Fiołek psi

Fiołek psi
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	malpigiowce
Rodzina	fiołkowate
Rodzaj	fiołek
Gatunek	fiołek psi
	Nazwa systematyczna
	Viola canina L.; Sp. pl. 2:935. 1753
Synonimy
	Viola albertina Greene; Viola apetala F.W.Schmidt; Viola asarifolia Schreb. ex Muhl.; Viola canina var. caulescens Tosco ex Ariello & Bellia; Viola celtica Sauze & Maillard ex Nyman; Viola cetia Beck ex Borbás; Viola elatior Wimm.; Viola ericetorum Schrad. ex Link; Viola filipes Greene; Viola flavicornis Sm.; Viola intermedia Krock.; Viola kutzingiana Rouy & Foucaud; Viola leucoceras Borbás ex Murr; Viola lucorum Lange; Viola neglecta F.W.Schmidt; Viola procumbens Gilib.; Viola pseudocanina Schur; Viola pulchella Salisb.; Viola radicans DC. ex Ging.; Viola ramosa Gaterau; Viola schmidtiana Schult.; Viola sylvestris Lam.; Viola uliginosa Muhl.; Viola wahlenbergii Beurl. ex Nyman;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Fiołek psi (Viola canina L.) – gatunek rośliny należący do rodziny fiołkowatych. Występuje w Azji, Europie, Afryce Północnej (Maroko) i na Grenlandii^[5]. W Polsce pospolity.

Morfologia

Pokrój: Bylina, często z wieloma łodygami, tworząca kępki o wysokości 3-40 cm.
Łodyga: Rozgałęziona, prosta lub podnosząca się. Pod ziemią kłącze.
Liście: Nie tworzy u nasady różyczki liściowej. Liście jajowate; dolne tępe, długoogonkowe, górne zaostrzone, krótkoogonkowe, skórzaste i ciemnozielone. Przylistki lancetowate, frędzlowane. Przylistki średnich liści są dwukrotnie krótsze od ich ogonków.
Kwiaty: Niebieskie, płatki odwrotnie jajowate. Ostroga o długości 4-8 mm jest dwa razy dłuższa od przedłużeń działek kielicha, prosta biaława lub żółtawa. Większość kwiatów jest płona i ma zredukowaną koronę. Wszystkie wyłącznie na łodydze.
Owoce: Torebka tępa.

Liście i owoce
Kwiat
Owoc

Biologia i ekologia

Bylina, hemikryptofit. Kwitnie od maja do czerwca. Siedlisko: lasy, zbocza, zarośla, przydroża. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla Cl. Nardo-Callunetea^[6].

Zmienność

Tworzy mieszańce z fiołkiem drobnym, fiołkiem leśnym, fiołkiem mokradłowym, fiołkiem Rivina, fiołkiem skalnym, fiołkiem wyniosłym^[7].

W obrębie tego gatunku oprócz podgatunku nominatywnego wyróżniono jeden podgatunek^[4]:

V. canina subsp. schultzii (Billot) Kirschl. – występuje w Europie Zachodniej i Środkowej^[8]

Ponadto w Polsce występuje fiołek nibypsi (Viola canina subsp. montana (L.) Hartm.), w niektórych ujęciach taksonomicznych traktowany jako odrębny gatunek^[9].

Zastosowanie

Jest uprawiany jako roślina ozdobna.
Dawniej był używany jako roślina lecznicza. Korzeń zawiera estry kwasu salicylowego.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-11-30] (ang.).
↑ The Plant List. [dostęp 2017-01-10].
↑ ^a ^b Viola canina L.. Plants of the World Online. [dostęp 2021-01-19]. (ang.).
↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-01-10].
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
↑ Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
↑ Viola canina subsp. schultzii (Billot) Kirschl.. Plants of the World Online. [dostęp 2021-01-19]. (ang.).
↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-11-30] (ang.).

[tpl-3] The Plant List. [dostęp 2017-01-10].

[pow-4] Viola canina L.. Plants of the World Online. [dostęp 2021-01-19]. (ang.).

[5] Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-01-10].

[6] Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

[7] Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.

[pow2-8] Viola canina subsp. schultzii (Billot) Kirschl.. Plants of the World Online. [dostęp 2021-01-19]. (ang.).

[checklist2002-9] Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.

[5]

[1]

[2]

[3]

[4]

[6]

[7]

[8]

[9]