Graniczna Placówka Kontrolna Lubycza

Graniczna Placówka Kontrolna Lubycza – zlikwidowany pododdział Wojsk Ochrony Pogranicza wykonujący kontrolę graniczną osób, towarów i środków transportu bezpośrednio przejściach granicznych na granicy z ZSRR.

GPK Lubycza
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

listopad 1945

Rozformowanie

czerwiec 1956

Tradycje
Rodowód

PPK Lubycza

Kontynuacja

GPK Hrebenne

Organizacja
Dyslokacja

Lubycza Królewska

Formacja

Wojska Ochrony Pogranicza

Podległość

7 Oddział OP
13 Brygada OP

Formowanie i zmiany organizacyjne

edytuj

W październiku 1945 Naczelny Dowódca WP nakazywał sformować na granicy państwowej 51 przejściowych punktów kontrolnych[a] w tym na granicy polsko-radzieckiej, utworzono Przejściowy Punkt Kontrolny Lubycza (PPK Lubycza) – drogowy III kategorii[1] o etacie nr 8/12[2] w strukturach 7. Oddziału Ochrony Ppgranicza w Lublinie[3]. Obsada PPK miała składać się z 10 żołnierzy i 1 pracownika cywilnego[4]. Przewidziany termin na 1 listopada 1945 nie został dotrzymany, dopiero do końca listopada 1945 zdołano go zorganizować o niepełnej obsadzie etatowej[5].

W 1947 przemianowano przejściowe punkty kontrolne (PPK) na graniczne placówki kontrolne (GPK)[1].

W związku z kolejną reorganizacją Wojsk Ochrony Pogranicza w 1948 funkcjonowała już jako Graniczna Placówka Kontrolna Ochrony Pogranicza nr 31 Lubycza (GPK OP Lubycza) (kolejowo–drogowa)[1] w strukturach 13. Brygady Ochrony Pogranicza w Chełmie[6].

Reorganizacja, jaką przechodziły Wojska Ochrony Pogranicza w czerwcu 1956, doprowadziły do likwidacji 23 Brygady i podległych jej pododdziałów w tym Graniczna Placówka Kontrolna Lubycza. W miejsce zniesionej jednostki utworzono dwie samodzielne: Grupę Manewrową Wojsk Ochrony Pogranicza Tomaszów (Chełm) Lubelski i Samodzielny Oddział Zwiadowczy WOP Chełm, a na bazie GPK Lubycza została utworzona Graniczna Placówka Kontrolna Hrebenne (GPK Hrebenne) – kolejowa z miejscem dyslokacji w Hrebennem[7].

Ochrona granicy

edytuj

Podległe przejścia graniczne

edytuj
Stan z 1 grudnia 1945[5]
Stan z 1948[1]
  1. Rozkaz nr 0304/Org. ND WP z dnia 28.10.1945 dot. sformowania przejściowych punktów kontrolnych.

Przypisy

edytuj
  1. a b c d Grzegorz Zaremba. Przyczyny reorganizacji WOP w latach 1946–1948. „Biuletyn Centralnego Ośrodka Szkolenia”. 3/08, s. 99, 2008. Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej w Koszalinie. (pol.). 
  2. ASGran., sygn. 217/32 ↓.
  3. Nadbużańska Brygada WOP. [w:] Muzeum Polskich Formacji Granicznych im. Władysława Raginisa [on-line]. muzeumsg.strazgraniczna.pl. [dostęp 2021-11-18]. (pol.).
  4. Dominiczak 1985 ↓, s. 47.
  5. a b Studia z Dziejów Wojskowości. W: Jerzy Prochowicz: Powstanie Wojsk Ochrony Pogranicza wrzesień–grudzień 1945 r.. T. V. Piotrków Trybunalski: 2016, s. 236. ISSN 2299-3916. (pol.).
  6. Wykaz dyslokacyjny pododdziałów WOP ↓, s. 8.
  7. Jackiewicz 1998 ↓, s. 105.

Bibliografia

edytuj
  • Henryk Dominiczak, Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945–1985, Warszawa: Wojskowa drukarnia w Łodzi, 1985.
  • Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza (1945-1991). Krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
  • Archiwum Straży Granicznej, zespół DWOP, sygn. 217/32, k. 56–60. Wykaz przejściowych punktów kontrolnych. Pismo z 9.11.1945.
  • Wykaz dyslokacyjny pododdziałów Wojsk Ochrony Pogranicza w latach 1948–1956, Szczecin, Archiwum Straży Granicznej.