Eresus moravicus
Artykuł ten został zgłoszony do umieszczenia na stronie głównej w rubryce „Czy wiesz”.
Pomóż nam go sprawdzić: oceń zgłoszoną nominację.
Eresus moravicus – gatunek pająków z rodziny poskoczowatych. Zamieszkuje środkową i południowo-wschodnią część Europy.
| Eresus moravicus | |
| Řezáč, 2008 | |
 Samiec | |
 Samica | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
Eresus moravicus |
Taksonomia
edytujGatunek ten opisany został po raz pierwszy w 2008 roku przez Milana Řezáča na łamach „Zoologica Scripta”, w rewizji środkowoeuropejskich poskoczy współautorstwa Stano Pekára i Jesa Johannesena. Jako lokalizację typową wskazano rezerwat Květnice w Tišnovie na terenie kraju południowomorawskiego w Czechach. Epitet gatunkowy pochodzi od Moraw. Wcześniej okazy E. moravicus nie były odróżniane od poskocza krasnego i opisywano je pod nazwami E. cinnaberinus lub E. niger. Na konieczność wyodrębnienia E. moravicus wskazały dane genetyczne i morfologiczne[1].
Morfologia
edytujSamiec
edytujSamiec osiąga od 3,5 do 5,6 mm długości prosomy[2][1]. Karapaks ma część głowową rdzawoczarną z rozproszonymi białymi szczecinkami, a część tułowiową rdzawą ze szczecinkami czerwonymi przy brzegach lub na całej powierzchni. Część głowowa jest znacznie szersza od tułowiowej, silnie wyniesiona, o wydętym rejonie między oczami tylnych par. Szczękoczułki są czarne, na przedzie porośnięte szczecinkami czarnymi i rozproszonymi wśród nich białymi[1]. Odnóża pary pierwszej i drugiej są brązowe, porośnięte czarnymi szczecinkami, z obrączkami białych szczecinek na odsiebnych końcach ud, rzepek, goleni i nadstopi, a często też dosiebnych końcach rzepek, nadstopi i stóp, ponadto z czerwonymi włoskami na udach i rzepkach drugiej pary. Odnóża pary trzeciej i czwartej są pomarańczowe, porośnięte prawie w całości włoskami czerwonymi, tylko na stopach i częściowo nadstopiach z włoskami czarnymi[2][1].
Opistosoma (odwłok) jest z wierzchu jaskrawo czerwona z rozproszonymi szczecinkami białymi oraz z dwiema, a rzadziej trzema parami czarnych, zwykle białymi włoskami obwiedzionych kropek[2][1]. Od spodu jest czarna z czerwonymi włoskami ograniczonymi do wieczek płuc książkowych[1].
Nogogłaszczki samca cechują się mniej więcej tak szerokim jak długim w widoku bocznym konduktorem o pomarszczonej powierzchni i dość wąskiej w widoku brzusznym części nasadowej[1]. Odznacza się on silnie zbudowanym, nieco wyższym od lamelli, wyraźnie ku dużej i okrągłej bruździe zakrzywionym zębem terminalnym[2][1].
Samica
edytujSamica osiąga od 5,9 do 9,9 mm długości prosomy. Karapaks ma część głowową rdzawą, na przedzie, zwłaszcza wokół oczu par środkowych, zwarto porośniętą pomarańczowymi włoskami. Szczękoczułki są rdzawe, w nasadowej ⅓ powierzchni przednich również gęsto porośnięte pomarańczowymi włoskami[2][1]. Odnóża są brązowoczarne; pary od pierwszej do trzeciej mają na spodach ud, rzepek, goleni i nadstopi krótkie, rdzawe szczecinki, w odsiebnych częściach członów zebrane w grupki, a w częściach pozostałych rozproszone[1]. Opistosoma (odwłok) jest fioletowawoczarna[2][1], obrośnięta długimi, czarnymi szczecinkami, a w części przedniej zwykle ponadto rozproszonymi wśród nich krótkimi szczecinkami białymi[1].
Płytka płciowa ma przód podzielony słabo zaznaczoną listewką podłużną, a przednie odcinki szczelin słabo ku środkowi zakrzywione[2][1]. Wulwa ma dobrze zesklerotyzowane, eliptyczne przewody kopulacyjne w przedniej części oraz sięgające na boki dalej od nich[1], zbudowane z wyraźnie wyodrębnionych płatów spermateki[2][1].
Ekologia i występowanie
edytujGatunek palearktyczny, europejski, znany z Czech, Słowacji, Ukrainy, Austrii, Rumunii, Bułgarii, Albanii i Grecji[3].
Pająk ten zamieszkuje ciepłe stanowiska o skąpej roślinności, głównie siedliska o charakterze stepowym i podłożu skalistym lub kamienistym, rzadziej o podłożu piaszczystym[2][1][4]. W Czechach znajdywany jest na kontynentalnych murawach kserotermicznych z syntaksonów Festucion valesiacae i Festucion pallentis, a rzadziej na odznaczających się udziałem ostnicy piaskowej łąkach psammofilnych ze związku Plantagini-Festucion ovinae[1]. Wykopuje norki wyściełane rurkowatym oprzędem, który u wylotu zagina się i rozpościera w płachtowatą sieć łowną[4].
Przynajmniej na północy zasięgu zarówno samce, jak i samice osiągają dojrzałość w kwietniu i przeżywają do czerwca. Kokony wytwarzane są przez samice w czerwcu[2][1].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r Milan Řezáč; Stano Pekár; Jes Johannesen. Taxonomic review and phylogenetic analysis of central European Eresus species (Araneae: Eresidae). „Zoologica Scripta”. 37 (3), s. 263–287, 2008. DOI: 10.1111/j.1463-6409.2008.00328.x.
- ↑ a b c d e f g h i j Wolfgang Nentwig, Theo Blick, Daniel Gloor, Ambros Hänggi, Christian Kropf: Eresus moravicus Řezáč, 2008. [w:] Araneae. Spiders of Europe. Version 11.2024 [on-line]. Universität Bern. [dostęp 2024-11-22].
- ↑ Gen. Eresus Walckenaer, 1805. [w:] World Spider Catalog [on-line]. [dostęp 2024-11-22].
- ↑ a b Heiko Bellmann, Pająki i inne pajęczaki, Wydanie zaktualizowane, Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2021, s. 64, ISBN 978-83-7763-486-8, OCLC 1273295378.