Falęcin (województwo kujawsko-pomorskie)
Falęcin (niem. Dietrichsdorf od roku 1866) – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie chełmińskim, w gminie Papowo Biskupie (północna Polska). Wieś zajmuje powierzchnię 522,89 hektarów[4].
| wieś | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (III 2011) |
369[2] |
| Strefa numeracyjna |
56 |
| Kod pocztowy |
86-221[3] |
| Tablice rejestracyjne |
CCH |
| SIMC |
0847995 |
Położenie na mapie gminy Papowo Biskupie  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu chełmińskiego  | |
 53°13′54″N 18°32′52″E/53,231667 18,547778[1]
| |
Podział administracyjny
edytujW latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa toruńskiego. Miejscowość ta posiada tylko 3 gospodarstwa indywidualne.
Nazwa
edytujPierwsza wzmianka w źródle pisanym o Falęcinie pochodzi prawdopodobnie z 1222 roku[4]. W kronikach i dokumentach wieś występowała pod nazwami: Polanche(?) (1222 r.), Dietterichesdorff (1438 r.), Ditterichsdorff (1440 r.), Fallenztin (1510 r.), Valenczino (1528 r.), Falencin (1647 r.), Falenczin (1789 r.) i Dietrichsdoft (1866 r.)[4].
Historia
edytujPrawdopodobnie w roku 1222 Konrad I Mazowiecki nadał ją biskupowi Chrystianowi[4]. W czasach krzyżackich wieś należała do komturstwa, a później do prokuratorstwa papowskiego[4]. Zakon krzyżacki w 1410 roku posiadał w Falęcinie 10 korców zboża (przechowywanego przez sołtysa), a w 1438 roku dodatkowo 32,5 łanów czynszowych[4]. Pod koniec średniowiecza Falęcin należał do klucza papowskiego[5].
W 1446 roku Falęcin stała się wsią należącą do królów polskich[4]. W 1505 roku król Aleksander Jagiellończyk przekazał wieś biskupom chełmińskim[4]. Nastąpił jednak konflikt, ponieważ wcześniej Falęcin należał do rodziny Głuchowskich[4]. Z powodu braku przekazania stosownych dokumentów królewskich, biskupi nie zwrócili sumy zastawu dla Głuchowskich[4]. Spór rozwiązał Zygmunt I Jagiellończyk wystawiający dwa dokumenty potwierdzające własność miejscowość dla Głuchowskich[4]. Późniejszymi właściciele wsi byli: Łukasz Głuchowski (1570 r.), Falęcki (1697 r.), Kruczyński, Wolski (1755 r.), Rutkowski (1789 r.), Szydłowski (1794 r.) i Piniński (1802 r.)[4].
Pierwszy spis mieszkańców Falęcina pochodzi z roku 1773[4]. Wieś wtedy liczyła 140 osób (wśród nich byli: Wawrzyniech Michałowski, Łukasz Wiśniewski, Marcin Krajewski, karczmarz Bartosz Kłosowski, młynarz Wojciech Jalkowski, kowal Jerzy Gorzkowski i owczarz Mateusz Kurkowski)[4]. W 1789 roku w Falęcinie znajdował się wiatrak i karczma, a sama miejscowość liczyła 15 dymów[4]. Pod koniec XIX wieku wybudowano w Falęcinie pałac, który przebudowano w latach 1915-1920[4]. W 1885 roku wieś liczyła 360 mieszkańców (292 katolików i 68 ewangelików), w 1910 roku 348 mieszkańców[4]. Kolejnymi właścicielami wsi byli: Jordan von Krocher (1905 r.), Karl Strebe (lata 1909-1934) i Hans Strebe (lata 1934-1945)[4].
W okresie międzywojennym Falęcin był połączony kolejką gospodarczą z Falęcką Parową i Bielczynami, a później także kolejką wąskotorową z Chełmżą[4]. Kolejka do Chełmży służyła przede wszystkim do przewozu buraków do cukrowni[4]. W 1921 roku Falęcin liczył 302 mieszkańców (291 katolików i 11 ewangelików), a w 1931 roku 368 mieszkańców[4]. W 1931 roku w miejscowości znajdowało się 19 budynków mieszkalnych, a sama wieś liczyła 868 ha powierzchni[4].
Jesienią 1939 roku w Falęcinie na terenach tzw. Falęckiej Parowej wojska niemieckie zamordowały grupę mieszkańców powiatu chełmińskiego[4]. Po wojnie ekshumowano zwłoki 6 osób[4]. W 1945 roku wieś należała do Zakładu Rolnego w Zegartowicach[4]. W 2013 roku w Falęcinie znajdowało się 5 podmiotów gospodarczych[4].
Zabytki
edytujWedług rejestru zabytków NID[6] na listę zabytków wpisany jest park dworski z końca XIX w., nr rej.: A/469 z 6.03.1985.
Demografia
edytujWedług Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) wieś liczyła 369 mieszkańców[2]. Jest piątą co do wielkości miejscowością gminy Papowo Biskupie.
Przypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 29692
- ↑ a b GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 248 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z Waldemar Rozynkowski: Szkice z dziejów Gminy Papowo Biskupie. Papowo Biskupie: Stowarzyszenie Rozwoju Gminy Papowo Biskupie, 2014, s. 126. ISBN 978-83-940216-0-3.
- ↑ Waldemar Rozynkowski: Szkice z dziejów Gminy Papowo Biskupie. Papowo Biskupie: Stowarzyszenie Rozwoju Gminy Papowo Biskupie, 2014, s. 41. ISBN 978-83-940216-0-3.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo kujawsko-pomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 30 [dostęp 2016-05-26].