Franciszek Wawrok
Franciszek Wawrok (ur. 30 października 1881 w Friedrichsbergu, zm. 6 lipca 1921) – chorąży Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.
| |
 chorąży
| |
| Data i miejsce urodzenia |
30 października 1881 |
|---|---|
| Data śmierci |
6 lipca 1921 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1900–1914, 1914–1918, 1919–1920 |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
dowódca kompanii |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys
edytujUrodził się 30 października 1881 w Friedrichsbergu, w ówczesnym powiecie namysłowskim rejencji wrocławskiej, w rodzinie Grzegorza i Marii z domu Cichy[1]. Osiem lat uczęszczał do szkoły powszechnej w Kamienicy[2]. W 1897 został zatrudniony w Urzędzie Mierniczym w Namysłowie[2]. 12 października 1900 wstąpił jako ochotnik do armii niemieckiej[2]. Służył w 51 pułku piechoty we Wrocławiu, a następnie w 37 pułku fizylierów w Krotoszynie[2]. W czasie służy wojskowej ukończył cztery semestry zimowe szkoły kapitulantów oraz cztery semestry szkoły wojskowej z dodatnimi wynikami przed wojskową komisją egzaminacyjną do urzędów cywilnych (grupa urzędników średnich)[2]. 20 kwietnia 1914, po zwolnieniu z wojska, został zatrudniony w Magistracie Buer (Westfalia), w charakterze asystenta[2]. Po wybuchu I wojny światowej został zmobilizowany do 37 pułku fizylierów, w stopniu zastępcy oficera[2]. Walczył na froncie zachodnim[2]. W 1915 został ranny w bitwie pod Verdun[3]. Później uczestniczył w zdobyciu fortu Vaux i bitwie pod Cambrai[2]. W 1917, po przeniesieniu na front wschodni, został ranny pod Jabłonną[4].
1 czerwca 1919 wstąpił do Wojska Polskiego[5]. 20 kwietnia 1920 w Poznaniu złożył egzamin przed Komisją egzaminacyjną dla aspirantów oficerskich i otrzymał „poświadczenie kwalifikacji naukowej do ubiegania się o stopień aspiranta oficerskiego”[6]. W czasie wojny z bolszewikami, w stopniu chorążego, był dowódcą 12. kompanii 167 pułku piechoty, późniejszego 75 pułku piechoty[7]. Wyróżnił się 2 czerwca 1920 w bitwie pod Rybczanami[5][8]. Zaginął 4 lipca tego roku w bitwie pod Filipowem[9][10].
31 stycznia 1922 dowódca batalionu sztabowego 75 pułku piechoty, kapitan Paweł Urban we wniosku na odznaczenie Orderem Virtuti Militari napisał:
w dniu 2 VI 1920 podczas ataku III/75 pp na Rybczany, silnie umocnioną pozycję bolszewicką, gdy baon poniósłszy wielkie straty, zmuszony był wycofać się, chor. Wawrok na czele kompanii 12-tej ruchem oskrzydlającym prowadził z własnej inicjatywy atak na Rybczany i przyczynił się w pierwszym rzędzie do zdobycia tej pozycji. W dalszych walkach cechowała go duża odwaga osobista. Podczas ofensywy bolszewickiej dnia 4 VII 20 zaginął[11].
4 kwietnia 1924 sędzia Sądu Powiatowego w Krotoszynie Terlecki na posiedzeniu jawnym uznał Franciszka Wawroka, „zaginionego w akcji bojowej 5 lipca 1920”, za zmarłego, a jako chwilę śmierci ustalił dzień 6 lipca 1921 godzinę 24.00[12].
13 września 1909 ożenił się z Marią Iwańską, z którą miał dwie córki: Klarę (ur. ok. 1912) i Elwirę (ur. ok. 1914)[3].
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 5887 – 24 listopada 1922[13][14][15][16]
11 sierpnia 1924 Maria Wawrok zwróciła Order Virtuti Militari na ręce prezydenta RP motywując, że „jeżeli ma stanowić tylko dekorację, a nie uprawnia żony i dzieci sieroty do pobierania uchwalonego zań wynagrodzenia”[17]. 17 stycznia 1935 Maria Wawrok wysłała do Kapituły Orderu Wojennego „Virtuti Militari” prośbę o zwrot orderu[18]. 1 lipca 1935 szef Biura Kapituły Orderu Wojennego „Virtuti Militari”, podpułkownik Franciszek Sobolta przesłał Marii Wawrokowej, zam. w Inowrocławiu przy ul. Świętego Ducha 7, Order Virtuti Militari nadany jej mężowi[19].
Przypisy
edytuj- ↑ Kolekcja ↓, s. 1, 9, 19, kwestionariusz kawalera Orderu Virtuti Militari wypełniony przez wdowę – Marię Wawrokową i wysłany 9 lipca 1935 na adres Biura Kapituły Orderu Wojennego Virtuti Militari.
- ↑ a b c d e f g h i Kolekcja ↓, s. 4.
- ↑ a b Kolekcja ↓, s. 2, 4.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 2.
- ↑ a b Kolekcja ↓, s. 5.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 8.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 5, 6.
- ↑ Głut 1929 ↓, s. 11–12.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 6.
- ↑ Głut 1929 ↓, s. 17, 30, tu jako poległy.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 6, tu Rypczany.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 9.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 55 z 14 grudnia 1922, s. 908.
- ↑ Głut 1929 ↓, s. 31.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 1.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-09-30].
- ↑ Kolekcja ↓, s. 11–13.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 16.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 17, 18.
Bibliografia
edytuj- Wawrok Franciszek. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari, sygn. I.482.60-5094 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-09-30].
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
- Marian Głut: Zarys historji wojennej 75-go pułku piechoty. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.