Wikipedia

Strzebowiska

wieś w województwie podkarpackim

Strzebowiska – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie leskim, w gminie Cisna[5][6]. Do 1967 – Strubowiska.

Strzebowiska
wieś
Ilustracja
Bacówka nad Strzebowiskami
Państwo

 Polska

Województwo

 podkarpackie

Powiat

leski

Gmina

Cisna

Liczba ludności (2011)

86[2][3]

Strefa numeracyjna

13

Kod pocztowy

38-607[4]

Tablice rejestracyjne

RLS

SIMC

0347910[5]

Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko dolnej krawiędzi po prawej znajduje się punkt z opisem „Strzebowiska”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Strzebowiska”
Położenie na mapie powiatu leskiego
Mapa konturowa powiatu leskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Strzebowiska”
Położenie na mapie gminy Cisna
Mapa konturowa gminy Cisna, w centrum znajduje się punkt z opisem „Strzebowiska”
Ziemia49°10′52″N 22°23′55″E/49,181111 22,398611[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Historia

edytuj

Wieś prawa wołoskiego Strubowiska w latach 1551–1600, położona w ziemi sanockiej województwa ruskiego[7].

Poprzednie nazwy: Zruboviszcze 1567; Strubowiszcze 1589; Strubowiszcza 1745; Strubowisko 1855; Strubowiska 1890–1967[8]. Wieś lokowana była na prawie wołoskim, należała do XVIII wieku do rodu Balów[9]. W 1932 przedstawiciele rodziny Borek-Prek ze Lwowa (zapisywanej także Borck Prek), Lucja, Klementyna i Ksawery ze Lwowa, objęli wieś we własność; od 1938 do 1938 właścicielem był Lucjan Borek-Prek, zamieszkujący w pobliskiej Kalnicy[10][11]. Podobnie nabyli oni wieś Smerek[12].

W 1880 roku wieś liczyła 36 domów i 250 mieszkańców, w tym 231 wyznania greckokatolickiego i 19 Żydów[13]. W 1921 roku było 53 domy i 278 mieszkańców, a w 1938 roku 330 mieszkańców wyznania greckokatolickiego[14]. Zabudowa wsi rozciągała się wzdłuż drogi wiejskiej odchodzącej na południe prostopadle od głównego traktu łączącego Strubowiska z sąsiednimi wsiami Przysłupem i Kalnicą[15]. Po 1960 roku wieś została ponownie zasiedlona i powstało kilkanaście nowych domów[16]. W 1995 roku wieś liczyła 14 domów i 51 mieszkańców[14].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krośnieńskiego.

Północnym krańcami wsi przebiega droga wojewódzka nr 897. W latach 1900–1904 południowym skrajem Strubowisk poprowadzono prywatny odcinek kolei wąskotorowej z Majdanu do Kalnicy. Z powodu wąskiej doliny potoku Bystrego, tory tworzyły ostry zakręt w miejscu nazwanym Szpickiery (od niem. spietz Kehre – ostry zakręt), gdzie po 1914 roku zbudowano leśniczówkę[17].

We wsi istniała cerkiew filialna pw. Narodzenia NMP zbudowana w 1843 roku, zniszczona po 1945 roku[18].

Walki z UPA

edytuj

21 marca 1945 miała miejsce bitwa kwaterującej we wsi sotni (kompanii) UPA pod dowództwem „Wesełego” z dwoma sowieckimi batalionami NKWD wspomaganymi przez oddział Wojska Polskiego i milicję z Cisnej[14]. Część partyzantów była chorych na tyfus – ok. 70 było zdrowych[14]. Po kilku godzinach walki partyzanci wycofali się, a wojsko spacyfikowało wieś. Większość domów została spalona. W walkach zginęło 13 lub 15 upowców i kilku żołnierzy[14]. Większość mieszkańców wsi uciekła, lecz z pozostałych zabito 17 osób, w tym dzieci (według innych relacji, ogółem liczba zabitych wraz z partyzantami wyniosła 84)[14]. Było to jedno z najpoważniejszych starć z UPA na terenie Bieszczadów[19]. Mieszkańcy później powrócili do wsi i mieszkali w szałasach lub zaczęli odbudowywać domy. Większość mieszkańców Strzebowisk w 1946 została pod przymusem wywieziona na Ukrainę. Pozostałe 30 osób (w tym dwie rodziny cygańskie) wysiedlono w kwietniu-maju 1947 roku na Pomorze Zachodnie w ramach akcji „Wisła”[14]. Po deportacji nikt nie pozostał[14].

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 132300
  2. ↑ Wieś Strzebowiska w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2018-03-18], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  3. ↑ GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2018-03-18].
  4. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1213 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  5. ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
  6. ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  7. ↑ Tomasz Figlus, Villae iuris valachici. Z problematyki rozwoju osadnictwa wołoskiego w Polsce na przykładzie ziemi sanockiej, w: Studia z Geografii Politycznej i Historycznej tom 5 (2016), s. 31.
  8. ↑ Strubowiska (Strubovishche). (Currently Strzebowiska. Owners of the Village. warholic.tripod.com. [dostęp 2014-11-16]. (ang.).
  9. ↑ Kryciński (opr.) 1996 ↓, s. 365.
  10. ↑ Historia Strzebowisk. strzebowiska.pl. [dostęp 2014-11-16].
  11. ↑ Jasło i Okrąglik ze Strzebowisk. twojebieszczady.net. [dostęp 2014-11-16].
  12. ↑ Smerek. warholic.tripod.com. [dostęp 2014-11-16]. (ang.).
  13. ↑ Kryciński (opr.) 1996 ↓, s. 371.
  14. ↑ a b c d e f g h Kryciński (opr.) 1996 ↓, s. 368-370.
  15. ↑ Kryciński (opr.) 1996 ↓, s. załącznik - mapa w skali 1:75 000..
  16. ↑ Kryciński (opr.) 1996 ↓, s. 375.
  17. ↑ Kryciński (opr.) 1996 ↓, s. 377.
  18. ↑ Kryciński (opr.) 1996 ↓, s. 373-375.
  19. ↑ Przewodnik „Bieszczady” wydany przez O.W. REWASZ

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Strzebowiska&oldid=74293859”