Wikipedia

Helena Mierowa

Helena Mier z domu Turkułł herbu Ostoja (ur. 9 czerwca 1837, zm. 22 sierpnia 1916 w Rzymie) – polska hrabina, właścicielka ziemska, działaczka charytatywna.

Helena Mierowa
Helena Turkułł
Herb
Ostoja
Data urodzenia

9 czerwca 1837

Data i miejsce śmierci

22 sierpnia 1916
Rzym

Mąż

Karol Mier

Odznaczenia
Order Elżbiety (Austria) Order Krzyża Gwiaździstego Kawaler/Dama Honoru i Dewocji – Zakon Maltański (SMOM)
Pałac Turkułłów-Comello we Lwowie

Życiorys

edytuj

Rodzina była niepolskiego pochodzenia, nobilitowana na Sejmie 1676, w 1782 przyznano legitymę szlachecką jej 14 męskim przedstawicielom, a ich ostatni potomek (Feliks Turkułł) zmarł w 1885[1]. Urodziła się 9 czerwca 1837[2][3]. Pochodziła z rodziny Turkułł herbu Ostoja[3]. Była córką Tadeusza z Zastawny (pan na Tarnopolu) i Heleny hr. Poletyło herbu Trzywdar[4][2][5]. Była siostrą Felicji Comel[1]. Legitymowała się tytułem hrabiny[6][7][8][9].

25 listopada 1857 została żoną Karola Miera (1832-1885)[2][5]. Po zmarłym mężu odziedziczyła dobra ziemskie i pod koniec XIX wieku była właścicielką ziemską (tabularną) majątków Derniów, Dobrotwór[10], Jasienica Polska, Jasienica Ruska, Kamionka (do 1894[11]), Obydów, Ruda, Sielec, Pieńków, Stryhanka[12] na obszarze ówczesnego powiatu kamioneckiego[3]. Była też właścicielką Stawu Tarnopolskiego[3].

Była związana ze Lwowem, gdzie była przypisana do adresu ul. Majerowskiej 117[13]. Brała regularny udział w balu polskim w Wiedniu[14][15][16][17]. Zorganizowała własny pawilon na Wystawie Krajowej we Lwowie w czerwcu 1894[18]. Zamieszkiwała w Rzymie[19], gdzie prowadziła salon, stanowiący centrum arystokratycznych zabaw, w tym przyjęć tanecznych[20].

Prowadziła działalność charytatywną. Wspierała potrzebujących[21][22]. Była fundatorka stypendiów dla uczniów pochodzących ze szlachty galicyjskie; dla młodzieńców w „Teresianum”, a dla dziewcząt z fundacji im. Stefanii[3]. W lutym 1891 darowała kwotę 10 tys. zł na restaurację kościoła w Kamionce[23]. W połowie 1900 przekazała kwotę 20 tys. koron na budowę jubileuszowego kościoła św. Elżbiety we Lwowie[24]. 6 czerwca 1902 przekazała, na wypadek swojej śmierci, nieruchomość przy ul. Lichtensteina 51 w Wiedniu w akcie darowizny na rzecz państwa, z przeznaczeniem na biura i mieszkania dla Ministerstwa Galicji[25][26]. W 1909 przekazała na rzecz Lwowskiej Galerii Obrazów obraz „Potop (Sara)” autorstwa Paula Merwarta[27]. W 1910 przekazała kwotę pół miliona koron na założenie Szpitala Czerwonego Krzyża we Lwowie[28]. Pod koniec 1910 cesarz Franciszek Józef I zatwierdził fundację Heleny Mierowej, która zapisała kwotę pół miliona koron na rzecz Czerwonego Krzyża[29].

Została damą Orderu Krzyża Gwiaździstego (25 listopada 1879)[3][9][30], damą Orderu Elżbiety I klasy (13 grudnia 1899)[3][9], damą honorową maltańską (1901)[3], damą pałacową Cesarstwa Austrii (2 stycznia 1906)[3][9].

Po wybuchu I wojny światowej pozostawała w Rzymie[9][31]. Tam zmarła 22 sierpnia 1916 w wieku 80 lat[9].

W listopadzie 1916 ogłoszono, że w Mierowa kodycylem z 5 maja 1910 zapisała kwotę miliona złotych na fundację wspierającą szpitale, z której odsetki miały być przeznaczane i równo rozdzielane na rzecz 12 panien szlacheckiego pochodzenia, narodowości polskiej i wyznania katolickiego[32][33]. W 1917 była anonsowana informacja o utworzeniu fundacji dla panien szlacheckich jej imienia[34].

W latach 30. XX wieku były pałac Turkułłów wraz z 6-morgowym parkiem istniał przy ulicy Piekarskiej we Lwowie i był własnością Janiny Batyckiej (matka Zofii)[1].

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b c Sylwester Korwin Kruczkowski: Poczet Polaków wyniesionych do godności szlacheckiej przez monarchów austrjackich w czasie od roku 1773 do 1918: dalej tych osób, którym wymienieni władcy zatwierdzili dawne tytuły książęce względnie hrabiowskie lub nadali tytuły hrabiów i baronów jak niemniej tych, którym zatwierdzili staropolskie szlachectwo. Lwów: 1935, s. 52.
  2. ↑ a b c Rocznik szlachty (I) 1881 ↓, s. 287.
  3. ↑ a b c d e f g h i Almanach 1908 ↓, s. 635.
  4. ↑ Almanach 1908 ↓, s. 635-636.
  5. ↑ a b Helena Turkuł. sejm-wielki.pl. [dostęp 2021-03-14].
  6. ↑ Pamiątka podróży cesarza Franciszka Józefa I po Galicyi i dwudziestodniowego pobytu jego w tym kraju. Kraków: Wydawnictwo Czytelni Ludowej H. Nowoleckiego, 1881, s. 161.
  7. ↑ Najd. Księstwo Karol Ludwik i Marya Teresa we Lwowie. „Gazeta Lwowska”. Nr 215, s. 3, 20 września 1894. 
  8. ↑ Rozmaite obwieszczenia. „Gazeta Lwowska”. Nr 82, s. 8, 13 kwietnia 1898. 
  9. ↑ a b c d e f Kronika. Kronika żałobna. „Głos Rzeszowski”. Nr 36, s. 4, 27 sierpnia 1916. 
  10. ↑ Dziennik urzędowy. Licytacje. „Gazeta Lwowska”. Nr 196, s. 7, 27 sierpnia 1896. 
  11. ↑ Kronika. Zmiana własności. „Gazeta Narodowa”. Nr 260, s. 2, 17 października 1894. 
  12. ↑ Obwieszczenie. „Gazeta Lwowska”. Nr 109, s. 6, 12 maja 1889. 
  13. ↑ Kronika miejscowa i zamiejscowa, Telefony. „Gazeta Narodowa”. Nr 62, s. 2, 17 marca 1886. 
  14. ↑ Kronika miejscowa i zamiejscowa. Polski bal. „Gazeta Narodowa”. Nr 23, s. 2, 11 lutego 1882. 
  15. ↑ Kronika. Bal polski w Wiedniu. „Gazeta Lwowska”. Nr 30, s. 3, 7 lutego 1883. 
  16. ↑ Kronika miejscowa i zamiejscowa. Bal polski w Wiedniu. „Gazeta Narodowa”. Nr 30, s. 2-3, 8 lutego 1883. 
  17. ↑ Kronika. Bal polski w Wiedniu. „Gazeta Lwowska”. Nr 29, s. 4, 5 lutego 1884. 
  18. ↑ Wystawa. „Gazeta Lwowska”. Nr 147, s. 5, 29 czerwca 1894. 
  19. ↑ Kronika. Polskie święcone w Rzymie. „Gazeta Lwowska”. Nr 79, s. 3, 8 kwietnia 1899. 
  20. ↑ Korespondencye. Rzym. „Gazeta Lwowska”. Nr 289, s. 2-3, 21 grudnia 1898. 
  21. ↑ Kronika miejscowa i zamiejscowa. Dary. „Gazeta Narodowa”. Nr 103, s. 3, 6 maja 1885. 
  22. ↑ Kronika. „Gazeta Sanocka”. Nr 81, s. 4, 19 października 1896. 
  23. ↑ Kronika miejscowa i zamiejscowa. Wspaniałomyślny dar. „Gazeta Narodowa”. Nr 52, s. 2, 29 lutego 1891. 
  24. ↑ Kronika miejscowa. „Słowo Polskie”. Nr 302, s. 3, 1 lipca 1900. 
  25. ↑ Alegata do Sprawozdań Stenograficznych z Pierwszej Sesyi Dziewiątego Peryodu Sejmu Krajowego Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem z roku 1909/1910. Alegat 461. Lwów: 1910, s. 1-2.
  26. ↑ Część urzędowa. „Gazeta Lwowska”. Nr 218, s. 1, 24 września 1909. 
  27. ↑ Dmitrij Szelest: Dzieje zbiorów polskiego malarstwa w Lwowskiej Galerii Obrazów. lwow.com.pl. [dostęp 2016-03-25].
  28. ↑ Ze świata. Hojna ofiara. „Nowa Reforma”. Nr 482, s. 2, 21 października 1910. 
  29. ↑ Kronika. Zapis na „Czerwony Krzyż”. „Nowa Reforma”. Nr 551, s. 2, 2 grudnia 1910. 
  30. ↑ Kronika. Wykaz dam Krzyża gwiaździstego zmarłych w 1916. „Gazeta Lwowska”. Nr 13, s. 4, 18 stycznia 1917. 
  31. ↑ Z żałobnej karty. „Kurjer Lwowski”. Nr 424, s. 3, 25 sierpnia 1916. 
  32. ↑ Kronika. Milionowy zapis. „Kurjer Lwowski”. Nr 582, s. 3, 20 listopada 1916. 
  33. ↑ Kronika. Ze stosunków zdrowotnych miasta. „Kurjer Lwowski”. Nr 598, s. 5, 29 listopada 1916. 
  34. ↑ Kronika. „Gazeta Lwowska”. Nr 16, s. 4, 21 stycznia 1917. 

Bibliografia

edytuj
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Helena_Mierowa&oldid=74777264”