Gwido z Arezzo

Błogosławiony
Gwido z Arezzo OSB
Guido Monaco
Data urodzenia	990–1000
Data śmierci	1045–1050
Czczony przez	Kościół katolicki
Wspomnienie	7 września
	Multimedia w Wikimedia Commons

Gwido z Arezzo, Aretinus, Guido Monaco (ur. 990–1000, zm. 1045–1050) – włoski benedyktyn z opactwa Pomposa, teoretyk muzyki, czczony jako błogosławiony Kościoła katolickiego^[1].

Pierwsze nauki pobierał w opactwie w Pomposa koło Ferrary. W 1025 roku, za wstawiennictwem bpa Teobalda, otrzymał stanowisko nauczyciela chóru chłopięcego w Arezzo, gdzie też przebywał przez dłuższy czas. Później sporo podróżował odwiedzając m.in. Saint-Maur-des-Fossés, Évreux, Saint-Denis i Canterbury. Potem wezwał go Jan XIX, któremu mógł wręczyć swoje Antiphonarium, streszczenie reguł rytmiki, z którego zachowała się Praefatio^[1]. Prawdopodobnie w ostatnich latach życia wstąpił do klasztoru kamedułów. Tęsknił za życiem mnicha-eremity w duchu św. Romualda, więc osiadł najpierw w klasztorze w Fonte Avellana, następnie w Camaldoli, w końcu powrócił do klasztoru Św. Krzyża w Fonte Avellana^[1].

Udoskonalił zapis nutowy i wprowadził nową metodę śpiewu – solmizację, opartą na nazwach poszczególnych dźwięków heksachordu (diatonicznego postępu 6 dźwięków), utworzonych od początkowych zgłosek wierszy w hymnie na cześć św. Jana Chrzciciela: ut, re, mi, fa, sol, la (w XVII w., ze względu na trudność w wykonywaniu sylaby ut, zmieniono ją na do i dodano si)^[2].

W słynnym traktacie Micrologus (Micrologus de disciplina artis musicae) opisał praktykę polifoniczną swoich czasów – technikę organalną. Napisał również pełny traktat o muzyce, oraz jego wierszowaną przeróbkę pod tytułem Regulae rhytmicae jak i Epistola de ignoto cantu^[1].

Muzyka liturgiczna wczesnego średniowiecza, uprawiana w Europie Zachodniej, zapisywana była przy pomocy specjalnych znaków zwanych neumami (z języka greckiego vευμα - znak, skinienie). Podstawą notacji były dwa znaki: VIRGA (I) - kreska i PUNCTUM (^.) - kropka). Najpierw neumy pisano na jednej linii, a na przełomie X i XI wieku Guido z Arezzo wprowadził dwie kolorowe linie – czerwoną dla dźwięku f i żółtą dla dźwięku c¹. Z czasem zaczęto używać czterech linii spełniających jednocześnie funkcję kluczy, co rozwiązało problem wysokości dźwięków. Notacja diastematyczna - zastąpiła ona notację cheironomiczną (z gr. cheir χέρι - ręka). Notacja diastematyczna, była to już notacja liniowa różnicująca położenie neum.

Pamiątka Gwidona z Arezzo, który stworzył system sol-fa.
Hymn na cześć św. Jana Chrzciciela.

Dzięki zasługom na niwie muzycznej, od XVI wieku zaczęto czcić Gwidona jako błogosławionego. Jego imieniem nazwano krater na Merkurym (1976)^[3].

Wspomnienie liturgiczne bł. Gwidona obchodzone jest w Kościele rzymskokatolickim 7 września.

Zobacz też

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d Gwido z Arezzo. Deon.pl z inicjatywy SJ i Wydawnictwa WAM. [dostęp 2012-10-09].
↑ Tomasz Grębski. Muzyka sfer. „Wiedza i Życie”. 9 (969), s. 55-59, wrzesień 2015. Prószyński Media. ISSN 0137-8929.
↑ Guido d’Arezzo crater. Olanetary Names Crater. [dostęp 2013-10-19]. (ang.).

Bibliografia

Andrzej Chodkowski (red.): Encyklopedia muzyki. Warszawa: PWN, 2001. ISBN 83-01-13410-0.

Linki zewnętrzne

Gian Domenico Gordini: Beato Guido da Arezzo – Encyclopedia dei Santi (wł.)

[deon-1] Gwido z Arezzo. Deon.pl z inicjatywy SJ i Wydawnictwa WAM. [dostęp 2012-10-09].

[Grębski2015-s55-59-2] Tomasz Grębski. Muzyka sfer. „Wiedza i Życie”. 9 (969), s. 55-59, wrzesień 2015. Prószyński Media. ISSN 0137-8929.

[Guido_d_Arezzo_crater-3] Guido d’Arezzo crater. Olanetary Names Crater. [dostęp 2013-10-19]. (ang.).

[1]

[2]

[3]