Drogomyśl
Drogomyśl (cz. Drahomyšl, niem. Drahomischl) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie cieszyńskim, w gminie Strumień.
| wieś | |
 Centrum Drogomyśla | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
2316[2] |
| Strefa numeracyjna |
33 |
| Kod pocztowy |
43-424[3] |
| Tablice rejestracyjne |
SCI |
| SIMC |
0068073 |
Położenie na mapie gminy Strumień  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu cieszyńskiego  | |
 49°52′10″N 18°45′24″E/49,869444 18,756667[1]
| |
| Strona internetowa | |
Geografia
edytuj
Miejscowość położona jest 4 km na południe od Strumienia, 20 km na zachód od Bielska-Białej i 50 km na południe od Katowic. Większa część wsi leży na prawym brzegu Wisły, na lewym brzegu i nad Knajką leżą dawna wieś Knaj i przysiółek Baranowice. Wieś leży w historycznych granicach regionu Śląska Cieszyńskiego, geograficznie zaś regionie Dolina Górnej Wisły, będącej częścią Kotliny Oświęcimskiej[4]. Powierzchnia sołectwa wynosi 1466 ha (14,66 km²)[5], a liczba ludności 2109, co daje gęstość zaludnienia równą 143,9 os./km².
Części wsi
edytuj| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0068080 | Baranowice | część wsi |
| 0068096 | Chylińskie | część wsi |
| 0068104 | Dębina | część wsi |
| 0068110 | Knaj | przysiółek |
| 0068127 | Kradziejów | część wsi |
| 0068133 | Oblaski | część wsi |
| 0068140 | Podbór | część wsi |
| 0068156 | Szpital | część wsi |
| 0068162 | Witkowskie | część wsi |
Historia
edytujPo raz pierwszy wzmiankowana w 1452 roku[8] jako Drogomissl[9]. Jest to nazwa dzierżawcza od domniemanego pierwszego właściciela, Drogomysła. Politycznie wieś znajdowała się wówczas w granicach księstwa cieszyńskiego, będącego od 1327 lennem Królestwa Czech, a od 1526 roku w wyniku objęcia tronu czeskiego przez Habsburgów wraz z regionem aż do 1918 roku w monarchii Habsburgów (potocznie Austrii).
W okresie reformacji znaczna część mieszkańców przeszła na luteranizm. Na początku XVII wieku była w posiadaniu rodziny Czelów z Czechowic a od 1619 roku do rodu Bludowskich poprzez małżeństwo Fryderyka Bludowskiego z Katarzyny Czelo. Dobra te w 1737 Gottlieba Agnet, ich prawnuczka, sprzedała Christianowi Kalischowi[10]. W 1788 postawiono tu kościół ewangelicki, ufundowany przez Fryderyka Kalischa.
Po zniesieniu poddaństwa miejscowość ustanowiła gminę, która objęła również wieś Knaj, w powiecie sądowym Strumień powiatu politycznego Bielsko na Śląsku Austriackim. Według austriackiego spisu ludności z 1900 w 165 budynkach w Drogomyślu (w tym 26 w Knaju) na obszarze 1466 hektarów mieszkało 1207 osób (w tym 220 w Knaju), co dawało gęstość zaludnienia równą 97,3 os./km². z tego 565 (39,6%) mieszkańców było katolikami, 846 (59,3%) ewangelikami a 16 (1,1%) wyznawcami judaizmu, 1374 (96,3%) było polsko- a 46 (3,2%) niemieckojęzycznymi[11]. Do 1910 roku liczba mieszkańców wzrosła do 1285, z czego 461 (35,9%) było katolikami, 807 (62,8%) ewangelikami a 17 (1,3%) żydami, 1108 (87%) było polsko- a 165 (13%) niemieckojęzycznymi[12].
Po zakończeniu I wojny światowej region stał się punktem sporu pomiędzy Polską i Czechosłowacją. W 1918 roku na bazie Straży Obywatelskiej miejscowi Polacy utworzyli lokalny oddział Milicji Polskiej Śląska Cieszyńskiego, który podlegał organizacyjnie 13 kompanii w Strumieniu[13]. Pod koniec wojny polsko-czechosłowackiej wojska czechosłowackie zdobyły lewobrzeżne części wsi Knaj i Baranowice. W ramach bitwy pod Skoczowem trwały zacięte walki o zdobycie mostu kolejowego w Drogomyślu, będący na najkrótszej trasie z Cieszyna do Dziedzic. 30 stycznia stacjonujący w Chybiu pociąg pancerny Hallerczyk brał udział w ostrzelaniu wojsk czechosłowackich w Drogomyślu i Pruchnej. W południe stacjonował na miejscowym przystanku[14]. Po wojnie miejscowość znalazła się w granicach Polski, zmieniając przynależność z powiatu bielskiego do cieszyńskiego, w autonomicznym województwie śląskim.
W 1969 wzniesiono kościół parafialny pw. MB Częstochowskiej według projektu S. Kwaśniewicza.
W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Drogomyśl. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie bielskim.
Zabytki i pomnik przyrody
edytuj
Według Narodowego Instytutu Dziedzictwa, w miejscowości znajdują się następujące obiekty zabytkowe[15]:
- Kościół ewangelicki, pochodzący z lat 1788–1797. Nad wejściem tablica fundacyjna;
- Zespół pałacowy (pałac z 2 połowy XVIII wieku, budynek gospodarczy z pierwszej połowy XIX wieku i park z XVIII/XIX w.)
- Pomnik przyrody – wiąz szypułkowy[16]
Wspólnoty wyznaniowe
edytuj
Na terenie wsi działalność religijną prowadzą następujące Kościoły i związki wyznaniowe:
Szkoły i ośrodki sportowe
edytujWw wsi funkcjonuje Zespół Szkolno-Przedszkolny[22]. W ramach zespołu funkcjonuje Szkoła Podstawowa im. Władysława Broniewskiego oraz przedszkole[23].
Działalność sportową we wsi prowadzi LKS Błyskawica Drogomyśl, założony w 1947 roku. Prowadzi sekcje piłki nożnej na poziomie seniorskim i młodzieżowym.
Urodzeni w Drogomyślu
edytuj- Jerzy Badura (1845–1911) – pastor w Międzyborzu, działacz polonijny, obrońca polskości na Śląsku,
- Jan Broda (1911–2007) – nauczyciel, folklorysta, publicysta i historyk,
- Jan Kowalczyk (1941–2020) – jeździec, mistrz olimpijski z 1980 roku,
- Ferdynand Matysik (1931–2021) – aktor,
- Gustaw Sztyper (1924–2011) – działacz sportowy, założyciel LZS „Błyskawica” Drogomyśl.
Infrastruktura transportowa
edytujPrzez wieś została poprowadzona Droga krajowa nr 81 z Katowic do Harbutowic[24]. W miejscowości w 1855 roku otwarto przystanek kolejowy zlokalizowany na linii kolejowej z Trzebini do Zebrzydowic[25].
Przypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 26318
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 234 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ Marcin Żerański: Śląsk Cieszyński. Od Bielska-Białej do Ostrawy. Cieszyn: Pracownia na pastwiskach, 2012, s. 85. ISBN 978-83-933109-3-7.
- ↑ Portal Miasta i Gminy Strumień: Drogomyśl. strumien.com, 2014-08-21. [dostęp 2010-09-13].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
- ↑ Śląsk Cieszyński w średniowieczu (do 1528). Idzi Panic (redakcja). Cieszyn: Starostwo Powiatowe w Cieszynie, 2010, s. 309. ISBN 978-83-926929-3-5.
- ↑ Robert Mrózek: Nazwy miejscowe dawnego Śląska Cieszyńskiego. Katowice: Uniwersytet Śląski w Katowicach, 1984, s. 62. ISBN 82-00-00622-2.
- ↑ Janusz Spyra, Szlachecka rodzina Bludowskich z Dolnych Bludowic herbu Kozioł i zabytki sztuki z nią związane, „Familia Silesiae”, 1, Cieszyn 1997, s. 14-26, ISBN 83-88204-00-9.
- ↑ Gemeindelexikon der im Reichsrate vertretenen Königreiche und Länder, bearbeitet auf Grund der Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1900, XI. Schlesien. Wien: 1906. (niem.).
- ↑ Ludwig Patryn (ed): Die Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1910 in Schlesien. Troppau: 1912. (niem.).
- ↑ Jerzy Szczurek 1933 ↓, s. 32-37.
- ↑ Wojciech Kiełkowski: Chybie – dzieje gminy od czasów najdawniejszych do współczesności. Chybie: 2009, s. 264-265. ISBN 978-83-910611-5-2.
- ↑ Zarchiwizowana kopia. [dostęp 2020-05-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-01)].
- ↑ Wykaz pomników przyrody na terenie Śląska Cieszyńskiego. W: Henryk Mróz: Śląsk Cieszyński, Środowisko naturalne. Macierz Ziemi Cieszyńskiej Niedziela (czasopismo) miejsce = Cieszyn, 1997, s. 71. ISBN 83-903589-9-9.
- ↑ Karol Macura, Wanda Falk, Diakonia i bank pomagają dzieciom [online], Diakonia Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP, 3 czerwca 2021 [dostęp 2014-02-14].
- ↑ Monika Jaworska, 60 lat parafii w Drogomyślu [online], Niedziela, 2 stycznia 2019 [dostęp 2021-06-03].
- ↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2022-12-19].
- ↑ Michał Mitoraj, Świadkowie Jehowy w Drogomyślu budują swoją świątynię [online], tvs.pl, 27 kwietnia 2013 [zarchiwizowane z adresu 2021-03-06].
- ↑ Zakończono budowę Sali Królestwa Świadków Jehowy [online], gazetacodzienna.pl, 6 sierpnia 2013.
- ↑ Urząd Miejski Strumień, Zespół Szkolno-Przedszkolny w Drogomyślu – Szkoła Podstawowa, Przedszkole [online], Urząd Miejski Strumień [dostęp 2021-06-03].
- ↑ Urząd Miejski Strumień, Szkoła Podstawowa im. Władysława Broniewskiego przy Zespole Szkolno-Przedszkolnym w Drogomyślu [online], Urząd Miejski Strumień [dostęp 2021-06-03].
- ↑ Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego, Uchwała nr VI/12/8/2019 Sejmiku Województwa Śląskiego [online], Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego, 2 września 2019 [dostęp 2021-06-03].
- ↑ Koleje Śląska Cieszyńskiego, Drogomyśl [online], Koleje Śląska Cieszyńskiego [dostęp 2021-06-03].
Bibliografia
edytuj- Jan Jerzy Szeruda: Historia Drogomyśla w aspekcie przemian reformacyjnych. Mnich: Macierz Ziemi Cieszyńskiej, 2006.
- Daniel Korbel, Pojedynek pancernych kolosów
- Jerzy Szczurek: Z wielkich dni Śląska Cieszyńskiego. O milicjach ludowych w latach 1918-1920. Cieszyn: Nakładem Grupy Związku Powstańców Śląskich w Cieszynie, 1933.