Goszcza
Goszcza – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim, w gminie Kocmyrzów-Luborzyca.
| wieś | |
 Widok na wieś z pobliskiego wzgórza | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2021) |
730[2] |
| Strefa numeracyjna |
12 |
| Kod pocztowy |
32-010[3] |
| Tablice rejestracyjne |
KRA |
| SIMC |
0322181 |
Położenie na mapie gminy Kocmyrzów-Luborzyca  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu krakowskiego  | |
 50°11′08″N 20°04′18″E/50,185556 20,071667[1]
| |
Integralne części miejscowości: Kielnik, Podporąbcze, Stara Wieś, Załęcze[4].
Wieś sufraganii krakowskiej w powiecie proszowickim województwa krakowskiego w końcu XVI wieku[5]. W latach 1954–1968 wieś należała i była siedzibą władz gromady Goszcza, po odłączeniu wsi Goszcza od gromady Luborzyca. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krakowskiego.
Goszcza położona jest ok. 20 km od Krakowa przy linii kolejowej Kraków – Warszawa. Prawie cała wieś położona jest w dolinie i otoczona jest licznymi wzniesieniami, których wysokość nad poziomem morza dochodzi do 300 m.
Historia
edytuj- 1198 – po raz pierwszy pojawiła się informacja o istnieniu Goszczy – dokument biskupa krakowskiego Gedki,
- 1279 – Goszcza stała się własnością Kapituły krakowskiej,
- 1373–1374 Goszcza została siedzibą parafii,
- 1474 – zniszczenie wsi przez niepłatne wojska zaciężne,
- 1524 – niemal całkowite opustoszenie wsi z powodu panującej zarazy,
- 1874 – Goszcza została odebrana Kościołowi i przeszła na rzecz skarbu Rosji, a następnie przekazana w ręce prywatnych właścicieli (Szczepański, potem kolejno rodziny Zubrzyckich i Stolzmanów)[6].
W Goszczy podczas powstania styczniowego od 6 do 12 marca 1863 roku, stacjonował oddział powstańczy pod dowództwem generała Mariana Langiewicza[7].Obóz powstańczy słusznie był zlokalizowany blisko granicy i niedaleko Krakowa, co ułatwiało przerzucanie broni, wyposażenia, oraz ochotników z zaboru austriackiego. Oddział powstańczy rozrósł się tutaj do około 3 tysięcy ludzi i zgrupowanie potraktowano jako korpus.
11 marca 1863 generał Marian Langiewicz podczas uroczystej odprawy złożył przysięgę na wierność narodowi oraz ogłosił się dyktatorem powstania.
W czasie tutejszego pobytu Langiewicz mieszkał w tutejszym dworze.
Zabytki
edytujObiekty wpisane do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego[8].
- kościół parafialny pw. Św. Wawrzyńca, kaplica–kostnica, ogrodzenie, plebania, cmentarz przykościelny, drzewostan;
- cmentarz parafialny i wojenny;
- zespół dworski, dwór, park.
22 kwietnia 2010 roku na uroczysku Niedźwiedź w leśnictwie Goszcza posadzono 96 Dębów Smoleńskich upamiętniających ofiary katastrofy polskiego Tu-154 w Smoleńsku. W trakcie uroczystości sadzenia drzew w szczególny sposób upamiętniono ofiary z Małopolski: gen. Bronisława Kwiatkowskiego, Wiesława Wodę, Jerzego Szmajdzińskiego i gen. Włodzimierza Potasińskiego[9].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 35338
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2023-07-30].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 327 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ GUS. Rejestr TERYT
- ↑ Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 2008, s. 101.
- ↑ Gmina Kocmyrzów-Luborzyca – oficjalny serwis – GOSZCZA. www.kocmyrzow-luborzyca.ug.gov.pl. [dostęp 2015-10-27].
- ↑ Ludomir Grzybowski: Opis powstania polskiego w roku 1863 i 1864 w województwie krakowskim. Kielce: 1994. ISBN 83-7133-005-7.
- ↑ Wykaz obiektów wpisanych do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Małopolskiego z uwzględnieniem podziału na powiaty i gminy [online], wuoz.malopolska.pl [dostęp 2023-11-25].
- ↑ RDLP w Krakowie: Posadzono 96 Dębów Smoleńskich. lasy.gov.pl, 2010-04-19. [dostęp 2010-10-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-10-31)]. (pol.).
Linki zewnętrzne
edytuj
- Goszcza, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 750.
- Goszcza, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 526.