Dworek Reicherów
Dworek Reicherów – parterowy, klasycystyczny dwór zbudowany w XIX w. w Ożarowie Mazowieckim dla ówczesnych właścicieli folwarku Ożarów – Deskurów. Dwór otoczony był niegdyś pięknym parkiem krajobrazowym.
 nr rej. 1359-A z 19.08.1988
| |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Typ budynku | |
| Styl architektoniczny | |
| Kondygnacje |
parterowy |
| Właściciel |
W. Modrzejewski |
Położenie na mapie Ożarowa Mazowieckiego  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
Położenie na mapie powiatu warszawskiego zachodniego  | |
Położenie na mapie gminy Ożarów Mazowiecki  | |
 52°12′43,3833″N 20°47′48,9337″E/52,212051 20,796926
| |
Opis
edytuj
Dwór zbudowany jest w stylu klasystycznym, murowany, wzniesiony na planie prostokąta. Parterowy o siedmiu osiach i podpiwniczony[1]. Od frontu ma nowszy drewniany przedsionek, w elewacji bocznej, również nowszy czterosłupowy ganek, a od ogrodu taras. Obok stoi połączona z dworem oficyna, pochodząca z czasów jego budowy (jej dach przykryty jest dachówką)[2]. Układ wnętrz dwutraktowy z sienią i salonem na osi. Dach czterospadowy z „powiekami” kryty gontem. Wpisany do rejestru zabytków nr rej.: 1359-A z 19.08.1988[3].
Historia
edytuj
W połowie XIX w. był własnością Stanisława i Konstancji Deskurów. Ich spadkobierczynią była Tekla Rapacka, która 25 listopada 1879 sprzedała go wraz z majątkiem ziemskim muzykowi Władysławowi Kronenbergowi, synowi bankiera Leopolda Kronenberga. Władysław Kronenberg traktował jednak ten majątek jako lokatę kapitału. W 1892 wyjechał na stałe do Paryża a w 1912 sprzedał go Stanisławowi i Marii Reicherom. Dworek w rękach rodziny Reicherów pozostał do 1969[4], kiedy dworek wraz z wówczas już relatywnie małą działką kupiła Henryka Modrzejewska[5]. Do posesji przylega pozostałość po przydworkowym parku. Obecnie jest to ogólnodostępny skwer miejski. Dworek przed wojną zasłynął jako centrum życia politycznego i kulturalnego. Kręcono w nim filmy fabularne, m.in. „Trędowatą” w 1936. Wewnątrz ściany zdobiły płótna najwybitniejszych polskich malarzy (obecnie przechowywane m.in. w Muzeum Narodowym w Warszawie)[6]. Kazimierz Reicher – współwłaściciel majątku ożarowskiego – w czasie II wojny światowej jako członek Armii Krajowej udostępnił dworek dla magazynowania broni i tajnej radiostacji. W czasie Powstania Warszawskiego w tym samym miejscu zainstalował się sztab dowodzącego jego tłumieniem SS-Obergruppenführera Bacha-Zelewskiego. W dworku prowadzono także negocjacje zakończone kapitulacją powstania z 2 na 3 października 1944. Wydarzenie to upamiętnia tablica ustawiona przy ulicy Poniatowskiego, przed ogrodzeniem otaczającym obecnie teren posesji, na której znajduje się dworek i przylegająca do niego od południa pozostałość parku krajobrazowego. Tablicę odsłonięto 3 października 2004 – w 60. rocznicę zakończenia Powstania Warszawskiego[7].
Od 1959 odbywały się tu zebrania Klubu Inteligencji Katolickiej (KIK). Wówczas właścicielką dworu była jeszcze Aniela Urbanowicz z d. Reicher, (ur. 1899 w Sosnowcu, zm. 1988 w Warszawie), jedna z założycieli KIKu[8]. Obecnie właścicielem jest W. Modrzejewski[3].
We dworze bywali m.in.: Konstanty Łubieński, Janusz Zabłocki, Andrzej Micewski, Julian Tuwim, Leopold Staff, Tadeusz Mazowiecki, Stanisław Stomma, Stefan Kisielewski, Jerzy Turowicz, Jerzy Zawieyski.
Przypisy
edytuj- ↑ Waldemar Baraniewski, Tadeusz S. Jaroszewski: Po pałacach i dworach Mazowsza. Warszawa: Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, 1995, s. 97. ISBN 83-204-1908-5.
- ↑ Jacek Żabicki: Leksykon zabytków architektury Mazowsza i Podlasia. Warszawa: Wydawnictwo „Arkady”, 2009, s. 117. ISBN 978-83-213-4620-5.
- ↑ a b Informacje o Dworze na stronie Polskiezabytki.pl. [dostęp 2013-08-23].
- ↑ Stefan Lewandowski: Dzieje Ziemi Ożarowskiej na tle historii Mazowsza i Warszawy'. Ożarów Mazowiecki: Burmistrz i Rada Miejska Ożarowa Maz., 2007, s. 144-145. ISBN 83-89241-37-4.
- ↑ Filip Marczewski: Tradycja Mazowsza. Powiat warszawski zachodni. Przewodnik subiektywny. Warszawa: Mazowieckie Centrum Kultury i Sztuki, Agencja Wydawnicza „Egros”, 2012, s. 113. ISBN 978-83-89986-94-8.
- ↑ Informacje o Dworze na portalu Pascal.pl. [dostęp 2013-08-19].
- ↑ Anna Rak. 60. rocznica Powstania Warszawskiego. „Informator Ożarowski”. 9 (120), październik 2004.
- ↑ maszynopis autorstwa L. Sedlaczka pt. Ślady ludzi i historycznych wydarzeń w gminie Ożarów Mazowiecki. [dostęp 2014-02-05].
Linki zewnętrzne
edytuj- Biogram Kazimierza Reichera i zdjęcie dworku na stronie poświęconej AK w Ożarowie Maz.
- Zdjęcia Dworku i opis przebiegu podpisania kapitulacji Powstania Warszawskiego w Ożarowie Mazowieckim. [dostęp 2013-08-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-02-18)].