Grzegorz Leopold Seidler
Grzegorz Leopold Seidler (ur. 18 września 1913 w Stanisławowie, zm. 28 grudnia 2004) – polski prawnik i historyk idei, profesor i rektor Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, członek Trybunału Stanu, poseł na Sejm PRL IX kadencji.
| |
| Data i miejsce urodzenia |
18 września 1913 |
|---|---|
| Data śmierci |
28 grudnia 2004 |
| Poseł IX kadencji Sejmu PRL | |
| Okres |
od 13 października 1985 |
| Przynależność polityczna | |
| Odznaczenia | |
      
| |
Życiorys
edytujWykształcenie i działalność naukowa
edytujBył synem Teodora (adwokata, posła BBWR na Sejm II RP) i Eugenii z Dawidowiczów, starszym bratem Stefana (zootechnika). Studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim (ukończył w 1935)[1], w 1938 na podstawie rozprawy napisanej pod kierunkiem Jerzego Landego uzyskał stopień doktora[2]. Następnie studiował filozofię na uniwersytetach w Wiedniu i Oksfordzie[1].
Po II wojnie światowej pracował jako docent na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, w 1950 podjął pracę na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie (w tym samym roku został profesorem nadzwyczajnym, w 1957 profesorem zwyczajnym)[3]. W latach 1959–1969 był rektorem tej uczelni. W latach 1969–1972 kierował Instytutem Kultury Polskiej w Londynie. Od 1972 ponownie wykładowca lubelskiego uniwersytetu. Od 1973 do 1976 był pracownikiem naukowym Akademii Spraw Wewnętrznych[4]. Wykładał gościnnie na Christian-Albrechts-Universität w Kilonii (1980/81) i Care Hall w Cambridge (1981/82)[1]. Był wieloletnim redaktorem naczelnym „Annales UMCS”. Został uhonorowany doktoratem honoris causa UMCS[5] (posiadał także doktoraty honorowe Akademii Ekonomicznej w Krakowie i Lock Haven University w USA). W trakcie wyjazdów zagranicznych był wykorzystywany przez Wydział II KW Milicji Obywatelskiej w Lublinie i Departament I Ministerstwa Spraw Wewnętrznych do zbierania informacji interesujących Służbę Bezpieczeństwa[4]. Przekazywał informacje m.in. dotyczące Czesława Miłosza i Zbigniewa Brzezińskiego[4]. Był promotorem prac dyplomowych atakujących działalność m.in. paryskiej „Kultury”, Radia Wolna Europa i Ambasady USA w Warszawie[4][6].
Działalność polityczna
edytuj
Przed wojną związany był z ruchem syndykalistycznym. Należał do Związku Polskiej Młodzieży Demokratycznej[6]. W 1939 uczestniczył w kampanii wrześniowej, był ranny w bitwie nad Wartą. W czasie okupacji niemieckiej przechowywał Żydów. W latach 1950–1989 był członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Zasiadał m.in. w uczelnianych egzekutywach POP PZPR, a w latach 1960–1969 w Komitecie Wojewódzkim partii w Lublinie (od 1967 także w jego egzekutywie). W 1982 w wystąpieniu telewizyjnym oficjalnie poparł wprowadzenie stanu wojennego[6]. Był radnym Miejskiej Rady Narodowej w Lublinie, a następnie Wojewódzkiej Rady Narodowej[6], zaś w latach 1985–1989 pełnił mandat posła na Sejm. W 1989 bez powodzenia ubiegał się o mandat senatorski z ramienia PZPR w okręgu lubelskim[6]. W latach 1989–1991 był członkiem Trybunału Stanu.
Pochowany w części ewangelickiej cmentarza przy ulicy Lipowej w Lublinie (kwatera 3-1-10)[7].
Publikacje
edytujAutor ponad 100 prac naukowych z dziedziny teorii państwa i prawa oraz historii myśli politycznej, m.in.:
- Doktryny prawne imperializmu (1957)
- Emergence of the Eastern World (Oxford 1968)
- Przedmarksowska myśl polityczna (1974)
- Z zagadnień filozofii prawa (Lublin 1978)
- Two Essays in Political Theory (Pittsburgh 1979)
- W nurcie Oświecenia (Lublin 1984)
- Rechtssystem und Gesellschaft (Frankfurt a. Main 1985)[1]
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski (12 czerwca 2003)[8]
- Order Sztandaru Pracy I klasy
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski
- Order Sztandaru Pracy II klasy
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
- Złoty Krzyż Zasługi (28 września 1954)[9][10]
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (15 stycznia 1955)[11]
Upamiętnienie
edytujW latach 2011–2013 radni Lublina m.in. z Sojuszu Lewicy Demokratycznej i Platformy Obywatelskiej występowali kilkakrotnie z inicjatywami uhonorowania go nazwą ulicy, a następnie skweru w tym mieście[12][13]. W 2014 Rada Miasta nadała jego imię placowi na terenie kampusu UMCS[14]. 13 grudnia 2017 nazwa ta została zmieniona zarządzeniem wojewody lubelskiego Przemysława Czarnka w ramach wykonania ustawy dekomunizacyjnej[15].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d Nota redakcyjna z okładki „Przedmarksowska myśl polityczna”, Wydawnictwo Literackie, Kraków-Wrocław 1985.
- ↑ Dobrochna Minich, Koncepcja filozofii prawa Grzegorza Leopolda Seidlera. Między pozytywizmem prawniczym, „faktycznością prawa” a aksjologią. uj.edu.pl, 2016. [dostęp 2019-01-04].
- ↑ D. Gałaszewska-Chilczuk, „Wrogie” uniwersytety. Polityka państwa komunistycznego wobec Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego i Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej (1944–1969), Warszawa 2013.
- ↑ a b c d Dane osoby z katalogu funkcjonariuszy aparatu bezpieczeństwa. ipn.gov.pl. [dostęp 2022-04-18].
- ↑ Doktorzy honoris causa UMCS. umcs.lublin.pl. [dostęp 2020-08-22].
- ↑ a b c d e Nazwy do zmiany: ul. Seidlera Grzegorza Leopolda. ipn.gov.pl. [dostęp 2022-04-19].
- ↑ Informacje w serwisie Grobonet. [dostęp 2020-08-22].
- ↑ M.P. z 2003 r. nr 47, poz. 699 („w uznaniu wybitnych zasług dla nauki polskiej, za osiągnięcia w działalności publicznej i pracy dydaktycznej”).
- ↑ M.P. z 1954 r. nr 112, poz. 1589 („w 10. rocznicę Polski Ludowej za zasługi w pracy naukowej i dydaktycznej)”.
- ↑ Kto jest kim w Polsce. Warszawa: Interpress, 1989, s. 1159.
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 – Uchwała Rady Państwa z dnia 15 stycznia 1955 r. Nr 0/165 – na wniosek ministra szkolnictwa wyższego.
- ↑ SLD chce ulicy Seidlera w Lublinie. kurierlubelski.pl, 11 maja 2011. [dostęp 2022-04-18].
- ↑ Radni nie zgodzili się na skwer im. Seidlera w Lublinie. kurierlubelski.pl, 17 października 2013. [dostęp 2022-04-18].
- ↑ Lublin: Będzie plac im. prof. Seidlera. PiS: On służył systemowi, który mordował ludzi. dziennikwschodni.pl, 15 maja 2014. [dostęp 2022-04-18].
- ↑ Wojewoda zdekomunizował ulice. lublin.uw.gov.pl, 13 grudnia 2017. [dostęp 2024-04-15].
Bibliografia
edytuj- Czy wiesz kto to jest?, pod red. Stanisława Łozy, Warszawa 1938, Wyd. Głównej Księgarni Wojskowej.
- Kto jest kim w Polsce. Edycja 3, Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1993.
- Piotr Sendecki: Adw. dr Teodor Seidler i prof. dr hab. Grzegorz Leopold Seidler – szkic do portretu ojca i syna w 90. urodziny syna. palestra.pl (Pismo Adwokatury Polskiej), 2003. [dostęp 2010-09-07].
- Artykuł A. Pieniążka: Profesor Grzegorz Leopold Seidler, [w:] Państwo–Prawo–Myśl Prawnicza. Prace dedykowane Prof. G. L. Seidlerowi w dziewięćdziesiątą rocznicę urodzin, Lublin 2003.
- Informacje w BIP IPN.