Friedrichswerdersche Kirche
Friedrichswerdersche Kirche – neogotycki kościół poewangelicki w Berlinie, w części miasta o nazwie Friedrichswerder, zaprojektowany przez Karla Friedricha Schinkla. Od 1987 filia Starej Galerii Narodowej.
 Widok z południowego wschodu | |||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||||||||
| Adres |
Werderscher Markt, 10117 Berlin | ||||||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
Położenie na mapie Berlina  | |||||||||||||||||||
Położenie na mapie Niemiec  | |||||||||||||||||||
 52°30′57″N 13°23′51″E/52,515833 13,397500
| |||||||||||||||||||
Historia
edytujKościół został wzniesiony w latach 1824–1830[1]. Projektant świątyni, Karl Friedrich Schinkel, planował początkowo wznieść ją w stylu klasycystycznym na wzór rzymskiej świątyni Maison Carrée w Nîmes[2]. Schinkel sporządził cztery wersje kościoła[3], a za namową księcia i późniejszego króla Fryderyka Wilhelma IV zdecydowano się na staroniemiecki styl, czyli neogotyk. Architekt w projekcie pozostał jednak wierny starożytnym proporcjom. Z uwagi na ograniczone środki finansowe zdecydowano się na jedną nawę, wzorowaną na kaplicach angielskich uczelni, a materiał – cegła, nawiązuje do nieodległych kościołów: św. Mikołaja i Mariackiego. Budulec ten w owym czasie nie był w Niemczech zbyt popularny, a kościół uważany jest za pierwszą ceglaną budowlę reprezentacyjną od czasów średniowiecza[1]. Wygląd pinakli przeprojektował w 1843 roku uczeń Schinkla, Friedrich August Stüler[4].
Po ukończeniu budowy świątynia była wykorzystywana przez wspólnotę niemiecką i francuską. Po zniszczeniach II wojny światowej świątynie częściowo zabezpieczono, generalny remont miał miejsce dopiero w latach 1979–1986 na pamiątkę 200. rocznicy narodzin architekta. W 1987 roku, z okazji 750-lecia Berlina, przekształcono go w filię Starej Galerii Narodowej, a po kolejnej renowacji z lat 1997–2000 urządzono w nim wystawę rzeźb z XIX wieku[1].
W 2012 roku kościół zamknięto z powodu pęknięć i deformacji zachodniej części kościoła. Ponowne otwarcie miało miejsce po zakończeniu prac remontowych w 2020 roku[5].
Architektura
edytujŚwiątynia neogotycka, ceglana, jednonawowa[2], zaprojektowana z wykorzystaniem klasycznych proporcji[1]. Nawa ma długość pięciu przęseł, prezbiterium zakończone jest wieloboczną absydą. Przypory ustawiono wewnątrz kościoła, nadbudowano je o pinakle wystające ponad elewacje. Okna dekorują maswerki. Dwuwieżową fasadę zdobi portal główny o dwóch arkadach, z rozetami w tympanonach. W spandrelach łuków umieszczono terakotowe płaskorzeźby aniołów, a przestrzeń między dwiema arkadami zdobi figura Michała Archanioła zabijającego smoka. Wygląd żeliwnych drzwi zaprojektował Christian Friedrich Tieck. Wnętrze kościoła przykrywa sklepienie gwiaździste[2].
Wyposażenie
edytujWewnątrz kościoła prezentowana jest wystawa XIX-wiecznej rzeźby zatytuowana Ideal und Form. Zgromadzono tu dzieła m.in. Johanna Gottfrieda Schadowa, Emila Wolffa, Christiana Daniela Raucha, Angeliki Facius, Elisabet Ney, Anny von Kahle, Adolfa von Hildebranda i Artura Volkmanna[6]. Prócz tego we wnętrzu ustawiona jest figura projektanta świątyni, Karla Friedricha Schinkla, wykonana przez Christiana Friedricha Tiecka[2], oraz elementy sakralnego wyposażenia, takie jak ambona i mensa ołtarzowa. Częściowo zachowały się oryginalne witraże[7].
Galeria
edytuj
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d Staatliche Museen zu Berlin, Staatliche Museen zu Berlin: Profil [online], Staatliche Museen zu Berlin [dostęp 2024-08-30] (niem.).
- ↑ a b c d Christian Klam, Die Friedrichswerdersche Kirche von Karl Friedrich Schinkel [online], Buskompass, 13 grudnia 2021 [dostęp 2024-08-30] (niem.).
- ↑ Schinkel zeit [online], schinkel.smb.museum [dostęp 2024-08-30].
- ↑ Friedrichswerdersche Kirche [online], www.visitberlin.de [dostęp 2024-08-30] (niem.).
- ↑ Friedrichswerdersche Kirche, [w:] www.berlin.de [online] [dostęp 2024-08-30].
- ↑ Ideal und Form. Skulpturen des 19. Jahrhunderts aus der Sammlung der Nationalgalerie, [w:] www.smb.museum [online] [dostęp 2024-08-30] (niem.).
- ↑ Angelika Schoder, Friedrichswerdersche Kirche: Skulpturen des 19. Jhd. [online], musermeku, 28 sierpnia 2023 [dostęp 2024-08-30] (niem.).