Dzwonkówka jedwabista

Dzwonkówka jedwabista
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	dzwonkówkowate
Rodzaj	dzwonkówka
Gatunek	dzwonkówka jedwabista
	Nazwa systematyczna
	Entoloma sericeum Quél.; Mém. Soc. Émul. Montbéliard, Sér. 2' 5: 119 (1872)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Dzwonkówka jedwabista (Entoloma sericeum Quél .) – gatunek grzybów z rodziny dzwonkówkowatych (Entolomataceae)^[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Entoloma, Entolomataceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Synonimów ma około 30. Niektóre z nich^[2]:

Acurtis sericeus (Quél.) Singer, 1960
Entoloma sericeum f. flexipes (J. Favre) E. Horak 1993
Entoloma sericeum f. luridofuscum (J. Favre) E. Horak 1993
Entoloma sericeum f. nolaniforme (Kühner & Romagn.) Noordel. 1980
Entoloma sericeum f. pallidum Battistin & Righetto 2010
Entoloma sericeum f. rubellotactum (J. Favre) E. Horak 1993
Entoloma sericeum Quél. 1872 f. sericeum
Entoloma sericeum subsp. antarcticum (Singer) E. Horak 1982
Entoloma sericeum Quél. 1872 subsp. sericeum
Entoloma sericeum var. antarcticum (Singer) T.W. May & A.E. Wood 1995
Entoloma sericeum Quél. 1872 var. sericeum
Rhodophyllus sericeus (Quél.) Quél. 1886
Nolanea sericea (Quél.) P.D. Orton 1960

Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r, Stanisław Chełchowski w 1898 r. podawał nazwę wieruszka jedwabista, a Franciszek Błoński w 1896 r. rumieniaczek jedwabisty^[3].

Morfologia

Kapelusz

Średnica 1,2–7,5 cm. Początkowo stożkowaty, potem kolejno stożkowatowypukły, płaskowypukły i rozpostarty, zazwyczaj z niewielkim zagłębieniem na środku. Brzeg początkowo podgięty, potem wyprostowany, ostry. Jest silnie higrofaniczny; w stanie wilgotnym w kolorze sepii, brązowym lub czerwonobrązowym, jaśniejszy przy brzegu, przeźroczysty i prążkowany do połowy, w stanie suchym płowiejący, jasnobrązowy, ochrowobrązowy lub szarobrązowy, błyszczący. Powierzchnia naga lub delikatnie promienisto włókienkowata, czasami pomarszczona^[4].

Blaszki

W liczbie 22–50 z międzyblaszkami (l=3-7), gęste lub średniogęste, wykrojone lub prawie wolne, brzuchate, początkowo blado szarobrązowe, potem różowe, w końcu czerwonawo-brązowe. Ostrze nieregularne tej samej barwy^[4].

Trzon

Wysokość 1,3–7,5 cm, grubość 2–6 mm, cylindryczny lub spłaszczony, zazwyczaj o długości równej średnicy kapelusza. Powierzchnia szarobrązowa lub żółtobrązowa, prawie tej samej barwy co kapelusz lub jaśniejsza, podłużnie silnie srebrzysto prążkowana z luźnymi włókienkami, rzadko błyszcząca lub naga z pojedynczymi włókienkami. W górnej części czasami oprószony, u podstawy biało filcowaty^[4].

Miąższ

Tej samej barwy co powierzchnia, w kapeluszu raczej kruchy, w trzonie jędrny. Zapach i smak silnie zjełczały^[4].

Cechy mikroskopijne

Zarodniki izodiametryczne, 7–10,5 x 6,5–9,5 μm, w widoku z boku 5-kątowe o wyraźnych kątach. Podstawki 24–45 x 10,5–12,5 (–17,5), 4-zarodnikowe, ze sprzążkami. cystyd brak. Strzępki skórki cylindryczne, o szerokości 2,5–12 μm. Wewnątrzkomórkowy, inkrustowany pigment występuje w komórkach skórki i tramie kapelusza. W strzępkach hymenium liczne sprzążki^[5].

Występowanie i siedlisko

Dzwonkówka jedwabista w Europie jest szeroko rozprzestrzeniona, występuje na całym obszarze od Hiszpanii po północne krańce Półwyspu Skandynawskiego, jest także w Islandii. Występuje także w środkowej części Ameryki Północnej i na Alasce. Podano jej stanowiska również w Afryce Północnej (Maroko), na Nowej Zelandii i w dwóch miejscach Australii^[6]. W literaturze naukowej na terenie Polski do 2003 r. podano liczne stanowiska. Jest pospolita^[3].

Występuje na terenach trawiastych; na łąkach, pastwiskach, w parkach, na przydrożach, obrzeżach lasów, w ogrodach botanicznych. Owocniki wytwarza od maja do października^[3].

Gatunki podobne

Dzwonkówka jedwabista jest łatwo rozpoznawalnym gatunkiem o ciemnobrązowym kolorze, srebrzysto-prążkowanym trzonie i silnym mączystym zapachu i smaku. Mikroskopowo charakterystyczne są jej izodiametryczne zarodniki^[5]. Podobny kolor kapelusza ma dzwonkówka szara (Entoloma rhodopolium), ale występuje w lasach, podczas gdy dzwonkówka jedwabista wyłącznie na terenach trawiastych^[7]. Dzwonkówka żeberkowanoblaszkowa (Entoloma costatum) odróżnia się mikroskopowo brakiem sprzążek^[8].

Przypisy

↑ ^a ^b Index Fungorum. [dostęp 2018-12-31]. (ang.).
↑ Species Fungorum. [dostęp 2018-12-31]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
↑ ^a ^b ^c ^d Flora Agaricina Neerlandica. Critical monographs on the families of agarics and boleti occuring in the Netherlands. 1: Entolomataceae. 1, 1988, s.129
↑ ^a ^b M.E. Noordeloos. Entoloma s.l., Fungi Europaei. 5, 1992, s.256
↑ Discover Life Maps. [dostęp 2018-12-31].
↑ Entoloma sericeum (Bull.) Quél. – Silky Pinkgill. [dostęp 2018-12-31]. (ang.).
↑ Mycobank. Entoloma costatum. [dostęp 2018-12-09]. (ang.).

[if-1] Index Fungorum. [dostęp 2018-12-31]. (ang.).

[2] Species Fungorum. [dostęp 2018-12-31]. (ang.).

[checklist-3] Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.

[flora-4] Flora Agaricina Neerlandica. Critical monographs on the families of agarics and boleti occuring in the Netherlands. 1: Entolomataceae. 1, 1988, s.129

[noordeloos-5] M.E. Noordeloos. Entoloma s.l., Fungi Europaei. 5, 1992, s.256

[discover-6] Discover Life Maps. [dostęp 2018-12-31].

[7] Entoloma sericeum (Bull.) Quél. – Silky Pinkgill. [dostęp 2018-12-31]. (ang.).

[mycobank-8] Mycobank. Entoloma costatum. [dostęp 2018-12-09]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]