Emil Boček
Emil Boček (ur. 25 lutego 1923 w Brnie, zm. 25 marca 2023 tamże) – czeski pilot wojskowy, ostatni żyjący czeski pilot Royal Air Force, generał armii.
| |
 generał armii
| |
| Data i miejsce urodzenia |
25 lutego 1923 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
25 marca 2023 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1940–1946 |
| Siły zbrojne |
|
| Jednostki | |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
        
| |
Życiorys
edytujSyn Jana i Marii z d. Krčmová[1].
Ukończył szkołę powszechną w Tuřanach, następnie szkolił się na ślusarza[1]. 27 grudnia 1939 roku opuścił dom i przez Słowację udał się do Budapesztu, gdzie został jednak aresztowany i deportowany na Słowację. Po kilku kolejnych próbach udało mu się dotrzeć do francuskiego konsulatu w Budapeszcie, następnie trafił do Jugosławii, a później przez Grecję i Turcję dotarł do Bejrutu. Na pokładzie statku Compiegne dopłynął następnie do Marsylii[1].
W składzie 1., a następnie 2. czechosłowackiego pułku piechoty brał udział w kampanii francuskiej. Na przełomie czerwca i lipca 1940 roku został ewakuowany do Wielkiej Brytanii na pokładzie egipskiego statku Rod-el-Farag[1]. 21 września 1940 roku został przyjęty do Royal Air Force, gdzie został mechanikiem. Od kwietnia 1941 roku do października 1942 roku służył jako mechanik w czechosłowackim dywizjonie 312. W październiku 1942 roku rozpoczął szkolenie na pilota. Pierwszy lot wykonał 12 lipca 1943 roku w Calgary[1]. Kurs pilotażu ukończył 28 stycznia 1944 roku[1].
20 października 1944 roku został przydzielony do dywizjonu 310, a swój pierwszy lot bojowy wykonał 8 dni później. Podczas służby w RAF wykonał 26 lotów bojowych. 13 sierpnia 1945 roku wylądował na lotnisku Praga-Ruzyně, następnie służył w czechosłowackich siłach powietrznych[1]. 2 marca 1946 roku opuścił wojsko i podjął pracę jako mechanik samochodowy. Następnie pracował w przedsiębiorstwie Mototechna, a jeszcze później jako tokarz w Instytucie Badawczym Czechosłowackiej Akademii Nauk w Brnie[1]. W latach 1983–1988 pracował w firmie Drukov, w 1988 roku przeszedł na emeryturę[2].
W 1990 roku został awansowany na stopień kapitana, a w 1993 roku na pułkownika[2][1]. W 1996 roku spotkał się z królową Elżbietą II podczas jej wizyty w Brnie[3]. W 2014 roku prezydent Miloš Zeman mianował go na stopień generała brygady, a w 2019 roku na stopień generała armii[1][4]. Po śmierci Kurta Taussiga w 2019 roku został ostatnim żyjącym czechosłowackim pilotem Royal Air Force[5]. W październiku 2019 roku został hospitalizowany z powodu problemów z sercem[6].
W 1951 roku ożenił się z Evą Svobodovą[1]. Był aktywnym działaczem kombatanckim i społecznym w Brnie[7]. Zmarł 25 marca 2023 roku w wieku 100 lat[8][3].
Odznaczenia
edytujZostał odznaczony następującymi odznaczeniami[1]:
- Order Lwa Białego I klasy (2019)[9]
- Order Lwa Białego III klasy (2010)[9]
- Krzyż Wojenny Czechosłowacki 1939 (dwukrotnie)
- Czechosłowacki Medal za Odwagę w Obliczu Nieprzyjaciela
- Gwiazda za Wojnę 1939–1945
- Gwiazda Francji i Niemiec
- Gwiazda Lotniczych Załóg w Europie
- Medal Obrony
- Medal Wojny 1939–1945
- Honorowe Obywatelstwo Brna (2018)
Upamiętnienie
edytujW 2012 roku powstał o nim film dokumentalny pt. „Nezlomný” w reżyserii Igora Červenego[10][6].
W 2016 roku jego imieniem nazwano używany w Brnie tramwaj Škoda 13T[11]. W 2018 roku ukazała się jego biografia autorstwa Jiříego Plachý[12].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i j k l Emil Boček [online], encyklopedie.brna.cz [dostęp 2023-03-26].
- ↑ a b Letci z Holásek a Tuřan ve II. světové válce [online], web.archive.org, 11 maja 2011 [dostęp 2023-03-26] [zarchiwizowane z adresu 2011-05-11].
- ↑ a b Zemřel válečný veterán Emil Boček - Novinky [online], www.novinky.cz [dostęp 2023-03-26] (cz.).
- ↑ Jágr, Klaus, Baťa, Saudek i padlí hrdinové. Medailonky osobností vyznamenaných prezidentem Zemanem [online], www.seznamzpravy.cz [dostęp 2023-03-26] (cz.).
- ↑ Zemřel jeden z posledních dvou žijících československých letců RAF Kurt Taussig. V mládí ho zachránil Nicholas Winton [online], Hospodářské noviny (HN.cz), 20 września 2019 [dostęp 2023-03-26] (cz.).
- ↑ a b Ostatni czeski bohater bitwy o Anglię hospitalizowany [online], www.tvp.info, 19 października 2019 [dostęp 2023-03-26] (pol.).
- ↑ brig. gen. letectva v. v. Emil Boček [online], Brno [dostęp 2023-03-26] (cz.).
- ↑ Emil Bocek, last Czech RAF pilot during WWII, dies at 100, „The Washington Post”, ISSN 0190-8286 [dostęp 2023-03-26] (ang.).
- ↑ a b Seznam vyznamenaných [online], Pražský hrad [dostęp 2023-03-26] (cz.).
- ↑ Nezlomný (2012). [dostęp 2023-03-26].
- ↑ Nové tramvaje v Brně. Po městě jezdí Menšík, Gollová i generál Boček [online], iDNES.cz, 22 grudnia 2016 [dostęp 2023-03-26] (cz.).
- ↑ Poslední žijící Čech v RAF Emil Boček pokřtil knihu o svém životě. Nechtěl jsem, aby se o mně psalo, ale nemůžu za to, že to někdo udělal, říká [online], Hospodářské noviny (HN.cz), 6 marca 2018 [dostęp 2023-03-26] (cz.).