Dzieci kapitana Granta
Dzieci kapitana Granta, Między niebem i ziemią[a][1] (fr. Les Enfants du capitaine Grant 1868) – trzytomowa powieść przygodowa Juliusza Verne’a z cyklu literackiego Niezwykłe podróże. Pierwsza część tzw. dużej trylogii vernowskiej (Dzieci kapitana Granta, Dwadzieścia tysięcy mil podmorskiej żeglugi, Tajemnicza wyspa).
 Ilustracja z okładki Dzieci kapitana Granta | |
| Autor |
Juliusz Verne |
|---|---|
| Wydanie oryginalne | |
| Miejsce wydania |
Francja |
| Język | |
| Data wydania |
1867–1868 |
| Pierwsze wydanie polskie | |
| Data wydania polskiego |
1868 |
Powieść na język polski była tłumaczona wielokrotnie. Pierwszy polski anonimowy przekład pojawił się w odcinkach w 1868, a w postaci książkowej w 1876. Najwięcej wydań miał przekład autorstwa Izabeli Rogozińskiej, pochodzący z lat 1950–52 – do tej pory[do kiedy?] wydawany był już 19 razy[2][3].
Fabuła
edytujLord Glenarvan podczas rejsu przez Kanał Północny na swoim statku „Duncan” znajduje we wnętrznościach upolowanego rekina butelkę z ledwie czytelnym wołaniem o pomoc. Lord, jego żona Helena, ich kuzyn major Mac Nabbs oraz kapitan statku John Mangles starają się rozszyfrować list. Został on jednak napisany w trzech językach, a że zachowały się pojedyncze słowa, interpretacja tekstu jest tylko zgadywanką. Przede wszystkim przyjaciele odkrywają, że przesłanie wysłał kapitan Grant, zaginiony kilka lat wcześniej podczas rejsu z Ameryki Południowej. Kiedy do państwa Glenarvan przybywają dzieci kapitana Robert i Mary z prośbą o pomoc, zacny i hojny lord postanawia pomóc im odnaleźć ojca. Znając tylko szerokość geograficzną i prawdopodobne miejsce – Patagonię – płyną tam jachtem lorda, a następnie przemierzają wszerz Amerykę wzdłuż 37. równoleżnika. Pomaga im roztargniony naukowiec – doktor Jakub Paganel, szczodrze dzieląc się swoją wiedzą geograficzną.
Mimo wielkich poświęceń i przeżycia niezliczonych przygód, podróżnicy niczego w Ameryce nie odnajdują. Paganel stawia wtedy nową hipotezę – miejscem katastrofy kapitana Granta nie była Patagonia, lecz Australia (w tekście jednego z listów jest oderwany fragment austral, interpretowany poprzednio jako określenie półkuli południowej). Przebywszy pół świata, podróżnicy docierają do wybrzeży szóstego kontynentu. Traf chce, że w pierwszym odwiedzonym domostwie, u Paddy’ego O’Moore’a, znajdują ocalonego rozbitka z załogi Granta, bosmana Toma Ayrtona. Ten ofiarowuje się poprowadzić wyprawę do miejsca katastrofy. W tym czasie statek lorda Glenarvana musi popłynąć w celu dokonania poważnej naprawy. Domniemany rozbitek prowadzi poszukiwaczy dziwnymi szlakami, stopniowo tracąc ich zaufanie. W końcu wychodzi na jaw, że jest on w rzeczywistości Benem Joyce’em, hersztem groźnej bandy, grasującej po bezdrożach Australii. Złoczyńca zostawia podróżników na łasce losu, a sam z kompanami ucieka, chcąc zawładnąć statkiem lorda.
Zrezygnowani i pozbawieni środków podróżnicy muszą wrócić do domu, okrętują się więc na statek płynący do Nowej Zelandii. Statek podczas sztormu osiada na mieliźnie, a podróżnicy trafiają w ręce krwiożerczych Maorysów. Uciekając z niewoli, wypływają na morze na znalezionej łodzi. Ścigani przez tubylców, cudem zostają ocaleni przez „Duncana”, statek lorda, którego nie udało się przejąć Ayrtonowi. Co więcej, herszt bandytów został pojmany przez załogę i czeka go sąd. Nie mając nic do stracenia, Ayrton proponuje lordowi Glenarvanowi układ – w zamian za prawdziwą historię kapitana Granta zostanie on wysadzony na najbliższej bezludnej wyspie, jednocześnie unikając więzienia i ponosząc karę. Złoczyńca opowiada, co wie o Grancie. Ayrton był rzeczywiście bosmanem na jego statku, ale za próbę buntu został wysadzony na brzeg australijski. Tam przystał do bandy zbójców, a z czasem został ich hersztem, przyjmując imię Ben Joyce. Wieści o katastrofie Granta były kłamstwem, a Ayrton chciał w ten sposób ograbić członków wyprawy. „Duncan”, dotrzymując słowa, przybija do napotkanej bezludnej wyspy, by wysadzić Ayrtona, a podróżnicy znajdują tam niespodziewanie właśnie kapitana Granta i dwóch ocalałych członków jego załogi.
Adaptacje filmowe
edytuj- Dzieci kapitana Granta – radziecki film z 1936 roku
- In Search of the Castaways – film Walta Disneya z 1962 roku, nakręcony w Wielkiej Brytanii
- W poszukiwaniu kapitana Granta – radziecko-bułgarski miniserial z 1986 roku
Uwagi
edytuj- ↑ Pod tym tytułem powieść została wydana w 1910 i 1925.
Przypisy
edytuj- ↑ Winicjusz Łachaciński, Bibliografia polskich przekładów utworów Juliusza Verne’a, Oficyna Wydawnicza Ajaks, Pruszków 1996, strony 13-17, ISBN 83-87103-28-4.
- ↑ Internetowa bibliografia polskich wydań utworów Juliusza Verne'a, dostęp 14 listopada 2010 r.. [dostęp 2014-11-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (16 listopada 2014)].
- ↑ Dane z internetowego katalogu Biblioteki Narodowej w Warszawie, dostęp 24 sierpnia 2008 r.
Bibliografia
edytuj- Marguerite Allotte de la Fuÿe, Jules Verne, sa vie, son œuvre, Les Documentaires, Simon Kra, 6 Rue Blanche, Paris, 1928
- Jean Jules-Verne, Jules Verne. A Biography, Macdonald and Jane's, London, 1976, ISBN 0-356-08196-6
- Peter Costello, Jules Verne. Inventor of Science Fiction, Hodder and Stoughton, London Sydney Auckland Toronto 1978, ISBN 0-340-21483-X (w języku angielskim)
- Simone Vierne, Jules Verne, Éditions Balland, 1986, ISBN 2-7158-0567-5
- Brian Taves, Stephen Michaluk, Jr., The Jules Verne Encyclopedia, Scarecrow Press Inc., Lanham, Md. & London, 1996, ISBN 0-8108-2961-4
- Volker Dehs, Jules Verne. Eine kritische Biographie, Artemis & Winkler, Düsseldorf und Zürich 2005, ISBN 3-538-07208-6
- William Butcher, Jules Verne. The Definitive Biography, Thunder's Mouth Press, New York 2006, ISBN 978-1-56025-854-4
- Jan Tomkowski, Juliusz Verne-tajemnicza wyspa?, Warszawa: „Nowy Świat”, 2005, ISBN 83-7386-166-1, OCLC 749432516.
- Herbert R Lottman, Juliusz Verne, Jacek Giszczak (tłum.), Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1999, ISBN 83-06-02751-5, OCLC 177314257.