Efebia

Efebia (stgr. ἐφηβεία [ephēbeía] – 'młodość') – system wychowania obowiązujący w miastach starożytnej Grecji, który poprzedzał przyjęcie do wspólnoty pełnoprawnych obywateli. Głównym elementem efebii było szkolenie wojskowe. System ten istniał w wielu poleis, ale znany jest najlepiej na przykładzie Aten w IV wieku p.n.e.

Pierwsze wzmianki o ateńskiej efebii pochodzą z roku 335 p.n.e. (w okresie po bitwie pod Cheroneją). Młodzi Ateńczycy w wieku 18 lat poddawani byli najpierw testowi sprawnościowemu, po którym składali przysięgę w świątyni Aglauros. Następnie zakładali chlamidy i byli przydzielani do oddziałów stacjonujących w Pireusie (fortece Akte i Munichia). Tam uczyli się posługiwania bronią, strzelania z łuku i rzutu oszczepem. Otrzymywali też żołd po 4 obole dziennie, przeznaczany na wspólne wyżywienie oddziału. Pod koniec pierwszego roku efebowie otrzymywali włócznie i tarcze hoplitów i wysyłani byli do granicznych fortec ateńskich. Po odbyciu kolejnej rocznej służby zostawali pełnoprawnymi obywatelami Aten.

W okresie hellenistycznym instytucja efebii rozpowszechniła się w całym greckim świecie. Trwała zazwyczaj jeden rok, przestała być obowiązkowa, stała się elitarna, przestano wypłacać zasiłek, mniejszy nacisk położono na służbę wojskową, większy zaś na ogólne wykształcenie. Z zachowanych inskrypcji wiadomo że w latach 334-325 ateńskie roczniki składały się z 370-700 młodych ludzi, w r. 267/266 było ich tylko 33, w 247/246 – 29.

Zobacz też

• efeb

Bibliografia

• M. Jaczynowska, D. Musiał, M. Stępień, Historia starożytna, TRIO, Warszawa 2006, s. 396.
• Guy Rachet, Słownik cywilizacji greckiej, 2004, Wydawnictwo "Książnica", ISBN 83-7132-919-9.
• Mała encyklopedia kultury antycznej, Warszawa 1990
• Aglauros w przysiędze efebów ateńskich z IV w. p.n.e.. bon.edu.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-06-12)].