Eugeniusz Wyrwiński
Eugeniusz Wyrwiński, ps. „Kogut” (ur. 10 czerwca 1895 w Sokołowie Małopolskim, zm. 22 grudnia 1966 w Caracas) – pułkownik piechoty Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, kawaler Orderu Virtuti Militari.
 Eugeniusz Wyrwiński (przed 1934) | |
 pułkownik piechoty
| |
| Data i miejsce urodzenia |
10 czerwca 1895 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
22 grudnia 1966 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
od 1914 |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
II zastępca dowódcy |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
| Odznaczenia | |
          
| |
Życiorys
edytujUrodził się 10 czerwca 1895[1][2] w rodzinie Stanisława i Albertyny z Volkmanów[3]. Był młodszym bratem Wilhelma (1882–1918), majora Wojska Polskiego. Ukończył szkołę realną w Krakowie.
Od 1 czerwca 1913 roku był członkiem Związku Strzeleckiego. 6 sierpnia 1914 roku wstąpił do I Brygady Legionów Polskich i został komendantem IV plutonu 1 kompanii V batalionu[3]. 9 października 1914 roku w Jakubowicach został mianowany przez Józefa Piłsudskiego podporucznikiem. 2 lipca 1915 roku został mianowany przez austriackie władze wojskowe chorążym, a 1 kwietnia 1916 roku – podporucznikiem[4]. Po kryzysie przysięgowym został wcielony do wojska austriackiego i wysłany na front włoski. 31 sierpnia 1918 roku został zwolniony z c. i k. armii z powodu stwierdzonego inwalidztwa. Po przybyciu do Krakowa wstąpił do Polskiej Organizacji Wojskowej. 15 września, zagrożony aresztowaniem przez austriacką policję, wyjechał do Lwowa, a następnie do Kijowa[3].
26 października 1918 roku wrócił do Krakowa, w listopadzie został przyjęty do 5 pułku piechoty Legionów[3]. Od 5 lipca do 4 sierpnia 1920 roku pełnił obowiązki dowódcy 5 pułku piechoty Legionów. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 302. lokatą w korpusie oficerów piechoty, a jego oddziałem macierzystym był 30 pułk piechoty[5]. 10 lipca 1922 roku został zatwierdzony na stanowisku pełniącego obowiązki zastępcy dowódcy 30 pułku piechoty w Warszawie[6]. 9 kwietnia 1924 roku został przeniesiony na stanowisko pełniącego obowiązki zastępcy dowódcy 71 pułku piechoty w Ostrowi Mazowieckiej[7]. 22 maja 1925 roku został przeniesiony do 63 pułku piechoty w Toruniu na stanowisko dowódcy III batalionu[8]. 12 kwietnia 1927 roku został mianowany podpułkownikiem ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1927 roku i 14. lokatą w korpusie oficerów piechoty[9]. 5 maja 1927 roku został przeniesiony z 16 pułku piechoty w Tarnowie do Batalionu Manewrowego w Rembertowie na stanowisko dowódcy[10]. Z dniem 15 lipca 1930 roku powierzono mu pełnienie obowiązków dowódcy 1 pułku czołgów w Poznaniu[11]. W marcu 1931 roku został zatwierdzony na stanowisku dowódcy pułku[12]. Z dniem 1 lipca 1931 roku objął stanowisko dowódcy 1 pułku pancernego[13], a w 1933 roku, w tym samym garnizonie, dowódcy 1 batalionu czołgów i samochodów pancernych. W grudniu 1934 roku wyznaczony został na stanowisko dowódcy 3 batalion pancernego w Warszawie[14]. We wrześniu 1935 roku obowiązki dowódcy batalionu przekazał ppłk. dypl. Karolowi Hodale. Od listopada 1935 roku do stycznia 1937 roku dowodził 48 pułkiem piechoty Strzelców Kresowych w Stanisławowie. Na stopień pułkownika został mianowany ze starszeństwem z dniem 19 marca 1937 roku i 2. lokatą w korpusie oficerów piechoty. W tym samym roku został wyznaczony na stanowisko drugiego zastępcy dowódcy Broni Pancernych Ministerstwa Spraw Wojskowych. Od 1 marca 1937 roku do 3 kwietnia 1938 roku obowiązki służbowe łączył z funkcją prezesa Wojskowego Klubu Sportowego „Legia” Warszawa.
14 grudnia 1940 roku pomógł marszałkowi Edwardowi Rydzowi-Śmigłemu w ucieczce z internowania w Dragoslavele, w Rumunii.
Od 14 lutego 1927 roku był mężem Zofii Zamecznik[15].
Zmarł na emigracji 22 grudnia 1966 roku w Caracas, w Wenezueli[16].
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 7108
- Krzyż Niepodległości (20 stycznia 1931)[17]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski[15]
- Krzyż Walecznych (czterokrotnie)[15]
- Złoty Krzyż Zasługi (19 marca 1935)[18][19]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[15]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[15]
- Srebrny Medal za Długoletnią Służbę[15]
- Brązowy Medal za Długoletnią Służbę[15]
- Medal Pamiątkowy 1918–1928 (Łotwa)[20]
- Medal Zwycięstwa („Médaille Interalliée”)[15]
Przypisy
edytuj- ↑ W 1935 dokonano zmiany daty urodzenia z 16 czerwca na 10 czerwca. Stwierdzenia. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 8, s. 56, 1 czerwca 1935.
- ↑ Andrzej Gowarzewski [w:] Legia najlepsza jest... Prawie 100 lat prawdziwej historii, wyd. GiA, Katowice 2013 (jako tom 13 kolekcji klubów), s. 308, podał datę urodzenia 15 czerwca.
- ↑ a b c d Wykaz Legionistów ↓.
- ↑ Lista starszeństwa 1917 ↓, s. 16.
- ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 32.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 22 z 22 lipca 1922 roku, s. 543.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 36 z 9 kwietnia 1924 roku, s. 199.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 55 z 22 maja 1925 roku, s. 264, 273.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 20 kwietnia 1927 roku, s. 117.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 maja 1927 roku, s. 127.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 18 czerwca 1930 roku, s. 206.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 26 marca 1931 roku, s. 94.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 3 sierpnia 1931 roku, s. 250.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 22 grudnia 1934 roku, s. 257.
- ↑ a b c d e f g h Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i prostowania. Warszawa: 1939, s. 352. [dostęp 2021-12-03].
- ↑ Legia najlepsza jest... Prawie 100 lat prawdziwej historii, wyd. GiA, Katowice 2013 (jako tom 13 kolekcji klubów), s. 308.
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 18, poz. 31 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ M.P. z 1935 r. nr 65, poz. 85 „za zasługi w służbie wojskowej”.
- ↑ Zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej. Nadanie Krzyża Zasługi. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 4, s. 19, 19 marca 1935.
- ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. Nr 12 z 6 sierpnia 1929 r., s. 238.
Bibliografia
edytuj- Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich w dniu oddania Legionów Polskich Wojsku Polskiemu (12 kwietnia 1917). Komenda Legionów Polskich, 1917.
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Eugeniusz Wyrwiński. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2018-01-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-27)].