Jan Tomkowski

polski historyk literatury

Jan Tomkowski (ur. 22 sierpnia 1954 w Łodzi, zm. 15 lipca 2024 w Warszawie[1]) – polski doktor habilitowany nauk humanistycznych, profesor historii literatury polskiej w Instytucie Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk. W 1990 był współzałożycielem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich[2].

Jan Tomkowski
Ilustracja
Portret Jana Tomkowskiego autorstwa Zbigniewa Kresowatego
Państwo działania

 Polska

Data i miejsce urodzenia

22 sierpnia 1954
Łódź

Data i miejsce śmierci

15 lipca 2024
Warszawa

doktor habilitowany nauk ekonomicznych
Alma Mater

Uniwersytet Łódzki

Doktorat

1985
Instytut Badań Literackich PAN

Habilitacja

1995
Instytut Badań Literackich PAN

Profesura

20 sierpnia 2003

Faksymile
Autograf z dedykacją
Jan Tomkowski (2015)

Życiorys

edytuj

Filologię polską oraz filozofię studiował na Uniwersytecie Łódzkim[2]. Magistrem filologii został w 1977[3], a magistrem filozofii w 1979[3]. Urodzony w Łodzi, został warszawiakiem z wyboru[4]. W niezależnej gazecie Wiadomości dnia od 1990 był kierownikiem działu kultury[5]. Zadebiutował literacko w 1977[2]. Publikował również pod pseudonimem Stanisław Krzysztofowicz[5]. Z IBL związany od 1979[6], tamże uzyskał doktorat i habilitację[2]: w 1985 stopień naukowy doktora[3], a 25  września 1995 stopień naukowy doktora habilitowanego[7]. Pracę doktorską napisał pod kierunkiem profesor Marii Żmigrodzkiej[8]. Tytuł profesora w dziedzinie nauk humanistycznych uzyskał w 2003[3][7]. Pracował jako wykładowca na filologii polskiej i dziennikarstwie (Uniwersytet Warszawski) oraz na dziennikarstwie (Akademia Świętokrzyska w Kielcach). Z kielecką uczelnią związany w latach 1998–2004[9].

Wyjeżdżał na zagraniczne stypendia naukowe: do Francji w 1990 i 1993, a w 1991 do Londynu na stypendium od British Academy[5].

Historyk literatury, prozaik, eseista, autor podręczników do literatury polskiej i powszechnej (m.in. Literatura powszechna według Jana Tomkowskiego[2]), analityk literatury m.in. Adama Mickiewicza i Juliusza Verne’a[10][11]. Wykładał gościnnie w Studium Literacko-Artystycznym na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Zapraszany był do udziału w programach radiowych[12] oraz uczestniczył w spotkaniach autorskich[13][14]. Oczekuje na druk w Wydawnictwie IBL ostatnia książka uczonego – Wyspa umarłych[15][16].

Nominowany do Nagrody Literackiej Gdynia 2011 w kategorii eseistyka za Klasztor Maulbronn[17][18]. Laureat nagrody miesięcznika „Nowe Książki”[19] za 2020[20]. W 2021 otrzymał nagrodę Skrzydła Dedala, przyznawaną corocznie przez Bibliotekę Narodową w Warszawie[21], za całokształt twórczości[22]. Był jurorem Olimpiady Literatury i Języka Polskiego[5].

18 lipca 2024 został pochowany w Łodzi, na cmentarzu na osiedlu Mania[23].

Publikacje

edytuj

Źródło: Instytut Badań Literackich PAN[24]

Filmografia

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Instytut Teatralny, Warszawa. Zmarł historyk literatury, eseista i prozaik prof. Jan Tomkowski | e-teatr.pl [online], Teatr w Polsce – polski wortal teatralny [dostęp 2024-07-17] (pol.).
  2. a b c d e Zmarł Jan Tomkowski [online], Biblioteka Narodowa, 16 lipca 2024 [dostęp 2024-07-24].
  3. a b c d Prof. dr hab. Jan Andrzej Tomkowski, [w:] portal „Ludzie Nauki”, MNiSW / OPI PIB [dostęp 2024-07-25].
  4. Odszedł Jan Tomkowski – będzie go bardzo brakowało [online], wpolityce.pl, 17 lipca 2024 [dostęp 2024-07-24].
  5. a b c d Anna Gronczewska, Nie żyje prof. Jan Tomkowski. Kierował działem kultury w łódzkiej gazecie "Wiadomości dnia" [online], Dziennik Łódzki, 17 lipca 2024 [dostęp 2024-07-24].
  6. Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk – Pracownicy [online], ibl.waw.pl [dostęp 2024-07-24].
  7. a b Prof. dr hab. Jan Tomkowski, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2024-07-25].
  8. Zmarł Jan Tomkowski [online], instytutksiazki.pl, 16 lipca 2024 [dostęp 2024-07-24] (pol.).
  9. Dział Zabezpieczenia Informatycznego UJK, Zmarł prof. Jan Tomkowski [online], Instytut Mediów Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej, 20 lipca 2024 [dostęp 2024-07-24].
  10. Jan Tomkowski – Mój pamiętnik literacki. polskacanada.com [dostęp 2018-08-16]
  11. Odszedł życzliwy znawca i propagator literatury, prof. Jan Tomkowski [online], mdksulejowek.pl [dostęp 2024-07-24].
  12. Prof. Jan Tomkowski: "Doktora Faustusa" można czytać trochę inaczej – Dwójka [online], polskieradio.pl, 21 sierpnia 2020 [dostęp 2024-07-24].
  13. 02.02.2020 | Spotkania z Kulturą. Prof. Jan Tomkowski [online], mdksulejowek.pl, 3 stycznia 2020 [dostęp 2024-07-24].
  14. PressReader.com – Repliki gazet z całego świata [online], pressreader.com [dostęp 2024-07-24].
  15. Nie żyje prof. Jan Tomkowski, znawca literatury. "Wyspa umarłych" to ostatnia jego książka – Historia [online], polskieradio.pl, 17 lipca 2024 [dostęp 2024-07-24].
  16. Odeszli od nas: Jan Tomkowski (1954-2024) – Wydawca [online], 17 lipca 2024 [dostęp 2024-07-24].
  17. Nominowani 2011 | Nagroda Literacka Gdynia. nagrodaliterackagdynia.pl. [dostęp 2015-12-02].
  18. Nagroda Literacka Gdynia 2011 – nominacje [online], culture.pl, 15 czerwca 2011 [dostęp 2024-07-24].
  19. Wręczenie nagrody miesięcznika Nowe Książki za 2023 rok [online], instytutksiazki.pl, 19 marca 2024 [dostęp 2024-07-24].
  20. Michał Szukała, Prof. Jan Tomkowski odebrał nagrodę miesięcznika „Nowe Książki” [online], dzieje.pl, 14 września 2021 [dostęp 2024-07-24].
  21. Nagroda Literacka Skrzydła Dedala 2023 dla Andrzeja Kopackiego [online], Biblioteka Narodowa, 31 stycznia 2024 [dostęp 2024-07-24].
  22. Skrzydła Dedala 2021. bn.org.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-05-03)].
  23. Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk – Strona główna [online], ibl.waw.pl [dostęp 2024-07-24].
  24. Jan Tomkowski. ibl.waw.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-11-26)].
  25. Moja Historia Eseju – Jan Tomkowski – ebook + książka [online], legimi.pl [dostęp 2024-07-24].
  26. Jan Tomkowski [online], Wydawnictwo Ossolineum [dostęp 2024-07-24].
  27. Renata Lis, Esej i kwanty / Literatura / dwutygodnik.com [online], dwutygodnik.com [dostęp 2024-07-24].
  28. Projekcja Filmu „Jakob Böhme – życie i twórczość” [online], cojestgrane24.wyborcza.pl [dostęp 2021-03-26] (pol.).

Bibliografia

edytuj
  • Prof. dr hab. Jan Tomkowski, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2017-05-14].
  • Kto jest kim w Polsce. Informator biograficzny, edycja 3 (redaktorzy Lubomir Mackiewicz, Anna Żołna), Warszawa 1993, s. 745