Ryżak (owady)
Ryżak[1] (Gyrohypnus) – rodzaj chrząszczy z rodziny kusakowatych i podrodziny kusaków.
| Gyrohypnus | |||
| Leach, 1819 | |||
.png) Gyrohypnus fracticornis | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj |
Gyrohypnus | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Staphylinus fracticornis O. Müller | |||
| Synonimy | |||
| |||
.png)
Rodzaj ten został wprowadzony w 1819 roku przez Williama Elforda Leacha[2].
Chrząszcze o silnie wydłużonym ciele. Głowa ma słabo widoczne, płytkie, silnie zbieżne ku tyłowi zewnętrzne bruzdy czołowe oraz spłaszczone, słabo zaokrąglone, bardzo silnie i szorstko punktowane z podłużną, gładką linią skronie. Dłuższe od głowy czułki mają nasadowy człon maczugowaty, a człony od czwartego wzwyż niespłaszczone. Głaszczki szczękowe mają dobrze wykształcony człon końcowy. Przedplecze ma boczny brzeg w przedniej połowie długości zagięty w dół i daleko przed przednimi biodrami połączony z dolną krawędzią epipleury przedtułowia. Samiec ma gruszkowaty aparat kopulacyjny z dużymi, po stronie wewnętrznej delikatnie owłosionymi paramerami[3].
Przedstawiciele rodzaju występują w krainach: palearktycznej, nearktycznej, neotropikalnej i australijskiej[2]. Zasiedlają rozkładające się szczątki organiczne, np. pryzmy kompostowe i odchody, gdzie polują na małe bezkręgowce, szczególnie larwy muchówek[3]. W Polsce stwierdzono 4 gatunki[4] (zobacz też: kusakowate Polski).
Należy tu 15 opisanych gatunków[2]:
- Gyrohypnus angustatus Stephens, 1833 – ryżak synantrop
- Gyrohypnus atratus (Heer, 1839) – ryżak mrówkożer
- Gyrohypnus campbelli Smetana, 1982
- Gyrohypnus ebneri (Scheerpeltz, 1925)
- Gyrohypnus fracticornis (O. Müller, 1776)
- Gyrohypnus fuscipes (Linné, 1758)
- Gyrohypnus libanoticus Bordoni, 1984
- Gyrohypnus liebei (Scheerpeltz, 1926)
- Gyrohypnus marginalis (Wollaston, 1862)
- Gyrohypnus ochripennis (Eppelsheim, 1892)
- Gyrohypnus peyerimhoffi Coiffait, 1956
- Gyrohypnus sichuanensis Zheng, 1995
- Gyrohypnus silvanus (Peyerimhoff, 1917)
- Gyrohypnus wagneri (Scheerpeltz, 1926)
- Gyrohypnus wutaishanensis Bordoni, 2000
Przypisy
edytuj- ↑ Andrzej Szujecki: Kusakowate (Staphylinidae) lasów Polski. Aspekt różnorodności i monitoringu zooindykacyjnego. Warszawa: Lasy Państwowe, 2017. ISBN 978-83-65659-00-2.
- ↑ a b c Lee H. Herman. Catalog of the Stapylinidae (Iscecta:Coleoptera). 1758 to the End of Second Millenium. VI Staphylinine Group (Part 3). Staphylininae: Staphylinini (Quediina, Staphylinina, Tanygnathinina, Xanthopygina), Xantholinini. Staphylinidae incertae sedis. Fossils, Protactinae†. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 265, s. 3021–3840, 2001.
- ↑ a b Andrzej Szujecki: Klucze do oznaczania owadów Polski cz. XIX Chrząszcze - Coleoptera z. 24 d Kusakowate - Staphylinidae: Wydłużaki - Xantholininae. Warszawa: PWN, Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 1976.
- ↑ A. Melke: Gyrohypnus. [w:] Biodiversity Map [on-line]. [dostęp 2018-09-22].