Dyschirius politus

	Dyschirius politus
	(Dejean, 1825)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Rząd	chrząszcze
Podrząd	chrząszcze drapieżne
Rodzina	biegaczowate
Podrodzina	grzebielniki
Plemię	Dyschiriini
Rodzaj	wałecznik
Podrodzaj	Dyschirius (Dyschiriodes)
Gatunek	Dyschirius (Dyschiriodes) politus
Synonimy
	Clivina polita Dejean, 1825; Dyschiriodes politus (Dejean, 1825); Clivina metallica Ahrens, 1830; Dyschirius aureolus Notman, 1920; Dyschirius cylindricus Stephens, 1827; Dyschirius elongatus (Ahrens, 1830); Dyschirius irkutensis Fleischer, 1899; Dyschirius jenisseiensis Müller, 1924; Dyschirius metallicus (Ahrens, 1830); Dyschirius stronczynskii Weissberg, 1924; Clivina elongata Ahrens, 1830 (available); Dyschirius haemorrhoidalis Letzner, 1851; Dyschirius niger Letzner, 1851; Dyschirius nigripes Dalla Torre, 1877; Dyschirius rufiventris Letzner, 1851;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Dyschirius politus – gatunek chrząszcza z rodziny biegaczowatych i podrodziny grzebielników.

Taksonomia

Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1825 roku przez Pierre’a F.M.A. Dejeana pod nazwą Clivina polita^[1].

Wyróżnia się w jego obrębie trzy pogatunki^[2]^[3]:

Dyschirius politus chamunensis Fedorenko, 1992
Dyschirius politus meridianus Fedorenko, 1992
Dyschirius politus politus (Dejean, 1825)

Morfologia

Chrząszcz o mocno wydłużonym ciele długości od 3,8 do 4,9 mm. Głowa jest metalicznie ciemnobrązowa, rzadziej czarna lub niebieska. Nadustek pozbawiony jest zęba pośrodku przedniej krawędzi. Czułki są brązowoczerwone z przyciemnionymi, czasem począwszy od drugiego członu przyciemnione; ich wierzchołkowe człony są niezgrubiałe, dłuższe niż szerokie lub tak szerokie jak długie. Barwa głaszczków również jest brązowoczerwona. Obrzeżenie boków przedplecza wyraźnie sięga ku tyłowi do tylnego chetoporu (punktu szczecinkowego). Pokrywy są smukłe, o stosunkowo równoległych bokach, całkowicie płaskich międzyrzędach i delikatnych, ale do samego szczytu wyraźnych, nieregularnie i skąpo punktowanych rzędach. Podstawa pokryw jest nieobrzeżona, siateczkowana niewyraźnie i tylko częściowo, pozbawiona guzka lub o guzku niewyraźnym. Powierzchnie pokryw mają po jednym chetoporze przypodstawowym, po jednym chetoporze zabarkowym, po dwa, rzadziej jeden lub trzy chetopory dyskalne i po dwa, rzadziej jeden lub trzy chetopory przedwierzchołkowe. Barwa przedplecza i pokryw jest zwykle metalicznie ciemnobrązowa, rzadziej czarna lub niebieska, często z wierzchokiem pokryw rdzawo lub jasnobrązowo prześwitującym. Skrzydła tylnej pary są w pełni wykształcone. Odnóża są czerwonobrązowe. Te pierwszej pary są grzebne i mają golenie o bardzo niewyraźnym i stępionym dolnym spośród ząbków krawędzi zewnętrznej oraz o dłuższej od kolca wierzchołkowego lub mu równej ostrodze^[4].

Ekologia i występowanie

Owad rozmieszczony od nizin do przedgórzy^[4]. Zasiedla niezacienione stanowiska na pobrzeżach wód płynących i stojących o podłożu piaszczystym, mulistym lub gliniastym^[4]^[5]^[6], a także słonawiska^[4], rozlewiska, piaskownie i wilgotne pola uprawne^[6]. Żyje w wykopanych w glebie norkach. Poluje na drobne bezkręgowce^[4]. Związany jest pokarmowo m.in. z różnymi stadiami rozwojowymi wściubów B. erraticus, B. gallicus, B. nanus, B. opacus i B. pallipes^[6].

Gatunek holarktyczny^[2]^[5], cyrkumborealny^[4]. Podgatunek nominatywny w Europie znany jest z Irlandii, Wielkiej Brytanii, Francji, Belgii, Holandii, Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Włoch, Danii, Szwecji, Norwegii, Finlandii, Estonii, Łotwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Ukrainy, Mołdawii, Rumunii, Bułgarii, Słowenii oraz europejskich części Rosji i Turcji. W Azji podawany jest z syberyjskiej części Rosji, Kazachstanu, Turkmenistanu, Uzbekistanu, Kirgistanu, Iranu, Mongolii i Chin^[2]^[7]. W Ameryce Północnej notowany jest z Kanady i Stanów Zjednoczonych, w tym z Alaski^[7]. Podgatunek D. p. meridianus znany jest z Kazachstanu, Turkmenistanu, Uzbekistanu^[2]^[8] i Chin^[8]. Podgatunek D. p. chamunensis jest endemitem Iranu^[2]^[9].

Przypisy

↑ P.F.M.A. Dejean: Species général des coléoptères, de la collection de M. le Comte Dejean 1 [Tome premier]. Paris: Crevot, 1825, s. 422.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e M.M. Balkenohl M.M., Scaritinae, [w:] IvanI. Löbl, AlešA. Smetana (red.), Catalogue of Palaearctic Coleoptera. Volume I. Archostemata - Myxophaga - Adephaga, Stenstrup, Denmark: Apollo Books, 2003, s. 223-230, ISBN 87-88757-73-0 .
↑ WolfgangW. Lorenz WolfgangW., Dyschirius (Dyschiriodes) politus (Dejean, 1825) ''in'': CarabCat, O.O. Bánki i inni red., Catalogue of Life Checklist, 29 lipca 2021, DOI: 10.48580/dfqf-3dk [dostęp 2024-02-12] .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Karel Hůrka: Carabidae of the Czech and Slovak Republics. Zlin: Kabourek, 1996, s. 36-40, 114-132.
↑ ^a ^b BolesławB. Burakowski BolesławB., MaciejM. Mroczkowski MaciejM., JaninaJ. Stefańska JaninaJ., Chrząszcze – Coleoptera. Biegaczowate – Carabidae, część 2, „Katalog Fauny Polski”, 3, 13, Warszawa: Instytut Zoologiczny Polskiej Akademii Nauk, 1974 .
↑ ^a ^b ^c P. Sienkiewicz, B. Staniec. Nowe dane o występowaniu gatunków z rodzaju Dyschirius Bon. (Coleoptera: Carabidae) w środkowo-wschodniej Polsce z uwzględnieniem związanych z nimi kusakowatych z rodzaju Bledius Leach (Coleoptera: Staphylinidae). „Wiadomości Entomologiczne”. 25 (2), s. 69-78, 2006.
↑ ^a ^b WolfgangW. Lorenz WolfgangW., Dyschirius politus politus (Dejean, 1825) ''in'': CarabCat, O.O. Bánki i inni red., Catalogue of Life Checklist, 29 lipca 2021, DOI: 10.48580/dfqf-3dk [dostęp 2024-02-12] .
↑ ^a ^b WolfgangW. Lorenz WolfgangW., Dyschirius politus meridianus Fedorenko, 1992 ''in'': CarabCat, O.O. Bánki i inni red., Catalogue of Life Checklist, 29 lipca 2021, DOI: 10.48580/dfqf-3dk [dostęp 2024-02-12] .
↑ WolfgangW. Lorenz WolfgangW., Dyschirius politus chamunensis Fedorenko, 1992 ''in'': CarabCat, O.O. Bánki i inni red., Catalogue of Life Checklist, 29 lipca 2021, DOI: 10.48580/dfqf-3dk [dostęp 2024-02-12] .

[Dejean-1] P.F.M.A. Dejean: Species général des coléoptères, de la collection de M. le Comte Dejean 1 [Tome premier]. Paris: Crevot, 1825, s. 422.

[cpc-2] M.M. Balkenohl M.M., Scaritinae, [w:] IvanI. Löbl, AlešA. Smetana (red.), Catalogue of Palaearctic Coleoptera. Volume I. Archostemata - Myxophaga - Adephaga, Stenstrup, Denmark: Apollo Books, 2003, s. 223-230, ISBN 87-88757-73-0 .

[col-3] WolfgangW. Lorenz WolfgangW., Dyschirius (Dyschiriodes) politus (Dejean, 1825) ''in'': CarabCat, O.O. Bánki i inni red., Catalogue of Life Checklist, 29 lipca 2021, DOI: 10.48580/dfqf-3dk [dostęp 2024-02-12] .

[Hurka-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Karel Hůrka: Carabidae of the Czech and Slovak Republics. Zlin: Kabourek, 1996, s. 36-40, 114-132.

[Burakowskietal-5] BolesławB. Burakowski BolesławB., MaciejM. Mroczkowski MaciejM., JaninaJ. Stefańska JaninaJ., Chrząszcze – Coleoptera. Biegaczowate – Carabidae, część 2, „Katalog Fauny Polski”, 3, 13, Warszawa: Instytut Zoologiczny Polskiej Akademii Nauk, 1974 .

[ss-6] P. Sienkiewicz, B. Staniec. Nowe dane o występowaniu gatunków z rodzaju Dyschirius Bon. (Coleoptera: Carabidae) w środkowo-wschodniej Polsce z uwzględnieniem związanych z nimi kusakowatych z rodzaju Bledius Leach (Coleoptera: Staphylinidae). „Wiadomości Entomologiczne”. 25 (2), s. 69-78, 2006.

[col-p-7] WolfgangW. Lorenz WolfgangW., Dyschirius politus politus (Dejean, 1825) ''in'': CarabCat, O.O. Bánki i inni red., Catalogue of Life Checklist, 29 lipca 2021, DOI: 10.48580/dfqf-3dk [dostęp 2024-02-12] .

[col-m-8] WolfgangW. Lorenz WolfgangW., Dyschirius politus meridianus Fedorenko, 1992 ''in'': CarabCat, O.O. Bánki i inni red., Catalogue of Life Checklist, 29 lipca 2021, DOI: 10.48580/dfqf-3dk [dostęp 2024-02-12] .

[col-c-9] WolfgangW. Lorenz WolfgangW., Dyschirius politus chamunensis Fedorenko, 1992 ''in'': CarabCat, O.O. Bánki i inni red., Catalogue of Life Checklist, 29 lipca 2021, DOI: 10.48580/dfqf-3dk [dostęp 2024-02-12] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]