Guido Cagnacci

Guido Cagnacci
	; Samobójstwo Kleopatry (1661-1662)
Imię i nazwisko	Guido Canlassi
Data i miejsce urodzenia	1601 ; Santarcangelo di Romagna
Data i miejsce śmierci	1663 ; Wiedeń
Dziedzina sztuki	malarstwo, rysunek
Epoka	barok
	Ważne dzieła
	Śmierć Kleopatry (kilka wersji); Śmierć Lukrecji (kilka wersji); Maria Magdalena (kilka wersji);
	Multimedia w Wikimedia Commons

Guido Cagnacci^[a], właśc. Guido Canlassi (ur. 1601 w Santarcangelo di Romagna, zm. 1663 w Wiedniu) – włoski malarz i rysownik okresu baroku, przedstawiciel malarstwa bolońskiego XVII wieku.

Życiorys

Pochodził z niewielkiej miejscowości k. Rimini. Natura nie obdarzyła go urodą, stąd jego przydomek Cagnacci^[b]. Kształcił się w Bolonii (1618-21). Dwukrotnie przebywał w Rzymie. W latach 1623–48 działał w różnych miastach Romanii, często zmieniając miejsce zamieszkania (Rimini, Rawenna, Forli, Faenza, Cesena). W 1650 wyjechał do Wenecji, gdzie używał nazwiska Guido Baldo Cardassi lub Can-lassi^[2]. W 1658 przeniósł się do Wiednia, gdzie został nadwornym malarzem Leopolda I Habsburga. Pochowany został w wiedeńskim kościele Augustianów. Prowadził dość burzliwy tryb życia. Często nie dotrzymywał ważnych umów i zobowiązań narażając się na liczne procesy^[3]. Po śmierci szybko został zapomniany. W 2008 poświęcono mu wielką wystawę w Muzeum San Domenico w Forli.

Twórczość

W pierwszym okresie twórczości tworzył głównie kompozycje religijne na zamówienie kościołów i klasztorów, łącząc wzorce klasyczne (inspirował się antykiem) z wpływami Rafaela (m.in. dwa monumentalne płótna Apoteoza św. Waleriana i Apoteoza św. Merkuriala, wyróżniające się śmiałymi efektami iluzjonistycznymi^[4], przeznaczone do katedry Santa Croce w Forli), Podczas pobytu w Wenecji zaczął malować obrazy przedstawiające zmysłowe, półnagie postacie kobiet (liczne wersje Lukrecji, Kleopatry, Marii Magdaleny), odznaczające się dużym ładunkiem emocjonalnym, zmysłowym klimatem i mistrzowskim światłocieniem^[5]. Jest też autorem doskonałej martwej natury Kwiaty w butelce po winie (wybitne osiągnięcie caravaggionizmu), choć niektórzy badacze kwestionują autorstwo dzieła^[6]. W jego malarstwie widać wpływy Guida Reniego, Guercina oraz naturalistycznej szkoły Caravaggia.

W zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie znajduje się jego niewielki obrazek Głowa Madonny^[c].

Wybrane dzieła

Głowa Madonny - I poł. XVII w., 44,5 × 38 cm, Muzeum Narodowe w Warszawie
Powołanie św. Mateusza - 1620-25, 183 x 145 cm, Museo della Città, Rimini
Papież Sykstus w ekstazie - 1627, 240 x 142 cm, Kościół parafialny San Biagio, Saludecio
Procesja z Najświętszym Sakramentem - 1628, Kościół parafialny San Biagio, Salucedio
Śpiący Chrystus ze św. Zachariaszem i małym św. Janem - 1630-40, 94 x 131 cm, Musée Condé, Chantilly (przypisywany)
Madonna ze świętymi Andrzejem Corsinim, Teresą z Avila i Marią Magdaleną de’Pazzi – 1630, San Giovanni Battista, Rimini
Dzieciątko Jezus ze św. Józefem i św. Eligiuszem - 1635, 245 x 163 cm, San Michele, Santarcangelo di Romagna
Trzech męczenników jezuickich w Japonii - ok. 1635, 140 x 250 cm, San Francisco Saverio, Rimini
Święta Agata - 1635-40, 121 x 97 cm, 102,4 × 76,8 cm, Banca Popolare dell’Emilia Romagna, Modena
Św. Franciszek w ekstazie - 1637, 170 x 86 cm, Museo Civico, Rimini
Młody męczennik - 1638-40, 95 x 139 cm, Musée Fabre, Montpellier
Wniebowzięcie św. Marii Magdaleny - ok. 1640, 192,5 x 38,5 cm, Galleria Palatina, Florencja
Św. Magdalena wzięta do nieba - 1640-42, 162 x 123 cm, Stara Pinakoteka, Monachium
Apoteoza św. Merkuriala - 1642-43, 411 x 230 cm, Pinacoteca Civica, Forli
Apoteoza św. Waleriana - 1643-44, 411 x 230 cm, Pinacoteca Civica, Forli
Kwiaty w butelce po winie - ok. 1645, Pinacoteca Civica, Forli
Judyta z głową Holofernesa - ok. 1645, 103,5 x 136,5 cm, Pinacoteca Nazionale, Bolonia
Dawid z głową Goliata - 1645-50, 108,3 x 86,4 cm, J. Paul Getty Museum, Los Angeles
Alegoria Czasu - ok. 1650, 108,5 x 84 cm, Fondazione Cavallini Sgarbi, Ferrara
Porwanie Europy - ok. 1650, 115 x 94,5 cm, Collezione Molinari-Pradelli, Castenaso
Alegoria astrologii sferycznej - 1650-55, 75,5 x 65,5 cm, Pinacoteca Civica, Forlì
Jakub pomiędzy Leą i Rachelą - ok. 1655, 149 x 187 cm, Royal Collection, Londyn
Portret cesarza Leopolda I - 1657-58, 190 × 120 cm, Muzeum Historii Sztuki w Wiedniu
Samobójstwo Kleopatry - (1661-1662), 140 x 159,5 cm, Muzeum Historii Sztuki w Wiedniu
Nawrócenie Magdaleny - ok. 1660, 229 x 266 cm, Norton Simon Museum, Pasadena
Kleopatra - ok. 1660, 120 x 158 cm, Pinakoteka Brera, Mediolan
Kleopatra - ok. 1660, 118,5 x 94,5 cm, Galeria Obrazów Starych Mistrzów w Dreźnie
Śmierć Lukrecji - 1660-63, 87 x 66 cm, Musée des Beaux-Arts, Lyon
Św. Hieronim - 1661-62, 160 x 110,5 cm, Muzeum Historii Sztuki w Wiedniu
Maria Magdalena - 1663, 86×72 cm, Galleria Nazionale d’Arte Antica, Rzym
Lukrecja - 81,5 x 70 cm, Museo Civico, Bolonia
Śmierć Kleopatry - 120 x 91 cm, Muzeum Brukenthala, Sybin
Zuzanna i starcy - 144,5 × 173 cm, Ermitaż, Sankt Petersburg

Uwagi

↑ Inne formy nazwiska: Cagnaccio, Cagnazzi; Canalassi.
↑ Wł. cagnaccio, cagnazzo – pejoratywnie o psie; kundel.
↑ W niektórych leksykonach zagranicznych w wykazie dzieł malarza wymienia się także Nagą kobietę (Wrocław).

Przypisy

↑ Według strony Muzeum
↑ Nevio Matteini Romagna: Una terra : luoghi, monumenti, personaggi, fatti e leggende (1995) s. 324
↑ S. Buricchi, B. Furlotti, C. Sirigatti, Pinakoteka Brera, Mediolan, Warszawa 2007, s. 102.
↑ A. Ausoni, Muzyka, Warszawa 2007, s. 146.
↑ S. Liscia, Kunsthistorisches Museum, Wiedeń, Warszawa 2007, s. 110.
↑ M. Battistini, L. Impelluso, S. Zuffi, Martwa natura, Warszawa 2000, s. 87.

Bibliografia

Chiara Lachi, Sztuka baroku, Warszawa: Arkady, 2011 (Wielka Historia Sztuki ; 5), ISBN 978-83-213-4685-4
Francesca Pellegrino, Geografia i imaginacja, Warszawa: Arkady, 2009, ISBN 978-83-213-4577-2 (analiza 3 obrazów)
Stefano Zuffi, Wielki słownik malarzy, t. 1, Warszawa: HPS, 2006. ISBN 978-83-60688-15-1
Stefano Zuffi, Francesca Castria, Malarstwo włoskie. Mistrzowie i arcydzieła, Warszawa: Arkady, 1998, ISBN 83-213-4061-X

Linki zewnętrzne

Guido Cagnacci w muzeach świata
Dzieła wybrane (wł.). books.google.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-04-08)].
Guido Cagnacci - biografie, wykazy dzieł, omówienia twórczości, publikacje, wystawa w Forli, portret artysty. web.icadir.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-04-08)].

[2] Inne formy nazwiska: Cagnaccio, Cagnazzi; Canalassi.

[3] Wł. cagnaccio, cagnazzo – pejoratywnie o psie; kundel.

[9] W niektórych leksykonach zagranicznych w wykazie dzieł malarza wymienia się także Nagą kobietę (Wrocław).

[1] Według strony Muzeum

[4] Nevio Matteini Romagna: Una terra : luoghi, monumenti, personaggi, fatti e leggende (1995) s. 324

[5] S. Buricchi, B. Furlotti, C. Sirigatti, Pinakoteka Brera, Mediolan, Warszawa 2007, s. 102.

[6] A. Ausoni, Muzyka, Warszawa 2007, s. 146.

[7] S. Liscia, Kunsthistorisches Museum, Wiedeń, Warszawa 2007, s. 110.

[8] M. Battistini, L. Impelluso, S. Zuffi, Martwa natura, Warszawa 2000, s. 87.

[a]

[1]

[b]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[c]