Gierałcice (powiat nyski)

Gierałcice
	wieś
	; Kościół św. Michała Archanioła
Państwo	Polska
Województwo	opolskie
Powiat	nyski
Gmina	Głuchołazy
Wysokość	270–320 m n.p.m.
Liczba ludności (2011)	882
Strefa numeracyjna	77
Kod pocztowy	48-340
Tablice rejestracyjne	ONY
SIMC	0494686
	Położenie na mapie gminy Głuchołazy Gierałcice
	Położenie na mapie Polski Gierałcice
	Położenie na mapie województwa opolskiego Gierałcice
	Położenie na mapie powiatu nyskiego Gierałcice
	50°20′17″N 17°19′14″E/50,338056 17,320556
	Multimedia w Wikimedia Commons

Gierałcice (daw. Gierałtowice, niem. Giersdorf^[5]^[6]) – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie nyskim, w gminie Głuchołazy^[7]. Historycznie leży na Dolnym Śląsku, na ziemi nyskiej, na terenie Przedgórza Burgrabickiego, będącego częścią Przedgórza Paczkowskiego.

Częścią wsi jest Radzów^[8].

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do ówczesnego województwa opolskiego.

Według danych na 2011 wieś była zamieszkana przez 882 osoby^[3].

Geografia

Zdjęcie lotnicze Gierałcic i ich okolicy

Położenie

Wieś jest położona w południowo-zachodniej Polsce, w województwie opolskim, około 1 km od granicy z Czechami, na Przedgórzu Paczkowskim. Należy do Euroregionu Pradziad^[9].

Środowisko naturalne

W Gierałcicach panuje klimat umiarkowany ciepły. Średnia temperatura roczna wynosi +7,8 °C. Duże zróżnicowanie dotyczy termicznych pór roku. Średnie roczne opady atmosferyczne w rejonie Gierałcic wynoszą 614 mm. Dominują wiatry zachodnie^[10].

Nazwa

W 1284 r. miejscowość została wymieniona pod nazwą Geraltici^[5], a w 1301 r. pod nazwą Gesen (Jesionów)^[2].

Nazwa miejscowości pochodzi od nazwiska pierwszego sołtysa kolonizacyjnego^[2].

Historia

Miejscowość ponownie lokowana w 1210 roku^[2].

W latach 1945–1950 Gierałcice należały do województwa śląskiego, a od 1950 do województwa opolskiego.

W latach 1945–1991 stacjonowała w Gierałcicach strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza, która podlegała 45 Batalionowi WOP w Prudniku. 16 maja 1991 r. strażnica została przejęta przez Straż Graniczną i funkcjonowała do 1 stycznia 2003 roku, kiedy to została rozformowana^[11].

Zabytki

Na listę zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa wpisane są^[12]:

kościół parafialny pw. św. Michała Archanioła, wzmiankowany w 1300 roku^[5], późnogotycki z 1503 roku, lata 1869–1891, o cechach neogotyckich^[2] z renesansową wieżą zakończoną ostrym hełmem barokowym pochodzącym z 1615 roku,
dwór z XVII wieku, k. XIX wieku; zbudowany w stylu gotyckim (1492 rok), przebudowany na renesansowy w XVI wieku, z herbami biskupstwa nyskiego i rodziny von Troilo z 1615 r. na frontonie^[2]^[5].

Inne zabytki:

późnobarokowa plebania^[2],
remiza strażacka.

Kościół parafialny pw. św. Michała Archanioła
Dwór

Ochotnicza straż pożarna

W Gierałcicach działa ochotnicza straż pożarna. OSP niejednokrotnie brało udział w Mistrzostwach Województwa Opolskiego oraz Mistrzostwach Polski (różne grupy), a także w zawodach w Niemczech czy Czechach.

Gospodarka

W Gierałcicach znajduje się rolnicza spółdzielnia produkcyjna.

Turystyka

15 lipca 2010, w ramach organizowanego w Prudniku VI Europejskiego Tygodnia Turystyki Rowerowej, w którym wzięli udział rowerzyści z całej Europy, przez Gierałcice prowadziła trasa „Szlakiem błogosławionej Marii Luizy Merkert”^[13].

Szlaki rowerowe

Przez Gierałcice prowadzą szlaki rowerowe^[14]:

Trasa rowerowa PTTK nr R9: Głuchołazy – Kolonia Jagiellońska – Bodzanów – Rudawa – Nowy Świętów – Wilamowice Nyskie – Gierałcice – Biskupów – Łączki – granica województw opolskiego i dolnośląskiego
Trasa rowerowa PTTK nr 60-c: Prudnik – Prudnik, Osiedle Tysiąclecia – Lipno – Prudnik-Las – Dębowiec – Pokrzywna – Jarnołtówek – Konradów – Głuchołazy – Kolonia Jagiellońska – Gierałcice – Biskupów – Burgrabice – Kijów – Gościce

Przypisy

↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 32503
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Wycieczki dalsze. W: Zbygniew Martynowski, Krzysztof R. Mazurski: Głuchołazy i okolice. Warszawa: Wydawnictwo „Sport i turystyka”, 1977, s. 50–51. (pol.).
↑ ^a ^b GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2016-09-23].
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych – Poczta Polska. „Spis numerów adresowych”, s. według indeksu nazw, 2013. Warszawa: Poczta Polska S.A.. [dostęp online].
↑ ^a ^b ^c ^d Głuchołazy – Sołectwo Gierałcice – (270–320 m n.p.m.), niem. Giersdorf. Urząd Miejski w Głuchołazach. [dostęp 2015-09-20]. (pol.).
↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262).
↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 1 stycznia 2023
↑ Mapa interaktywna [online], emapy.com [dostęp 2020-11-25] .
↑ Klimat: Gierałcice: Klimatogram, wykres temperatury, tabela klimatu – Climate-Data.org [online], pl.climate-data.org [dostęp 2020-11-25] .
↑ Zarządzenie nr 0-58 z dnia 13.12.2002 roku Komendanta Głównego Straży Granicznej.
↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo opolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 62 .
↑ Trasy rowerowe VI ETTR w Prudniku, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 27 (1019), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 7 lipca 2010, s. 20–21, ISSN 1231-904X .
↑ Okolice Prudnika, [w:] KarolK. Kawałko KarolK., Szlaki rowerowe Śląska Opolskiego, Piła: Wydawnictwo BIK: na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Opolskiego, 2009, s. 13, ISBN 978-83-7618-031-1 .

Bibliografia

Słownik Geografii Turystycznej Sudetów. Wzgórza Niemczańsko-Strzelińskie. Przedgórze Paczkowskie, tom 21 A-M, pod red. M. Staffy, Wydawnictwo I-BIS, Wrocław 2008, s. 235–238

[prng-1] Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 32503

[MarMaz1977-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Wycieczki dalsze. W: Zbygniew Martynowski, Krzysztof R. Mazurski: Głuchołazy i okolice. Warszawa: Wydawnictwo „Sport i turystyka”, 1977, s. 50–51. (pol.).

[GUS-3] GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2016-09-23].

[poczta-4] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych – Poczta Polska. „Spis numerów adresowych”, s. według indeksu nazw, 2013. Warszawa: Poczta Polska S.A.. [dostęp online].

[Głuchołazy-5] Głuchołazy – Sołectwo Gierałcice – (270–320 m n.p.m.), niem. Giersdorf. Urząd Miejski w Głuchołazach. [dostęp 2015-09-20]. (pol.).

[MP-6] Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262).

[R2013-7] Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).

[8] Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 1 stycznia 2023

[9] Mapa interaktywna [online], emapy.com [dostęp 2020-11-25] .

[10] Klimat: Gierałcice: Klimatogram, wykres temperatury, tabela klimatu – Climate-Data.org [online], pl.climate-data.org [dostęp 2020-11-25] .

[11] Zarządzenie nr 0-58 z dnia 13.12.2002 roku Komendanta Głównego Straży Granicznej.

[12] Rejestr zabytków nieruchomych – województwo opolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 62 .

[13] Trasy rowerowe VI ETTR w Prudniku, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 27 (1019), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 7 lipca 2010, s. 20–21, ISSN 1231-904X .

[14] Okolice Prudnika, [w:] KarolK. Kawałko KarolK., Szlaki rowerowe Śląska Opolskiego, Piła: Wydawnictwo BIK: na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Opolskiego, 2009, s. 13, ISBN 978-83-7618-031-1 .

[5]

[6]

[7]

[2]

[3]

[4]

[1]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]