Ficroja cyprysowata

Ficroja cyprysowata
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	nagonasienne
Klasa	iglaste
Rząd	cyprysowce
Rodzina	cyprysowate
Rodzaj	ficroja
Gatunek	ficroja cyprysowata
	Nazwa systematyczna
	Fitzroya cupressoides (Molina) I.M.Johnst.; Contr. Gray Herb. 70: 91 1924
Synonimy
	Cupresstellata patagonica (Hook.f. ex Lindl.) J. Nelson; Fitzroya patagonica Hook.f. ex Lindl.; Libocedrus cupressoides (Molina) Kuntze; Pinus cupressoides Molina;
	Cupresstellata patagonica (Hook.f. ex Lindl.) J. Nelson; Fitzroya patagonica Hook.f. ex Lindl.; Libocedrus cupressoides (Molina) Kuntze; Pinus cupressoides Molina;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; zagrożony
	Zasięg
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ficroja cyprysowata, cyprys patagoński (Fitzroya cupressoides) – gatunek drzewa należący do rodziny cyprysowatych (Cupressaceae). Jest współcześnie jedynym przedstawicielem monotypowego rodzaju ficroja (Fitzroya). Nazwa rodzajowa upamiętnia brytyjskiego żeglarza Roberta FitzRoya. Występuje w lasach waldiwijskich w południowej części Chile i w Argentynie. Rośnie na terenach górskich do wysokości 1000 m n.p.m.^[5] Drzewa tego gatunku są bardzo długowieczne – znany rekordzista osiągnął wiek 3622 lat^[6]. Gatunek wymieniony jest w załączniku I konwencji CITES^[6].

Gatunek jest objęty ochroną czynną – jest namnażany i stosowany do zalesień. Jego drewno jest bardzo trwałe – wartościowe z tego powodu także w przypadku pozyskania z martwych drzew, co wobec zagrożenia i ochrony gatunku jest praktykowanym sposobem jego pozyskania^[7].

Morfologia

Gałązka z liśćmi, Park Narodowy Los Alerces, Argentyna

Pokrój: Drzewo osiągające zwykle do 55 m wysokości, z pniem o średnicy do 3 m. Kora jest czerwonobrązowa, głęboko spękana, łuszczy się długimi pasmami^[5]^[6].
Liście: Wyrastają po trzy w okółku. Łuskowate, długości 3-6 mm i szerokości 2 mm. Są ciemnozielone, od spodu z dwoma białymi paskami. Siewki posiadają dwa liścienie^[5].
Kwiaty: Męskie zebrane są w wyrastające pojedynczo strobile składające się z 15-24 pylników^[5] i osiągające do 8 mm długości^[7]. Rozwijają się pojedynczo na końcach krótkopędów^[7]. Kwiaty żeńskie zebrane są w kuliste strobile dojrzewające w ciągu jednego roku. Składają się z 9 łusek nasiennych zebranych w trzech okółkach po trzy (łuski najniższego okółka są płonne)^[5]. Na łuskach znajdują się wyraźne, haczykowate wyrostki^[7]. Szyszki są ożywicowane, wonne i osiągają 6–7 mm średnicy^[5]. Rozwijają się pojedynczo na końcach krótkopędów. Po dojrzeniu ich łuski rozpościerają się^[7].
Nasiona: Długości do 2–3 mm^[7] rozwijają się po 2–3 na płodnych łuskach nasiennych, zaopatrzone są w 2-3 równej wielkości skrzydełka^[5].

Ekologia

Gatunek rośnie w lasach kształtujących się zwykle na słabych glebach, na obszarach o dużej ilości opadów. W niższych położeniach tworzy lasy wspólnie z drzewami i krzewami z rodzajów: Pilgerodendron, Saxegothaea, Drimys i Desfontainia. W wyżej położonych andyjskich dolinach rośnie w towarzystwie Nothofagus dombeyi, Austrocedrus i Saxegothaea^[7].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
↑ M.J.M.M.J.M. Christenhusz M.J.M.M.J.M. i inni, A new classification and linear sequence of extant gymnosperms, „Phytotaxa”, 19 (1), 2011, s. 55–70, DOI: 10.11646/phytotaxa.19.1.3 (ang.).
↑ ^a ^b Fitzroya cupressoides. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2011-12-21]. (ang.).
↑ A.A. Premoli A.A. i inni, Fitzroya cupressoides, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2009-06-05] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g John Silba: Encyclopaedia Coniferae. Harold N. Moldenkeand, Alma L. Moldenke, 1986, s. 82, seria: Phytologia Memoroirs VIII.
↑ ^a ^b ^c Christopher J. Earle: Fitzroya. [w:] The Gymnosperm Database [on-line]. [dostęp 2011-12-21]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 25. ISBN 0-333-73003-8.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).

[christenhusz2011-2] M.J.M.M.J.M. Christenhusz M.J.M.M.J.M. i inni, A new classification and linear sequence of extant gymnosperms, „Phytotaxa”, 19 (1), 2011, s. 55–70, DOI: 10.11646/phytotaxa.19.1.3 (ang.).

[tpl-3] Fitzroya cupressoides. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2011-12-21]. (ang.).

[iucn-4] A.A. Premoli A.A. i inni, Fitzroya cupressoides, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2009-06-05] (ang.).

[silba-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g John Silba: Encyclopaedia Coniferae. Harold N. Moldenkeand, Alma L. Moldenke, 1986, s. 82, seria: Phytologia Memoroirs VIII.

[gymnosperm-6] Christopher J. Earle: Fitzroya. [w:] The Gymnosperm Database [on-line]. [dostęp 2011-12-21]. (ang.).

[philips-7] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 25. ISBN 0-333-73003-8.

[5]

[6]

[1]

[2]

[3]

[4]

[7]