Hanna Suchocka
Hanna Stanisława Suchocka (ur. 3 kwietnia 1946 w Pleszewie) – polska polityk, prawniczka, dyplomatka i nauczycielka akademicka, w latach 1992–1993 prezes Rady Ministrów.
| |
| Data i miejsce urodzenia |
3 kwietnia 1946 |
|---|---|
| Prezes Rady Ministrów | |
| Okres |
od 10 lipca 1992 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Minister sprawiedliwości, prokurator generalny | |
| Okres |
od 31 października 1997 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Ambasador RP przy Stolicy Apostolskiej i Zakonie Maltańskim | |
| Okres |
od 3 grudnia 2001 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| |
| Odznaczenia | |
  
| |
 Hanna Suchocka (2015) | |
| Doktor habilitowany nauk prawnych | |
| Specjalność: prawo konstytucyjne | |
| Alma Mater | |
|---|---|
| Doktorat |
1975 – nauki prawne |
| Habilitacja |
2015 – nauki prawne |
| Doktor honoris causa Uniwersytet Oklahomy – 1993 UKSW – 2011 Papieski Uniwersytet Laterański – 2012 | |
| Nauczyciel akademicki | |
| Uczelnia |
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu |
Doktor habilitowana nauk prawnych, profesor nadzwyczajny Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Jedna z założycieli i liderów Unii Demokratycznej, a następnie Unii Wolności, w latach 1997–2000 minister sprawiedliwości i prokurator generalny w rządzie Jerzego Buzka, w latach 2001–2013 ambasador RP przy Stolicy Apostolskiej oraz Zakonie Maltańskim. Posłanka na Sejm PRL VIII kadencji (1980–1985), Sejm kontraktowy (1989–1991) oraz Sejm I, II i III kadencji (1991–2001), w latach 2015–2016 pierwsza wiceprzewodnicząca komisji weneckiej. Dama Orderu Orła Białego.
Życiorys
edytujWykształcenie i praca naukowa
edytujUkończyła Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Staszica w Pleszewie (1963)[1][2], a w 1968 studia na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. W 1975 na tej samej uczelni uzyskała stopień naukowy doktora w zakresie nauk prawnych na podstawie rozprawy przygotowanej pod kierunkiem profesora Feliksa Siemieńskiego pt. Konstytucyjne gwarancje praworządności w europejskich państwach socjalistycznych[3]. W 2015 habilitowała się na UAM na podstawie oceny dorobku naukowego i rozprawy pt. Konstytucje państw Europy Środkowo-Wschodniej jako wyraz i narzędzie transformacji ustrojowej[4][5]. W latach 1969–1972 odbyła aplikację radcowską. Pracowała jako stażystka na macierzystym wydziale (1968–1969), była pracownikiem naukowym w Instytucie Przemysłu Drobnego i Rzemiosła (1969–1972), adiunktem w Katedrze Prawa Konstytucyjnego WPiA UAM (1972–1990) oraz w poznańskim oddziale Instytutu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk (1990–2013)[3]. W 1986 odbyła staż w Instytucie Maxa Plancka w Heidelbergu. W 1995 była profesorem wizytującym na Uniwersytecie Georgetown[3]. Od 1988 do 1992 była wykładowczynią na Wydziale Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, następnie w Instytucie Duszpasterstwa Emigracyjnego im. Kardynała Augusta Hlonda w Poznaniu. W 1990 została adiunktem w Centrum Praw Człowieka Instytutu Państwa i Prawa Polskiej Akademii Nauk w Poznaniu. Wykładała także w Krajowej Szkole Administracji Publicznej. Została profesorem Papieskiej Akademii Nauk Społecznych oraz profesorem nadzwyczajnym na WPiA UAM, na którym od 2015 do 2018 kierowała Katedrą Prawa Konstytucyjnego[6].
Działalność publiczna w PRL
edytujOd 1969 należała do Stronnictwa Demokratycznego. Zasiadała w jego władzach lokalnych, regionalnych i krajowych. Była m.in. członkinią prezydium i wiceprzewodniczącą miejskiego komitetu w Poznaniu, sekretarzem i wiceprzewodniczącą uczelnianego komitetu na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza oraz członkinią prezydium i wiceprzewodniczącą wojewódzkiego komitetu w Poznaniu. W kadencji 1976–1981 zasiadała w Centralnej Komisji Rewizyjnej w Warszawie. Stronnictwo Demokratyczne rekomendowało ją do Rady Narodowej miasta Poznania (1973–1975) oraz do Wojewódzkiej Rady Narodowej (1975–1980). W wyborach parlamentarnych w 1980 została posłanką na Sejm PRL VIII kadencji w okręgu Poznań[7]. W latach 1980–1981 działała w Niezależnym Samorządnym Związku Zawodowym „Solidarność”. Współpracowała z Ośrodkiem Badań Społeczno-Politycznych przy zarządzie Regionu Wielkopolska.
8 października 1982 wraz z czterema innymi posłami Stronnictwa Demokratycznego opowiedziała się przeciwko ustawie delegalizującej NSZZ „Solidarność”, za co została zawieszona w prawach członka SD oraz wykluczona z prac Klubu Poselskiego SD (przez Prezydium CK SD), następnie zaś upomniana za złamanie dyscypliny partyjnej (przez Centralny Sąd Partyjny). W lutym 1984 wraz z Dorotą Simonides i Zbigniewem Kledeckim odeszła z SD – powodem był sprzeciw wobec poparcia przez SD niedemokratycznej ordynacji do wyborów samorządowych[8]. Przez ponad rok pozostawała posłanką bezpartyjną[9].
Działalność publiczna w III RP
edytujW latach 1989–2001 sprawowała mandat posłanki na Sejm, będąc kolejno wybieraną: na X kadencję z ramienia Komitetu Obywatelskiego, na I i II kadencję z listy Unii Demokratycznej, a na III kadencję z listy Unii Wolności. W 2001 nie ubiegała się o reelekcję. W latach 1989–1992 była wiceprzewodniczącą Komisji Ustawodawczej. Była też członkinią delegacji polskiej do Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy, a także wiceprzewodniczącą tego gremium.
10 lipca 1992 uzyskała poparcie Sejmu, obejmując urząd prezesa Rady Ministrów, następnego dnia Sejm powołał jej koalicyjny rząd, który tworzyło siedem partii o charakterze centrowym i prawicowym (Unia Demokratyczna, Kongres Liberalno-Demokratyczny, Zjednoczenie Chrześcijańsko-Narodowe, Polski Program Gospodarczy, Stronnictwo Ludowo-Chrześcijańskie, Partia Chrześcijańskich Demokratów i Polskie Stronnictwo Ludowe – Porozumienie Ludowe). Jej gabinet uzyskał również poparcie m.in. posłów NSZZ „Solidarność” i Mniejszości Niemieckiej[10]. Rząd został odwołany przewagą jednego głosu 28 maja 1993 w wyniku tzw. niekonstruktywnego wotum nieufności zgłoszonego przez Alojzego Pietrzyka z NSZZ „S”[11]. Obowiązki premiera pełniła do 26 października 1993[12]. Była pierwszą w historii kobietą sprawującą urząd premiera RP, a drugą w regionie (po Kazimirze Prunskienė). Jej rząd opracował Program Powszechnej Prywatyzacji (PPP), reformę samorządową zakładającą m.in. wprowadzenie powiatów i dużych województw, ustawę o restrukturyzacji finansowej przedsiębiorstw i banków, a także wynegocjował Pakt o Przedsiębiorstwie Państwowym w Trakcie Przekształcania[13]. Zdecydowana większość planowanych reform – np. kolejny etap reformy samorządowej – została zarzucona przez rządy SLD-PSL w latach 1993–1997.
W okresie II kadencji Sejmu zasiadała w Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego. Była również członkinią Komisji Mądrości Rady Europy oraz przewodniczącą Forum Polsko-Ukraińskiego. W 1995 była jednym z kandydatów na urząd prezydenta w wewnątrzpartyjnym głosowaniu, jednak przegrała z Jackiem Kuroniem i Januszem Onyszkiewiczem[14]. W szeregach Unii Wolności – m.in. wraz z Tadeuszem Mazowieckim, Tadeuszem Syryjczykiem i Edwardem Wende – reprezentowała frakcję konserwatywną, przeciwną współpracy z Sojuszem Lewicy Demokratycznej i Unią Pracy, opowiadającą się za uwzględnieniem chrześcijańskiej wrażliwości w programie ugrupowania.
W 1997 w rządzie Jerzego Buzka z rekomendacji Unii Wolności objęła stanowisko ministra sprawiedliwości[15] i prokuratora generalnego. Jej kandydatura wzbudziła kontrowersje wśród części działaczy współtworzącego Akcję Wyborczą Solidarność Porozumienia Centrum, gdyż w sierpniu 1997 jej rząd został oskarżony przez Zbigniewa Siemiątkowskiego o tolerowanie rzekomej inwigilacji opozycyjnych partii politycznych. W 1998 uczestniczyła w spotkaniu Grupy Bilderberg[16]. W 1999 była kandydatką rządu na sekretarza generalnego Rady Europy (nie została poparta przez frakcję socjaldemokratów, w tym posłów SLD). Po rozpadzie koalicji w 2000 (którego była przeciwnikiem) podała się do dymisji z funkcji ministra[9], została odwołana ze stanowiska 8 czerwca 2000[17].
5 października 2001 została mianowana ambasadorem RP przy Stolicy Apostolskiej[18], a 13 czerwca 2002 dodatkowo ambasadorem przy Suwerennym Wojskowym Zakonie Maltańskim[19]. Z obu tych stanowisk została odwołana w dniu 19 czerwca 2013 z mocą od 30 czerwca 2013[20][21]. W 2014 powołana w skład nowo powstałej Papieskiej Komisji ds. Ochrony Nieletnich, mającej walczyć z pedofilią w Kościele katolickim[22]. Zasiadała w tym gremium przez dwie kadencje do 2022[23].
W latach 1991–2016 była członkinią Europejskiej Komisji na rzecz Demokracji przez Prawo (tzw. komisji weneckiej)[24], pełniła funkcję pierwszej wiceprzewodniczącej komisji[25][26]. Była też przewodniczącą Rady Powierniczej Zamku Królewskiego w Warszawie[27]. W czerwcu 2016 powołana na honorową przewodniczącą Europejskiej Komisji na rzecz Demokracji przez Prawo[28].
W lutym 2019 została jednym z sygnatariuszy deklaracji o powołaniu Koalicji Europejskiej przed wyborami do Parlamentu Europejskiego w tym samym roku[29].
Jest autorką książki Rzymskie pasje. Kościoły Stacyjne Wiecznego Miasta (Rosikon Press, Izabelin-Warszawa 2013)[30].
Życie prywatne
edytujJej babka, Anna Suchocka z domu Czekanowska, była posłanką na Polski Sejm Dzielnicowy w Poznaniu (1918) oraz pierwszą kobietą pełniącą mandat radnej w radzie miejskiej Pleszewa[31]. Córka Józefa Suchockiego[32] oraz Wandy z domu Bączkowskiej[33]. Ma siostrę Elżbietę[34]. Jej rodzice prowadzili prywatną aptekę.
Nie założyła rodziny[34]. Biegle posługuje się językiem angielskim, francuskim, niemieckim[2] i włoskim.
Wyniki wyborcze
edytuj| Wybory | Komitet wyborczy | Organ | Okręg | Wynik | |
|---|---|---|---|---|---|
| 1980 | Front Jedności Narodu | Sejm PRL VIII kadencji | nr 52 |  [7]
| |
| 1989 | Komitet Obywatelski „Solidarność” | Sejm X kadencji | nr 79 | 128 234 (71,62%) [35]
| |
| 1991 | Unia Demokratyczna | Sejm I kadencji | nr 18 | 5808 (1,36%) [36]
| |
| 1993 | Sejm II kadencji | nr 35 | 108 872 (20,15%) [37]
| ||
| 1997 | Unia Wolności | Sejm III kadencji | 62 806 (12,44%) [38]
| ||
Odznaczenia i wyróżnienia
edytuj- Order Orła Białego (2014)[39][40]
- Wielki Krzyż Orderu Piusa IX (Stolica Apostolska, 2004)
- Komandor Legii Honorowej (Francja, 2016)[41]
- Doktorat honoris causa Uniwersytetu Oklahomy (1993)[42], Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego (2011)[43], Papieskiego Uniwersytetu Laterańskiego (2012)[44], Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu (2021)[45]
- Człowiek Roku tygodnika „Wprost” (1992)
- Tytuł honorowego obywatela Grodziska Wielkopolskiego (1997) i Poznania (2012)[46]
- Złoty Medal Fundacji im. Jeana Monneta w Lozannie za działalność na rzecz integracji europejskiej i praw człowieka (1992)
- Międzynarodowa Nagroda na rzecz Pokoju, Wolności i Współpracy w Europie im. św. Wojciecha, przyznawana osobom, które przyczyniły się do umacniania więzi i zacieśniania kontaktów między zachodnią i środkową Europą (2015)[47]
- Nagroda im. bp. Tadeusza Pieronka „In veritate” (2019)[48][49]
- Nagroda Jana Nowaka-Jeziorańskiego (2020)[50]
- Złoty Hipolit (2020)[51]
- Nagroda „Stukot’56 – odgłosy Czerwca” (2024)[52]
- Tytuł „Kobieta Roku” miesięcznika „Twój Styl”[53]
Przypisy
edytuj- ↑ Wybitni absolwenci. lopleszew.pl. [dostęp 2019-10-24].
- ↑ a b Hanna Suchocka. smolec.pl. [dostęp 2019-10-24].
- ↑ a b c Autoreferat przedstawiający dorobek naukowy. amu.edu.pl, 27 września 2014. [dostęp 2017-12-12].
- ↑ Lista osób, które uzyskały stopień naukowy doktora na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu od roku 1965. amu.edu.pl. [dostęp 2024-04-22].
- ↑ Prof. UAM dr hab. Hanna Suchocka. amu.edu.pl. [dostęp 2021-10-12].
- ↑ Katedra Prawa Konstytucyjnego. amu.edu.pl. [dostęp 2016-03-01].
- ↑ a b Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 24 marca 1980 r. o wynikach wyborów do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej przeprowadzonych dnia 23 marca 1980 r. (M.P. z 1980 r. nr 9, poz. 37).
- ↑ Waldemar Żebrowski: Stronnictwo Demokratyczne w warunkach demokratyzacji ustroju politycznego. Olsztyn: Olsztyńska Szkoła Wyższa, 2003, s. 104–105.
- ↑ a b Hanna Suchocka w serwisie „Ludzie Wprost”. [dostęp 2011-06-19].
- ↑ Antoni Dudek: Historia polityczna Polski 1989–2012. Kraków: Znak, 2013, s. 233. ISBN 978-83-240-2130-7.
- ↑ Antoni Dudek: Historia polityczna Polski 1989–2012. Kraków: Znak, 2013, s. 271. ISBN 978-83-240-2130-7.
- ↑ Powołanie rządu Hanny Suchockiej. muzhp.pl. [dostęp 2018-04-11].
- ↑ Antoni Dudek: Pierwsze lata III Rzeczypospolitej: 1989–2001. Wyd. 2 popr. i uzup. Kraków: Arcana, 2002, s. 282–288.
- ↑ Hanna Suchocka uzyskała w I turze 109 głosów, Janusz Onyszkiewicz – 145, zaś Jacek Kuroń – 225 (zob. Kongres Unii Wolności wybrał. Poznań przegrał. „Gazeta Wyborcza”. Nr 79. Poznań, s. 1, 3 kwietnia 1995.).
- ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 31 października 1997 r. o powołaniu w skład Rady Ministrów (M.P. z 1997 r. nr 81, poz. 787).
- ↑ Polacy, którzy obradowali w „tajemniczej” Grupie Bilderberg. onet.pl, 9 czerwca 2015. [dostęp 2019-11-25].
- ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 8 czerwca 2000 r. o zmianie w składzie Rady Ministrów (M.P. z 2000 r. nr 17, poz. 360).
- ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 5 października 2001 r. nr Z. 110-77-2001 w sprawie mianowania Ambasadora Rzeczypospolitej Polskiej (M.P. z 2001 r. nr 34, poz. 561).
- ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 13 czerwca 2002 r. nr Z. 110-32-2002 w sprawie mianowania Ambasadora Rzeczypospolitej Polskiej (M.P. z 2002 r. nr 26, poz. 427).
- ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 19 czerwca 2013 r. nr 110-30-2013 w sprawie odwołania Ambasadora Rzeczypospolitej Polskiej (M.P. z 2013 r. poz. 710).
- ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 19 czerwca 2013 r. nr 110-32-2013 w sprawie odwołania Ambasadora Rzeczypospolitej Polskiej (M.P. z 2013 r. poz. 711).
- ↑ Sylwia Wysocka. Wielkopolanka w papieskiej komisji do walki z pedofilią w Kościele. „Głos Wielkopolski”, s. 3, 24 marca 2014.
- ↑ Justyna Bieniek: Ewa Kusz członkinią Papieskiej Komisji ds. Ochrony Małoletnich. radioplus.pl, 30 września 2022. [dostęp 2022-10-01].
- ↑ Ms. Hanna Suchocka. venice.coe.int. [dostęp 2016-02-29]. (ang.).
- ↑ Members of the Venice Commission. venice.coe.int. [dostęp 2016-02-29]. (ang.).
- ↑ MSZ: Banaszak i Muszyński nowymi członkami Komisji Weneckiej. pap.pl, 25 kwietnia 2016. [dostęp 2016-04-30].
- ↑ Spotkanie Rady Powierniczej Zamku Królewskiego w Warszawie MKiDN. mkidn.gov.pl, 15 stycznia 2015. [dostęp 2024-01-13].
- ↑ Hanna Suchocka została honorową przewodniczącą Komisji Weneckiej. onet.pl, 10 czerwca 2016. [dostęp 2016-06-10].
- ↑ „Koalicja europejska dla Polski”. Apel byłych premierów i szefów dyplomacji. tvn24.pl, 1 lutego 2019. [dostęp 2019-10-21].
- ↑ Rzymskie pasje. Kościoły Stacyjne Wiecznego Miasta. rosikonpress.com. [dostęp 2015-08-26].
- ↑ Poszła w ślady babci. wp.pl, 3 kwietnia 2016. [dostęp 2017-03-05].
- ↑ Józef Suchocki. sejm-wielki.pl. [dostęp 2019-10-24].
- ↑ Wanda Bączkowska. sejm-wielki.pl. [dostęp 2019-10-24].
- ↑ a b Hanna Suchocka. sejm-wielki.pl. [dostęp 2017-03-05].
- ↑ Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 8 czerwca 1989 r. o wynikach głosowania i wynikach wyborów do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej przeprowadzonych dnia 4 czerwca 1989 r. (M.P. z 1989 r. nr 21, poz. 149).
- ↑ Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 31 października 1991 r. o wynikach wyborów do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, przeprowadzonych w dniu 27 października 1991 r. (M.P. z 1991 r. nr 41, poz. 288).
- ↑ Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 23 września 1993 r. o wynikach wyborów do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej przeprowadzonych w dniu 19 września 1993 r. (M.P. z 1993 r. nr 50, poz. 470).
- ↑ Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 25 września 1997 r. o wynikach wyborów do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej przeprowadzonych w dniu 21 września 1997 r. (M.P. z 1997 r. nr 64, poz. 620).
- ↑ 59 odznaczonych za zasługi dla wolności. prezydent.pl, 5 czerwca 2014. [dostęp 2014-06-05].
- ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 13 maja 2014 r. o nadaniu orderu (M.P. z 2014 r. poz. 748).
- ↑ Prof. H. Suchocka z Wydziału Prawa i Administracji uhonorowana Orderem Legii Honorowej. amu.edu.pl, 20 czerwca 2016. [dostęp 2016-06-23].
- ↑ Byli pracownicy UAM, którzy otrzymali tytuły doktora honoris causa innych Uczelni. amu.edu.pl. [dostęp 2017-01-22].
- ↑ Hanna Suchocka doktorem honoris causa UKSW. ekai.pl, 27 maja 2011. [dostęp 2011-06-30].
- ↑ Ambasador Hanna Suchocka doktorem honoris causa. ekai.pl, 29 listopada 2012. [dostęp 2012-12-02].
- ↑ Grzegorz Giedrys: Prof. Hanna Suchocka zostanie doktorem honoris causa Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. wyborcza.pl, 26 września 2021. [dostęp 2021-09-27].
- ↑ Hanna Suchocka Honorowym Obywatelem Poznania. poznan.pl, 22 maja 2012. [dostęp 2012-07-07].
- ↑ Prof. Hanna Suchocka laureatką Międzynarodowej Nagrody św. Wojciecha. msz.gov.pl, 16 marca 2015. [dostęp 2015-06-14].
- ↑ Anna Mikulska: Pierwsza nagroda im. bp. Tadeusza Pieronka przyznana. Laureatką Hanna Suchocka. wyborcza.pl, 12 października 2019. [dostęp 2019-10-24].
- ↑ Magdalena Dobrzyniak: Hanna Suchocka pierwszą laureatką Nagrody im. Biskupa Tadeusza Pieronka „In veritate”. gosc.pl, 11 października 2019. [dostęp 2019-10-24].
- ↑ Profesor Hanna Suchocka laureatką Nagrody Jana Nowaka-Jeziorańskiego. amu.edu.pl, 5 czerwca 2020. [dostęp 2020-06-05].
- ↑ Statuetka „Złotego Hipolita” 2020 dla Pani prof. Hanny Suchockiej. thc.org.pl, 26 stycznia 2021. [dostęp 2021-03-17].
- ↑ Rafał Pogrzebny: Hanna Suchocka wśród laureatów nagrody Stukot’56 – odgłosy Czerwca. dzieje.pl, 26 czerwca 2024. [dostęp 2024-06-26].
- ↑ „Twój Styl” przyznał tytuł Kobiety Roku Andżelice Borys. press.pl, 15 marca 2006. [dostęp 2015-09-30].
Bibliografia
edytuj- Barbara Koziej-Żukowa (oprac.): Stronnictwo Demokratyczne w Polsce Ludowej. T. 6. Warszawa: Epoka, 1987, s. 68–69.
- Sejm Rzeczypospolitej Polskiej. III kadencja. Przewodnik. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 1998, s. 198.
- Kto jest kim w polityce polskiej. Roman Ignasiak (red.). Warszawa: Polska Agencja Informacyjna, 1993, s. 278.
Linki zewnętrzne
edytuj- Strona sejmowa posła III kadencji. [dostęp 2011-06-19].
- Dr hab. Hanna Suchocka, [w:] portal „Ludzie Nauki”, MNiSW / OPI PIB [dostęp 2024-04-22].