Ekoturystykaruch turystyczny, którego głównym celem jest zachowanie trwałego, zrównoważonego rozwoju zasobów i walorów turystycznych poprzez: integrację działalności turystycznej z celami ochrony przyrody oraz życiem społeczno-gospodarczym, kształtowanie nowych postaw i zachowań turystów i organizatorów ruchu turystycznego, bazowanie na potencjale społecznym i gospodarczym danego obszaru.

Spacer przyrodniczo-historyczny w Rogalińskim Parku Krajobrazowym (obszar Natura 2000: siedliskowy „Rogalińska Dolina Warty” PLH300012 oraz ptasi „Ostoja Rogalińska” PLB300017)
Ekoturystyka odwodzi od zbierania muszelek i piasku jako pamiątek, by zminimalizować wpływ turysty na środowisko

Koncepcję ekoturystyki stworzył w 1965 rokuy meksykański ekolog Nicolas Hetzer, określił jej główne założenia:

  • minimalizacja wpływu na środowisko,
  • maksymalizacja poszanowania kultury lokalnej i zysków, które może ona czerpać z ruchu turystycznego,
  • maksymalizacja przyjemności płynącej z wypoczynku[1].

Obecnie ekoturystyka kładzie szczególny nacisk na:

  • rozwijanie aktywności turystycznych związanych z bezpośrednim kontaktem turysty:
    • z przyrodą w obrębie otwartych nie zdewastowanych obszarów (szczególnie przyrodniczych obszarów chronionych), co pozwala na poznawanie, podziwianie i czerpanie przyjemności z piękna krajobrazu naturalnego, ciszy i spokoju,
    • ze społecznością lokalną, co pozwala na poznawanie tradycyjnego stylu jej życia i kultury regionalnej oraz nawiązywaniu bezpośrednich kontaktów międzyludzkich;
  • dostosowanie wielkości ruchu turystycznego do chłonności turystycznej oraz preferowanie małej skali rozwoju w odniesieniu zarówno do grup uczestników ruchu, jak również bazy i urządzeń turystycznych;
  • aktywizowanie życia społeczno-gospodarczego w obrębie obszarów Natura 2000 oraz w ich otoczeniu, poprzez wskazywanie działań związanych z tworzeniem pakietów usług dla różnych form aktywności w ramach ekoturystyki[1][2].

Według Dominiki Zaręby, autorki pierwszej w Polsce książki o ekoturystyce[3], ekoturystyka stanowi rdzeń koncepcji turystyki zrównoważonej. Jest „najczystszą” formą podróżowania przyjaznego środowisku, ponieważ odbywa się zwykle na obszarach o najwyższych walorach przyrodniczych i krajobrazowych, bezpośrednio przyczynia się do ochrony środowiska naturalnego i kulturowego tych regionów, a jej uczestnikami są ludzie o dużej świadomości ekologicznej i wrażliwości przyrodniczej. Autorka wyodrębnia trzy najważniejsze cechy ekoturystyki wyróżniające ją spośród innych form podróżowania:

  • ekoturystyka jest formą aktywnego i dogłębnego zwiedzania obszarów o wybitnych walorach przyrodniczych i kulturowych;
  • ekoturystyka strzeże harmonii ekosystemów przyrodniczych i odrębności kulturowej lokalnych społeczności;
  • ekoturystyka dostarcza środków finansowych skutecznej ochronie wartości dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego oraz przynosi realne korzyści ekonomiczno-społeczne ludności miejscowej.

Przełomowym wydarzeniem był rok 2002, ogłoszony Międzynarodowym Rokiem Ekoturystyki przez Program Środowiskowy Organizacji Narodów Zjednoczonych (UNEP) i Światową Organizację Turystyki (UNWTO). Podczas międzynarodowej konferencji w mieście Quebec w Kanadzie sformułowano Deklarację o Ekoturystyce z Quebecu (Quebec Declaration on Ecotourism, 2002)[3].

Przykłady

edytuj

W 2022 r. polscy animatorzy Światowego Ruchu Katolików na rzecz Środowiska opracowali ilustrowane Zasady zielonego pielgrzymowania, które propagują pielgrzymowanie w zgodzie z naturą, by zminimalizować negatywny wpływ na środowisko[4].

"Zasady zielonego pielgrzymowania" są częściowo oparte na zasadach Rogalińskich Drógprzyrodniczych szlaków pielgrzymkowych[4], pieszych i rowerowych[5], które prowadzą do zabytkowego kościoła z mauzoleum Raczyńskich w Rogalinie i są dobrym przykładem ekoturystyki[6][7][8]:

  • Sprzątamy po sobie (i po innych, jak się da).
  • Nie zbaczamy ze szlaków, by nie niszczyć upraw (pola, łąki, sady itp.).
  • Nie niszczymy roślinności ani ściółki leśnej.
  • Kwiaty podziwiamy, lecz nie zrywamy.
  • Nie jemy owoców itp., których nie znamy.
  • Nie zabieramy do domu dzikich zwierząt (piskląt, sarenek, jeży itp.).
  • Nie zabijamy ani nie płoszymy zwierząt głośnym zachowaniem.
  • Nie niszczymy nor ani innych schronień i miejsc rozrodu zwierząt.
  • Nie palimy ognisk, nie zniekształcamy rzeźby terenu ani zbiorników wodnych.
  • Nie pijemy alkoholu, nie palimy papierosów (dla zdrowia i środowiska: ochrona przed zanieczyszczeniem i pożarem).
  • Rzadko korzystamy z telefonu (by nie zakłócać ciszy i odpocząć od ekranu).
  • Wjazd na Łęgi Rogalińskie motocyklem, samochodem, quadem itp. jest zakazany (nie dotyczy dojazdu rolników na pola).
  • Na odcinkach prowadzących szosą idziemy lewą stroną, z elementami odblaskowymi[5].
 
Wycieczka przyrodnicza w okolicach Rogalina z entomologiem, prof. Pawłem Sienkiewiczem, który na jej podstawie opracował broszurę edukacyjną dla Drogi Pokoju, o znaczeniu owadów, martwego drewna i bioróżnorodności

Na podstawie wycieczek przyrodniczych Rogalińskimi Drogami ze specjalistami z różnych dziedzin, powstały ilustrowane broszury edukacyjne (propagujące szacunek dla przyrody i wyjaśniające ważne problemy ekologiczne), udostępnione bezpłatnie[5], które można wykorzystać także w innych miejscach:

W okolicach Rogalina, pod patronatem Polskie Towarzystwo Ochrony Przyrody "Salamandra", prowadzone są także wycieczki przyrodniczo-artystyczne "Drzewo Życia" o znaczeniu drzew dla przyrody i zdrowia ludzi, uczulające także na piękno natury i rozwijające zdolności plastyczne[9][10].

Przypisy

edytuj
  1. a b Artur Białek: Ekoturystyka – na czym polega i jak podróżować ekologicznie?. National Geographic Polska, 2022-07-30. [dostęp 2024-02-20].
  2. Ekoturystyka. Uniwersytet w Białymstoku. [dostęp 2024-02-20].
  3. a b Dominika Zaręba: Ekoturystyka. Wyd. IV. Wydawnictwo Naukowe PWN, 2020.
  4. a b Projekt PielGREEN - pielgrzymując podziwiamy i chronimy Boże stworzenie [online], LSM Polska, 14 lipca 2022 [dostęp 2024-02-20] (pol.).
  5. a b c Rogalińskie Drogi Ducha Świętego [online], Parafia pw. Świętego Marcelina w Rogalinie [dostęp 2024-02-20] (pol.).
  6. Piotr Basiński, Ukryta perełka Rogalina [online], Powiat Poznański, 16 kwietnia 2024 [dostęp 2024-04-19] (pol.).
  7. Karolina Sternal, Duch Święty w rogalińskim lesie, „Przewodnik Katolicki”, Święty Wojciech Dom Medialny [dostęp 2024-07-31] (pol.).
  8. Karolina Sternal, Bądźmy ekoturystami, „Przewodnik Katolicki” (30/2024), Święty Wojciech Dom Medialny [dostęp 2024-07-31] (pol.).
  9. Sylwia Ufnalska, O starym dębie, wiejskich przydrożach i ważnych wnioskach, „Dzikie Życie”, 2022 (11), dzikiezycie.pl, listopad 2022, s. 24-26 [dostęp 2024-03-25] (pol.).
  10. Wycieczki [online], www.salamandra.org.pl [dostęp 2024-03-25].