Edwin Hauswald

Edwin Hauswald
Data i miejsce urodzenia	3 września 1868 ; Lwów
Data i miejsce śmierci	8 marca 1942 ; Lwów
Miejsce spoczynku	Cmentarz Łyczakowski
Zawód, zajęcie	inżynier-mechanik, teoretyk zarządzania
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Edwin Hauswald (ur. 3 września 1868 we Lwowie, zm. 8 marca 1942 tamże) – polski inżynier mechanik, teoretyk zarządzania.

Życiorys

Urodził się w rodzinie Ottona i Karoliny z domu Lang. Po ukończeniu gimnazjum w 1886 rozpoczął studia na Wydziale Budowy Maszyn Politechniki Lwowskiej. Po obronie pracy dyplomowej w 1891 uzyskał tytuł inżyniera i wyjechał uzupełnić wiedzę w dziedzinie elektrotechniki i konstrukcji maszyn w Berlinie i Zurychu. W 1893 powrócił do Lwowa i z ramienia firmy Siemens & Halske pracował przy budowie linii tramwajowej, po jej uruchomieniu wyjechał do Wiednia, gdzie pracował jako konstruktor w zakładach Siemensa. W 1896 przeniósł się do Frankfurtu nad Menem i pracował w zakładach akumulatorowych Karola Pollaka. Od 1903 mieszkał we Lwowie, został powołany na stanowisko profesora na Wydziale Budowy Maszyn, gdzie wykładał m.in. zasady budowy maszyn i kotłów oraz budowę urządzeń dźwigowych. Rok później jako pierwszy w Europie rozpoczął prowadzenie wykładów z „Organizacji i zarządzania przedsiębiorstwami przemysłowymi”. W 1912 został rektorem Politechniki Lwowskiej, a następnie dwukrotnie był dziekanem Wydziału Mechanicznego. Od 1912 do 1916 prezesem wydziału głównego Towarzystwa Politechnicznego^[1], równocześnie był wiceprezesem Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego. W 1915 został wybrany na roczną kadencję prorektora Politechniki Lwowskiej. Założyciel Unii Narodowo-Państwowej w 1922 roku^[2]. W 1928 należał do grona członków założycieli warszawskiej Akademii Nauk Technicznych. Na podstawie art. 24 pragmatyki profesorskiej z dniem 31 sierpnia 1938 został przeniesiony w stan spoczynku^[3].

Zmarł we Lwowie i został pochowany na Cmentarzu Łyczakowskim^[4]

Działalność naukowa

Edwin Hauswald poza pracą inżyniera-mechanika i nauczyciela akademickiego zajmował się dziedzinami znanymi współcześnie jako organizacji i zarządzania, stworzył termin „nauka organizacji i zarządzania”. Do najważniejszych obszarów, które znajdowały się w sferze jego zainteresowań naukowych, należały^[5]:

organizacja i zarządzanie przedsiębiorstwem;
systemy wynagrodzeń;
metody i sposoby organizowania;
kształcenie techniczno-ekonomiczne;
koszty wytwarzania.

Stworzył dwadzieścia pięć ogólnych metod organizacyjnych m.in. metoda obserwacji i eksperymentów, metoda analizy, metoda dokładnego określania zadania, metoda klasyfikacji, metoda mierzenia, metoda graficzna, metoda ustalania norm, metoda badania odchyleń, metoda harmonizacji. Zmodyfikował stworzoną przez Henriego Fayola tablicę uzdolnień kierowniczych, z sześciu grup czynności i uzdolnień (administracyjne, techniczne, handlowe, rachunkowe, finansowe i ubezpieczeniowe) pozostawił trzy (administracyjno-ubezpieczeniowa, techniczna i kupiecka).

Podjął próbę stworzenia podstaw kwantyfikacji układów organizacyjnych, m.in. opracował wzór pozwalający określić łączną liczbę uczestników organizacji wielostopniowej, przy założeniu stałej rozpiętości kierowania na każdym ze szczebli:

Sn={\frac {1-q^{n}}{1-q}},

gdzie:

$Sn$ = łączna liczba uczestników organizacji,
$q$ = stały współczynnik rozpiętości i kierowania,
$n$ = numer szczebla.

Publikacje

Elektrische Bahnen mit Akkumulatorenbetrieb (1898)
Organizacja i zarząd przedsiębiorstw (1904)
Przestrzenne diagramy momentów w wałach korbowych (1918)
Teoria działalności połączeń nitowanych (1926)
Naukowa organizacja systemów Taylora (1926)
Akord czasowy i systemu premiowe (1926)
Przemysł (1926)
Kinetyka kosztów produkcji (1929)
Organizacja i zarząd (1935)

Publikacje w Czasopiśmie Technicznym, Przeglądzie Technicznym, Przeglądzie Organizacyjnym i Przeglądzie Ekonomicznym.

Ordery i odznaczenia

Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (10 listopada 1928)^[6]
Złoty Krzyż Zasługi (11 listopada 1936)^[7]^[8]

Przypisy

↑ Polskie Towarzystwo Politechniczne we Lwowie 1877–1927. 1927: Polskie Towarzystwo Politechniczne we Lwowie, 1927, s. 73.
↑ Deklaracja programowa. [Inc.:] Polska jako naród ani na chwilę nie przestawała istnieć [...]: 28 czerwca 1922 r. / [Unia Narodowo-Państwowa].
↑ Ruch służbowy. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 9, s. 361, 10 września 1938.
↑ Stanisław Nicieja, Ogród snu i pamięci. Dzieje Cmentarza Łyczakowskiego we Lwowie i ludzi tam spoczywających w latach 1786–2010, Opole 2010, ISBN 978-83-61915-13-3, s. 318.
↑ Alojzy Czech „Ekonomiczne inspiracje i afiliacje polskich współtwórców nauk o zarządzaniu” IX Kongres Ekonomistów Polskich.
↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 630 „za zasługi na polu naukowem”.
↑ M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 466 „za wybitne zasługi na polu nauki i wychowywania młodzieży w duchu patriotycznym, położone w latach 1905–1918”.
↑ Z ostatniej listy odznaczonych na terenie Małopolskich Wschodniej. „Wschód”, s. 5, nr 34 z 30 grudnia 1936.

Bibliografia

Czy wiesz kto to jest?. Stanisław Łoza (red.). Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 250–251. [dostęp 2020-10-29].
Edwin Hauswald w Encyklopedii Zarządzania
Biogram w HRK Portalu Rynku Pracy. hrk.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)].

Linki zewnętrzne

Publikacje Edwina Hauswalda w serwisie Polona.pl

[1] Polskie Towarzystwo Politechniczne we Lwowie 1877–1927. 1927: Polskie Towarzystwo Politechniczne we Lwowie, 1927, s. 73.

[2] Deklaracja programowa. [Inc.:] Polska jako naród ani na chwilę nie przestawała istnieć [...]: 28 czerwca 1922 r. / [Unia Narodowo-Państwowa].

[3] Ruch służbowy. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 9, s. 361, 10 września 1938.

[4] Stanisław Nicieja, Ogród snu i pamięci. Dzieje Cmentarza Łyczakowskiego we Lwowie i ludzi tam spoczywających w latach 1786–2010, Opole 2010, ISBN 978-83-61915-13-3, s. 318.

[5] Alojzy Czech „Ekonomiczne inspiracje i afiliacje polskich współtwórców nauk o zarządzaniu” IX Kongres Ekonomistów Polskich.

[6] M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 630 „za zasługi na polu naukowem”.

[7] M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 466 „za wybitne zasługi na polu nauki i wychowywania młodzieży w duchu patriotycznym, położone w latach 1905–1918”.

[8] Z ostatniej listy odznaczonych na terenie Małopolskich Wschodniej. „Wschód”, s. 5, nr 34 z 30 grudnia 1936.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]