Goździeńczyk grzebieniasty
Goździeńczyk grzebieniasty (Clavulina coralloides (L.) J. Schröt.) – gatunek grzybów z rodziny kolczakowatych (Hydnaceae). Jest to gatunek typowy rodzaju Clavulina[1].
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
goździeńczyk grzebieniasty |
| Nazwa systematyczna | |
| Clavulina coralloides (L.) J. Schröt. Krypt.-Fl. Schlesien 3.1(25–32): 443 (Breslau, 1888) | |
.JPG)
.JPG)
Systematyka i nazewnictwo
edytujPozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Clavulina, Hydnaceae, Cantharellales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1753 r. K. Linneusz nadając mu nazwę Clavaria coralloides. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1888 r. J. Schröter, przenosząc go do rodzaju Clavulina[1].
Synonimów naukowych ma ok. 50. Niektóre z nich:[2]:
- Clavaria coralloides L. 1753
- Clavaria cristata (Holmsk.) Pers. 1800
- Clavulina cristata (Holmsk.) J. Schröt. 1888
- Clavulina cristata f. subcinerea Donk 1933
- Clavulina cristata var. coralloides Corner 1950
- Clavulina cristata var. incarnata Corner 1950
- Clavulina cristata var. lappa P. Karst. 1882
- Clavulina cristata var. subrugosa Corner 1950
- Ramaria cristata Holmsk. 1790
- Stichoramaria cristata (Holmsk.) Ulbr. 1928
Nazwę polską nadali Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda w 1968 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też jako płaskosz kolczysty, goździanka koralowa, kozia broda koralowa, goździeniec grzebieniasty, goździeniec koralowy[3].
Charakterystyka
edytuj- Morfologia
Młode owocniki są czysto białe, później kremowe, w końcu szarawe, czasami cielistej barwy. Osiągają do 8 cm wysokości i 2–4 cm szerokości. Tak jak u innych gatunków rodziny, owocnik jest drzewkowato rozgałęziony. Zakończenia gałązek są drobnoząbkowane, często ciemnieją podczas suchej pogody[4]. Miąższ białawy, kruchy, pozbawiony wyraźnego zapachu, łagodny w smaku[5] (niekiedy trochę gorzkawy).
- Cechy mikroskopowe
Wysyp zarodników biały. Zarodniki niemal kuliste, gładkie, o rozmiarach 7–11 × 6,5–10 μm. Podstawki o długości 5–7 μm z dwoma podwiniętymi sterygmami[6].
- Skład chemiczny
Oprócz typowych kwasów tłuszczowych: palmitynowego, oleinowego i linolowego, goździeńczyk grzebieniasty zawiera dwa nietypowe związki: kwas cis-9, cis-14-oktadekadien-12-owy, oraz sprzężony kwas cis-9, trans-11, trans-13, cis-15-oktadekatetraenowy. Goździeńczyk grzebieniasty jest jedynym znanym gatunkiem grzyba, mającym w swoim składzie ten ostatni związek[7].
Występowanie i siedlisko
edytujSpotykany w Ameryce Północnej i Europie[8]. W Polsce jest pospolity. Owocniki rosną pojedynczo lub w skupiskach na ziemi, czasem na rozkładającym się drewnie, w lasach iglastych i liściastych. Owocniki wytwarza od lipca do października[3].
Saprotrof[3]. Grzyb jadalny[9][10], ale rzadko jest zbierany z powodu niewielkich rozmiarów i twardego miąższu[11].
Gatunki podobne
edytujPodobne gatunki goździeńczyków to goździeńczyk pomarszczony (Clavulina rugosa) i goździeńczyk popielaty (Clavulina cinerea). Koralówka blada (Ramaria pallida) jest większa i ma równolegle rosnące odgałęzienia.
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Index Fungorum. [dostęp 2013-11-12]. (ang.).
- ↑ Species Fungorum. [dostęp 2013-11-12]. (ang.).
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1
- ↑ Arora, David (1986). Mushrooms demystified: a comprehensive guide to the fleshy fungi. Berkeley, Calif: Ten Speed Press. ISBN 0-89815-169-4
- ↑ Miller, Hope Ridings; Miller, Orson K. (2006). North American mushrooms: a field guide to edible and inedible fungi. Guilford, Conn: Falcon Guide. p. 345. ISBN 0-7627-3109-5.
- ↑ MushroomExpert [online] [dostęp 2014-08-23] (ang.).
- ↑ Endo S. (1997). Vegetables are a treasurehouse of effective lipid sources. Nihon yukagaku kaishi 46(10): 1247-1256.
- ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2014-08-23].
- ↑ Roger Phillips, Mushrooms of North America, Geoffrey Kibby, Nicky Foy, wyd. 1st ed, Boston: Little, Brown, 1991, s. 292, ISBN 0-316-70613-2, OCLC 20490537.
- ↑ Ian Burrows, Food from the Wild, London: New Holland Publishers Ltd, 2005, s. 98, ISBN 1-84330-891-6, OCLC 57354129.
- ↑ Orr, Dorothy B.; Orr, Robert Thomas (1980). Mushrooms of Western North America (California Natural History Guides). Berkeley: University of California Press. p. 65. ISBN 0-520-03660-3.