Zbiorowisko roślinne

Zbiorowisko roślinne – jednostka organizacji roślinności tworzona poprzez ekologicznie zorganizowaną wspólnotę życiową różnych gatunków roślin. Zbiorowiska wyróżniane są na podstawie kryterium florystycznego lub ekologicznego.

Zbiorowiska roślinne stanowią przedmiot badań fitosocjologii (fitocenologii).

Warstwa mchów w lesie – przykład synuzjum

Podział zbiorowisk

Ze względu na kryterium florystyczne odnoszące się do grup gatunków uzyskanych statystycznie (charakterystycznych i wyróżniających):

Zespoły roślinne (asocjacje) – zbiorowiska o określonym składzie gatunkowym i charakterystycznej kombinacji gatunków.

Ze względu na kryterium florystyczne odnoszące się do gatunków panujących:

socjacje – zbiorowiska wyróżniane na podstawie dominacji lub stałego występowania określonych gatunków,
facje – postaci zespołów roślinnych z ilościową dominacją jednego z gatunków roślin,
agregacje roślinne – jednogatunkowe skupienia roślin,
typy łąk,
typy lasów.

Ze względu na kryterium fizjonomiczne (warunkowane głównie dominacją określonych form życiowych) zbiorowiska dzielą się na:

formacje roślinne – zbiorowiska roślin o podobnych wymaganiach siedliskowych i dominacji określonych form życiowych,
synuzja – części składowe fitocenoz, warstwy roślin o podobnych wymaganiach siedliskowych i formie życiowej.

Ze względu na udział roślin o określonej dynamice rozwoju:

fazy dynamiczno-rozwojowe – zbiorowiska, w których rośliny dominujące znajdują się w określonej fazie wzrostu: inicjalnej, optymalnej, terminalnej (np. fazy rozwojowe drzewostanów) lub zbiorowiska znajdujące się w określonej fazie degeneracji lub regeneracji,
serie,
stadia.

Ze względu na odniesienie do sytuacji naturalnych lub teoretycznych:

fitocenozy – konkretne zbiorowiska realnie istniejące i stanowiące część ekosystemu,
fitocenony – zbiorowiska teoretyczne, wyróżniane i opisywane zgodnie z określonymi kryteriami.

Ze względu na stopień naturalności:

zbiorowiska pierwotne – nieprzekształcone przez człowieka,
zbiorowiska naturalne – dotknięte oddziaływaniem człowieka w nieznacznym stopniu,
zbiorowiska półnaturalne (zastępcze) – powstające częściowo w wyniku działalności człowieka,
zbiorowiska sztuczne – utworzone przez człowieka.

Zobacz też

Bibliografia

Franz Fukarek: Fitosocjologia. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1967. OCLC 749403508.
Jerzy Szweykowski, Alicja Szweykowska: Słownik botaniczny. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1993. ISBN 83-214-0140-6. OCLC 835210584.