Henryk Bednarski (taternik)
Henryk Bednarski (ur. 11 grudnia 1882 w Płocku, zm. 29 maja 1945 w Traunstein) – polski taternik, ratownik TOPR, narciarz i instruktor narciarski.
 Bieg zjazdowy w Tatrach; od lewej stoją: Jan Skupień, Henryk Bednarski, Bronisław Czech, Kazimierz Schiele, Franciszek Bujak, 1932 | |
| Data i miejsce urodzenia |
11 grudnia 1882 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
29 maja 1945 |
| Zawód, zajęcie | |
| Pracodawca | |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys
edytujUrodzony na nizinach, pojawił się Zakopanem w 1905 r. Przyczyną emigracji była chęć uniknięcia służby wojskowej w carskiej armii. Początkowo pracował jako mistrz murarski m.in. przy wznoszeniu schroniska „Murowaniec”. W latach 1914–1917 służył w Legionach Polskich, jego przełożonym był wówczas Mariusz Zaruski.
Zasłużony taternik, członek zespołu, który po raz pierwszy zdobył południową ścianę Zamarłej Turni w 1910 r. Dokonał w Tatrach 25 pierwszych wejść taternickich: 11 letnich i 14 zimowych. M.in. latem wszedł północną granią Żabiego Mnicha i północnym kominem na Żabią Przełęcz Wyżnią. Zimą w latach 1908–1911 jako pierwszy zdobywał Granaty, Gąsienicową Turnię, Małą Buczynową Turnię, Ptaka, Rohacze, Mnicha i Zadniego Mnicha. Wyjeżdżał w Alpy, gdzie zimą zdobył kilkanaście szczytów (m.in. Hoher Sonnblick i Großvenediger)[1]. O sprawności i tężyźnie fizycznej Bednarskiego może świadczyć fakt, że Zamarłą Turnię pokonał ponownie w towarzystwie niedoświadczonej taterniczki, którą wciągnął na szczyt na linach[2]. Jego imieniem nazwano drogę klasyczną na Zamarłej Turni oraz zachód w Granatach.
Przez 25 lat był aktywnym członkiem Sekcji Narciarskiej PTT, instruktorem narciarskim i organizatorem licznych zawodów narciarskich.
Sam startował w konkurencjach biegowych, zjazdowych i biegach z przeszkodami. Z powodzeniem uczestniczył w zawodach organizowanych w austriackich Alpach, skąd ok. 1910 r. przywiózł i rozpropagował w Tatrach stosowanie dwóch kijków narciarskich, o wiele wygodniejszych od jednego długiego „bambusa”. Uczestniczył w długich rajdach narciarskich po Tatrach, swoistym rekordem było pokonanie z Kazimierzem Schiele w 1926 r. w ciągu 14 godzin trasy Zakopane – Hala Goryczkowa – Kasprowy Wierch – Dolina Wierchcicha – Zawory – Wrota Chałubińskiego – Morskie Oko – Opalone – Dolina Pięciu Stawów Polskich – Zawrat – Zakopane[3].
Henryk Bednarski był jednym z pierwszych ratowników tatrzańskich, aktywnie uczestniczył w wielu wyprawach ratowniczych, m.in. w tragicznie zakończonej akcji TOPR na Małym Jaworowym Szczycie w 1910 r. i wyprawie po ciało zmarłego w górach Wincentego Birkenmajera w 1933 r. W okresie międzywojennym był jedną z najbardziej rozpoznawalnych postaci Zakopanego. Znany był z ciętego humoru (potrafił wmówić turystkom, że liny asekuracyjne służą do wieszania prania) i dość kontrowersyjnych zachowań (w 1928 r. dał się sfotografować nago na nartach). Przeszedł do historii Zakopanego jako utalentowany sportowiec i miłośnik Tatr. Aresztowany w 1940 r. przez gestapo, więziony w Palace[4], następnie przewieziony do obozu koncentracyjnego Auschwitz. Kilka miesięcy przed końcem wojny został przeniesiony do Dachau w Bawarii, zmarł z wyczerpania miesiąc po wyzwoleniu.
Ordery i odznaczenia
edytuj- Złoty Krzyż Zasługi (19 marca 1931)[5]
- Srebrny Krzyż Zasługi (8 lipca 1925)[6]
Przypisy
edytuj- ↑ Zofia i Witold H. Paryscy: Internetowa Wielka encyklopedia tatrzańska. [dostęp 2012-09-06]. (pol.).
- ↑ Zamarła Turnia w Góry – górski magazyn sportowy. [dostęp 2010-11-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-10-02)]. (pol.).
- ↑ Wojciech Szatkowski: e-zakopane.info Henryk Bednarski – życie jak narciarski szus. [dostęp 2010-11-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-11-17)]. (pol.).
- ↑ Alfons Filar, Michał Leyko: Palace Katownia Podhala – Tajemnice Lochów Gestapowskiej Placówki w Zakopanem, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1970.
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 75, poz. 123 „za zasługi na polu rozwoju sportu”.
- ↑ M.P. z 1925 r. nr 156, poz. 704 „w uznaniu obywatelskiej, ofiarnej, z narażeniem życia pełnionej służby ratowniczej w „Tatrzańskiem Pogotowiu Ratunkowem” w Zakopanem”.
Bibliografia
edytuj- Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka encyklopedia tatrzańska. Poronin: 1995. ISBN 83-7104-009-1.
- Szatkowski Wojciech: Pogromca Zamarłej Turni, [w:] „Tatry” nr 4 (34), s. 82–87, ISSN 0867-4531.