Gorontalo (lud)
Gorontalo, także Holontalo – ludność austronezyjska zamieszkująca fragment północnej części indonezyjskiej wyspy Celebes (od 2000 r. prowincja Gorontalo[1]). Ich liczebność wynosi 1,2 mln osób[2].
 Kobieta z ludu Gorontalo | |
| Populacja |
1,2 mln |
|---|---|
| Miejsce zamieszkania | |
| Język | |
| Religia |
islam, wierzenia tradycyjne |
| Grupa | |
| Pokrewne | |
 Mapa etnograficzna półwyspu Minahasa | |
Posługują się językiem gorontalo (holontalo) z wielkiej rodziny austronezyjskiej[2][3]. Język gorontalo jest klasyfikowany w ramach grupy filipińskiej[4]. W użyciu są także języki indonezyjski i malajski miasta Manado[5][6]. Są odrębni religijnie od pobliskiego ludu Minahasa (Manado)[7]. Prawie wszyscy wyznają islam[8] (w odmianie sunnickiej[2]). Islam przyjęli pod wpływem ludu Ternate[2][9]. Wpływy muzułmańskie pojawiły się też w okresie rozkwitu Królestwa Gowa (od XVII w.)[1]. Od Ternate zapożyczyli elementy terminologii i struktury politycznej[10]. Występują wpływy wierzeń tradycyjnych[11].
Zajmują się przede wszystkim rolnictwem[8] (ryż, kukurydza, sago, pochrzyn, proso)[2]. W rejonie jeziora Limboto rozwinęło się rybołówstwo[2]. Mieszkańcy kecamatanów Tapa i Talaga zajmują się tkactwem (tradycyjna tkanina – krawang)[8]. Skupiska ludności Gorontalo zamieszkują również miasto Manado oraz Dżakartę[12].
Według mitologii ludowej ich przodkowie to Hulontalangi („ludność, która zeszła z nieba”), którzy osiedlili się na górze Tilongkabila[13]. Tradycyjna rodzina jest mała, matrylokalna, nowoczesna – neolokalna. Praktykowana jest poligynia[2]. Organizacja społeczna opiera się na bilateralnym systemie pokrewieństwa (w linii matki i w linii ojca)[2][8][13].
Grupa Polahi jest społecznością izolowaną. Ludność ta zamieszkuje obszary leśne na terytorium kecamatanów Kwandang i Paguyaman. Mają wywodzić się z grupy Gorontalo, która zaczęła żyć w odosobnieniu kilka stuleci temu, nie godząc się na pracę przymusową za czasów kolonialnych[14][15].
Przypisy
edytuj- ↑ a b Ehito Kimura: Political Change and Territoriality in Indonesia: Provincial Proliferation. Abingdon–New York: Routledge, 2013, s. 66, 69. DOI: 10.4324/9780203116975. ISBN 978-1-136-30181-0. OCLC 821020789. [dostęp 2022-10-21]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h A. I. Kuzniecow: Gorontało. W: Walerij Aleksandrowicz Tiszkow (red.): Narody i rieligii mira: encykłopiedija. Moskwa: Bolszaja rossijskaja encykłopiedija, 1998, s. 139. ISBN 978-5-85270-155-8. OCLC 40821169. (ros.).
- ↑ Alfred F. Majewicz, Języki świata i ich klasyfikowanie, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1989, s. 79, ISBN 83-01-08163-5, OCLC 749247655 (pol.).
- ↑ M. Paul Lewis, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), Gorontalo, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 18, Dallas: SIL International, 2015 [dostęp 2020-06-04] [zarchiwizowane z adresu 2015-09-15] (ang.).
- ↑ Ulfa Zakariya, Ninuk Lustyantie, Emzir. The Gorontalo Language in Professional Communication: its Maintenance and Native Speakers’ Attitudes. „Professional Discourse & Communication”. 3 (3), s. 39–51, 2021. DOI: 10.24833/2687-0126-2021-3-3-39-51. ISSN 2687-0126. [dostęp 2022-07-25]. (ang.).
- ↑ Asako Shiohara, Anthony Jukes: Two definite markers in Manado Malay. W: Sonja Riesberg, Asako Shiohara, Atsuko Utsumi (red.): Perspectives on information structure in Austronesian languages. Berlin: Language Science Press, 2018, s. 115–135, seria: Studies in Diversity Linguistics 21. DOI: 10.5281/zenodo.1402541. ISBN 978-3-96110-108-5. OCLC 1065536350. [dostęp 2022-07-25]. (ang.).
- ↑ Minahasans. W: Timothy L. Gall, Jeneen Hobby (red.): Worldmark Encyclopedia of Cultures and Daily Life. Wyd. 2. T. 4. Farmington Hills, MI: Gale, 2009, s. 650–653. ISBN 978-1-4144-4892-3. OCLC 388481759. [dostęp 2022-12-27]. (ang.).
- ↑ a b c d M. Junus Melalatoa: Ensiklopedi Suku Bangsa di Indonesia: A–K. Jakarta: Direktorat Jenderal Kebudayaan, Departemen Pendidikan dan Kebudayaan, 1995, s. 290–292. OCLC 1027454469. [dostęp 2022-08-20]. (indonez.).
- ↑ Christian Pelras: The Bugis. Oxford, UK–Cambridge, MA: Blackwell Publishers, 1996, s. 134. ISBN 978-0-631-17231-4. OCLC 33207980. [dostęp 2022-07-25]. (ang.).
- ↑ David Henley: Nationalism and regionalism in a colonial context: Minahasa in the Dutch East Indies. Leiden: KITLV Press, 1996, s. 28, seria: Verhandelingen van het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde 168. DOI: 10.1163/9789004486928. ISBN 978-90-04-48692-8. ISBN 978-90-6718-080-1. OCLC 35113123. (ang.).
- ↑ M. Musa Kasim, Habu Wahidji, Mansoer Pateda, Husain Junus, Kartin Hasan, A. P. Koem: Geografi dialek bahasa Gorontalo. Jakarta: Pusat Pembinaan dan Pengembangan Bahasa, Departemen Pendidikan dan Kebudayaan, 1981, s. 14. OCLC 13360280. [dostęp 2023-01-09]. (indonez.).
- ↑ A. John Little, Jr., Hamzah Machmoed, Asma Djafar Mustafa: Gorontalo. W: Darrell T. Tryon (red.): Comparative Austronesian Dictionary: An Introduction to Austronesian Studies. Berlin–New York: Walter de Gruyter, 1995, s. 521–528, seria: Trends in Linguistics. Documentation 10. DOI: 10.1515/9783110884012.1.521. ISBN 978-3-11-088401-2. OCLC 868970232. [dostęp 2023-01-10]. (ang.).
- ↑ a b Zulyani Hidayah: Ensiklopedi Suku Bangsa di Indonesia. Jakarta: Lembaga Penelitian, Pendidikan dan Penerangan Ekonomi dan Sosial (LP3ES), 1997, s. 92–93. ISBN 978-979-8391-64-4. OCLC 51983649. (indonez.).
- ↑ Ensiklopedi nasional Indonesia. T. 13. Jakarta: Cipta Adi Pustaka, 1990, s. 294. OCLC 1027454638. [dostęp 2022-08-20]. (indonez.).
- ↑ M. Junus Melalatoa: Ensiklopedi Suku Bangsa di Indonesia: L–Z. Jakarta: Direktorat Jenderal Kebudayaan, Departemen Pendidikan dan Kebudayaan, 1995, s. 682. OCLC 1027453789. [dostęp 2022-08-20]. (indonez.).
Linki zewnętrzne
edytuj- Gorontalo, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2022-10-27] (ang.).