Cisna (gmina)
Cisna – gmina wiejska w województwie podkarpackim, w powiecie leskim. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie krośnieńskim. Gmina Cisna jest najmniej ludną gminą wiejską w Polsce. Obejmuje środkową część Bieszczadów.
| gmina wiejska | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||
| Powiat | |||||
| TERC |
1821022 | ||||
| Siedziba | |||||
| Wójt |
Dariusz Wethacz | ||||
| Powierzchnia |
286,89 km² | ||||
| Populacja (30.06.2016) • liczba ludności |
| ||||
| • gęstość |
6 os./km² | ||||
| Nr kierunkowy |
13 | ||||
| Kod pocztowy |
38-607, 38-608 | ||||
| Tablice rejestracyjne |
kiedyś RBI, teraz RLS | ||||
Adres urzędu: Cisna 4938-607 Cisna | |||||
| Szczegółowy podział administracyjny | |||||
| |||||
Położenie na mapie Polski  | |||||
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |||||
 49°13′N 22°20′E/49,211389 22,328889
| |||||
| Strona internetowa | |||||
| Biuletyn Informacji Publicznej | |||||
Siedziba gminy to Cisna.
Według danych z 30 czerwca 2004[4] gminę zamieszkiwało 1665 osób. Natomiast według danych z 31 grudnia 2017 roku gminę zamieszkiwało 1749 osób[5].
Struktura powierzchni
edytujWedług danych z roku 2002[6] gmina Cisna ma obszar 286,89 km², w tym:
- użytki rolne: 5%
- użytki leśne: 87%
Gmina stanowi 34,36% powierzchni powiatu.
Gmina Cisna obejmuje środkową część Bieszczadów. W jej południowej części położone jest pasmo graniczne. W części północno-zachodniej obejmuje południowo-wschodnie fragmenty pasm Wysokiego Działu oraz Łopiennika, natomiast w części północno-wschodniej obejmuje południowe stoki Połoniny Wetlińskiej, która jest największym górotworem na obszarze gminy[7]. Granica gminy biegnie wzdłuż głównego grzbietu połoniny[7].
44% powierzchni gminy (126,4 km²) obejmuje dorzecze Solinki, a 56% (160,6 km²) dorzecze Wetliny[8]. Główną rzeką jest Solinka, o długości na obszarze gminy 27 km, a najdłuższą jest Wetlina (32,3 km na obszarze gminy)[8].
Historia
edytuj1934–1939
edytujGmina zbiorowa Cisna została utworzona 1 sierpnia 1934 w powiecie leskim w województwie lwowskim z dotychczasowych jednostkowych gmin wiejskich: Buk, Cisna, Dołżyca, Habkowce, Jaworzec, Kalnica ad Cisna, Krywe ad Cisna, Liszna, Łopienka, Łuh, Przysłup, Smerek, Wetlina, Zawój i Żubracze[9]. Gminy te przekształcono 17 września 1934 w 15 gromad (sołectw) gminy Cisna[10].
1939–1944
edytujPo wybuchu II wojny światowej i agresji ZSRR na Polskę granica niemiecko-sowiecka przedzieliła powiat leski wzdłuż Sanu. Cała gmina Cisna została zajęta przez Niemców, wchodząc w skład Landkreis Sanok dystryktu krakowskiego Generalnego Gubernatorstwa[11]. Liczba mieszkańców gminy w 1943 roku wynosiła 6674: 353 w Buku, 491 w Cisnej, 394 w Dołżycy, 186 w Habkowcach, 622 w Jaworcu, 331 w Kalnicy, 285 w Krywem, 328 w Lisznej, 376 w Łopience, 212 w Łuhu, 241 w Przysłupie, 869 w Smereku, 1057 w Wetlinie, 284 w Zawoju i 299 w Żubraczem[12].
1944–1954
edytujPo wojnie gmina znalazła się ponownie w Polsce, w reaktywowanym powiecie leskim. 18 sierpnia 1945 gmina weszła w skład nowego województwa rzeszowskiego[13].
Według stanu z dnia 1 lipca 1952 gmina składała się nadal z 11 gromad: Buk, Cisna, Dołżyca, Habkowce, Jaworzec, Kalnica ad Cisna, Krywe ad Cisna, Liszna, Łopienka, Łuh, Przysłup, Smerek, Wetlina, Zawój i Żubracze[14]. W 1953 roku utworzona szesnastą gromadę Strubowiska z części gromady Kalnica ad Cisna[15].
Gmina została zniesiona 29 września 1954 wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin[16]. Jej obszar wszedł w całości w skład nowej gromady Cisna, którą zasilono także o sołectwo Solinka ze zniesionej gminy Wola Michowa, przez co był to rzadki przypadek utworzenia gromady większej niż gmina[15].
1973–
edytujGminę Cisna reaktywowano 1 stycznia 1973 w powiecie bieszczadzkim w woj. rzeszowskim w związku z kolejną reformą administracyjną[17]. Gmina objęła[18]:
- 7 sołectw: Cisna, Kalnica, Liszna, Przysłup, Smerek, Wetlina i Żubracze,
- 11 obrębów ewidencyjnych: Buk, Dołżyca, Habkowce, Jaworzec, Krzywe, Łopienka, Ług, Roztoki Górne, Solinka, Strzebowiska i Zawój;
Nowa gmina Cisna objęła obszar większy niż w odsłonie sprzed 1954 roku, ponieważ w jej skład weszła część niereaktywowanej gminy Wola Michowa (Solinka i Roztoki Górne)[14].
W latach 1975–1998 (od 1 czerwca 1975) gmina położona była w województwie krośnieńskim[19].
Od 1 stycznia 1999 w nowym w województwie podkarpackim i powiecie bieszczadzkim z siedzibą w Ustrzykach Dolnych.
1 stycznia 2002 gmina weszła w skład (wydzielonego z powiatu bieszczadzkiego) powiatu leskiego[20].
Demografia
edytujDane z 31 grudnia 2017 roku[5]:
| Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
| populacja | 1 749 | 100 | 883 | 50,5 | 866 | 49,5 |
| gęstość zaludnienia (mieszk./km²) |
6 | 3,5 | 2,5 | |||
- Piramida wieku mieszkańców gminy Cisna w 2014 roku[1].
Sołectwa
edytujCisna, Kalnica, Przysłup, Smerek, Strzebowiska, Wetlina, Żubracze[2]
Sąsiednie gminy
edytujBaligród, Czarna, Komańcza, Lutowiska, Solina, od południa słowacki kraj preszowski
Przypisy
edytuj- ↑ a b Gmina Cisna w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-16], liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ a b BIP gminy,sołectwa
- ↑ a b Urząd Statystyczny w Rzeszowie
- ↑ Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
- ↑ a b Gmina Cisna w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-01-29], liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
- ↑ a b Krukar 1996 ↓, s. 7-8.
- ↑ a b Krukar 1996 ↓, s. 9-10.
- ↑ Dz.U. z 1934 r. nr 68, poz. 595
- ↑ Lwowski Dziennik Wojewódzki. 1934, nr 19, poz. 101
- ↑ Gemeindekarte des Generalgouvernements für die besten polnischen Gebiete (1940).
- ↑ Amtliches Gemeinde- und Dorfverzeichnis fuer das GG
- ↑ Dz.U. z 1945 r. nr 27, poz. 168
- ↑ a b Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa
- ↑ a b Uchwała Nr 33/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 5 października 1954 r. w sprawie podziału na nowe gromady powiatu sanockiego; w ramach Zarządzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 18 listopada 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 5 października 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 30 listopada 1954 r., Nr. 11, Poz. 41)
- ↑ Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
- ↑ Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312
- ↑ Uchwała Nr XVIII/56/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 4 grudnia 1972 w sprawie utworzenia gmin w województwie rzeszowskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 5 grudnia 1972, Nr 16, Poz. 193).
- ↑ Dz.U. z 1975 r. nr 17, poz. 19
- ↑ Dz.U. z 2001 r. nr 62, poz. 631
Bibliografia
edytuj- Wojciech Krukar: Środowisko geograficzne gminy Cisna. W: Stanisław Kryciński: Bieszczady. Słownik historyczno-krajoznawczy. Część 2. Gmina Cisna. Warszawa: Wydawnictwo Stanisław Kryciński , 1996. ISBN 83-85531-07-6.