobasz? (tekst: Jerzy Jurandot, film Papa się żeni, 1936, wykonawcy Zbigniew Rakowiecki i Lidia Wysocka)
  • Co z tobą Florek, gdzie twój humorek? (słowa Jerzy Jurandot, film Niedorajda, 1937, wykonawca Adolf Dymsza)
  • Coś zrobiła z sercem mym (tekst: Emanuel Szlechter, film: Będzie lepiej, 1936, wykonawca: Zbigniew Rakowiecki)
  • Dla ciebie chcę być biała (tekst: Emanuel Szlechter, Konrad Tom, film: „Czarna Perła”, 1934, wykonawcy: Reri i Eugeniusz Bodo)
  • Dobranoc, oczka zmruż (także jako Kołysanka Tońka, tekst: Emanuel Szlechter, film: Włóczęgi, 1939, wykonawcy: Szczepko i Tońko)
  • Ewelina (tekst: Jerzy Jurandot, film Papa się żeni, 1936, wykonawczyni: Mira Zimińska-Sygietyńska)
  • Jak pani się ten pan podoba (tekst: Andrzej Włast, wykonawczyni: Krystyna Paczewska)
  • Jak trudno jest zapomnieć (słowa Jerzy Jurandot, romans cygański z filmu „Manewry miłosne” z 1935)
  • Jak za dawnych lat (tekst: Andrzej Włast albo Jerzy Jurandot, wykonawca: Stefan Witas)
  • Już nie mogę dłużej kryć (tekst: Jerzy Jurandot, film: Pani minister tańczy, 1937, wykonawcy: Tola Mankiewiczówna i Aleksander Żabczyński)
  • Już nie zapomnisz mnie (słowa Ludwik Starski, film: Zapomniana melodia, 1938, wykonawca: Aleksander Żabczyński; także w repertuarze Anny Dereszowskiej)[9]
  • Już taki jestem zimny drań (tekst: Jerzy Nel i Ludwik Starski, film: Pieśniarz Warszawy, 1934, wykonawca: Eugeniusz Bodo)
  • Kocha, lubi, szanuje (tekst: Konrad Tom, Emanuel Szlechter, film: Kocha, lubi, szanuje, wykonawcy: Mieczysław Fogg, także Irena Santor)
  • Kocham (tekst: J. Roland, film: Bezimienni bohaterowie, 1931)
  • Lim-pam-pom (słowa Jerzy Jurandot, z filmu Kłamstwo Krystyny 1939, wykonawca Loda Halama)
  • Maleńka Jenny (tekst: J. Roland, film:: Głos pustyni, 1932, wykonawca: Mieczysław Fogg)
  • Miłość ci wszystko wybaczy (tekst: Julian Tuwim, film: Szpieg w masce, 1933, wykonawczyni: Hanka Ordonówna)
  • My dwaj, obacwaj (tekst: Emanuel Szlechter, film: Będzie lepiej, 1936, wykonawcy: Szczepko i Tońko)
  • Na cześć młodości (tekst: Ludwik Starski, film: Sportowiec mimo woli, 1939)
  • Na pierwszy znak (tekst: Julian Tuwim, film: Szpieg w masce, 1933, wykonawczyni: Hanka Ordonówna)
  • New York Times (z 1928, wykonawcy: Tadeusz Olsza i Eugeniusz Koszutski)
  • Nic o Tobie nie wiem (tekst: Konrad Tom i Emanuel Szlechter, film: Włóczęgi, 1939, wykonawcy: Andrzej Bogucki i Zbigniew Rakowiecki)
  • Nic takiego (tekst: Marian Hemar, film: ABC miłości, 1935, wykonawcy: Kazimierz Krukowski i Adolf Dymsza)
  • O, Key (tekst: Konrad Tom i Emanuel Szlechter, film: Czy Lucyna to dziewczyna?, 1934, wykonawcy: Eugeniusz Bodo i Jadwiga Smosarska)
  • On nie powróci już (słowa Andrzej Włast, wyk. Chór Dana, także Monika Ambroziak i Anna Dereszowska)
  • Panie Janie (w stylu jazzowym) (tekst: Ludwik Starski, film: Zapomniana melodia, 1938)
  • Piosenka o zagubionym sercu (tekst: Artur Maria Swinarski, film: Pan minister i dessous, wykonawczyni: Hanka Ordonówna)
  • Płomienne serca (tekst: Marian Hemar, film: Na Sybir, 1930, wykonawca: Tadeusz Faliszewski)
  • Reformy pani minister (tekst: Jerzy Jurandot, film: Pani minister tańczy, 1937, wykonawczyni: Tola Mankiewiczówna)
  • Serce Batiara (tekst: Emanuel Szlechter, film: Serce Batiara, 1939)
  • Sexapil (tekst: Emanuel Szlechter, film: Piętro wyżej, 1937, wykonawca: Eugeniusz Bodo)
  • Szczęście raz się uśmiecha (tekst: Julian Tuwim, film: Pan minister i dessous, wykonawczyni: Hanka Ordonówna)
  • Tak cudnie mi (tekst: Jerzy Jurandot, film: Pani minister tańczy, 1937, wykonawcy: Tola Mankiewiczówna i Aleksander Żabczyński)
  • Tyle miłości (tekst: Konrad Tom, film: Jego ekscelencja subiekt, 1933, wykonawca: Eugeniusz Bodo)
  • Tylko Ty (tekst: Aleksander Jellyn)[10]
  • Lwów jest jeden na świecie, popularnie nazywana „Tylko we Lwowie” (tekst: Emanuel Szlechter, film: Włóczęgi, 1939, wykonawcy: Kazimierz Wajda (Szczepcio) i Henryk Vogelfänger (Tońko)
  • Tylko z Tobą i dla Ciebie (tekst: Ludwik Starski i Jerzy Nel, film: Pieśniarz Warszawy, 1934, wykonawca: Eugeniusz Bodo)
  • Umówiłem się z nią na dziewiątą (tekst: Emanuel Szlechter, film: Piętro wyżej, 1937, wykonawca: Eugeniusz Bodo)
  • W hawajską noc (tekst: Konrad Tom i Emanuel Szlechter, film: Czarna perła, wykonawcy: Eugeniusz Bodo, także Irena Santor)
  • Zakochany złodziej (tekst: Emanuel Szlechter i Ludwik Starski)
  • Zapomnisz o mnie (tekst: Andrzej Włast, wykonawca: Tadeusz Faliszewski)
  • Zatańczmy tango (tekst: Andrzej Włast)
  • Złociste włoski (tekst: Konrad Tom, film: Jego ekscelencja subiekt, 1933, wykonawca: Eugeniusz Bodo)
  • Zrób to tak (tekst: Ludwik Starski i Jerzy Nel, film: Pieśniarz Warszawy, wykonawca: Eugeniusz Bodo)

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Wars, Henryk - Osoby - Cyfrowa Biblioteka Polskiej Piosenki [online], www.bibliotekapiosenki.pl [dostęp 2017-11-23] (pol.).
  2. ↑ Aleksandra Stefaniak. Wolski ostaniec i jego niezwykli mieszkańcy. „Skarpa Warszawska”, s. 68, kwiecień 2024. 
  3. ↑ Fater, Isaschar (1970). Jewish Music in Poland between the Two World Wars, s. 296
  4. ↑ Krzysztof Karpiński: Był jazz. krzyk jazz-bandu w międzywojennej Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Literackie, 2014, s. 686-692.
  5. ↑ Grzegorz Hryciuk, Polacy we Lwowie 1939-1944, Warszawa 2000, s. 112.
  6. ↑ Zarchiwizowana kopia. [dostęp 2014-12-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-12-14)].
  7. ↑ Pisali słynne wierszyki, piosenki, bajki i kołysanki dla dzieci. Tak wyglądają ich groby. Niezapomniani [online], www.se.pl [dostęp 2024-04-05] (pol.).
  8. ↑ Polska Orkiestra Radiowa: „Henryk Wars. Utwory symfoniczne” | Narodowe Centrum Kultury [online], | Narodowe Centrum Kultury [dostęp 2023-01-15] (pol.).
  9. ↑ Henryk Wars bio in notes.
  10. ↑ Tylko ty (youtube).

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Henryk_Wars&oldid=75193235”