Dobropole Gryfińskie
Dobropole Gryfińskie – (do 1945 niem. Dobberphul), wieś w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie gryfińskim, w gminie Stare Czarnowo. Wieś leży przy lokalnej drodze, w niewielkiej odległości od drogi wojewódzkiej nr 120 łączącej Kartno z Kobylanką i drogą do Szczecina Śmierdnicy (DW119). Sąsiaduje z miejscowością Glinna, oddaloną o 6,5 km oraz Starym Czarnowem (4 km). W otoczeniu wsi znajduje się Puszcza Bukowa. W pobliżu kościoła znajduje się kilkanaście budynków ryglowych i szachulcowych. Na północnym skrzyżowaniu znajduje się słupek kamienny z 1892 r. oraz drewniany przydrożny krzyż. W pobliżu wsi znajduje się staw, który jest obramowany szpalerem topolowym. Na południu Dobropola Gryfińskiego rozciąga się rozległa panorama Równiny Pyrzyckiej i Wełtyńskiej[4]. Założenie przestrzenne wsi to owalnica.
| wieś | |
 Zabudowa wsi | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
85 - 103 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2022) |
172[2] |
| Strefa numeracyjna |
91 |
| Kod pocztowy |
74-106[3] |
| Tablice rejestracyjne |
ZGR |
| SIMC |
0783150 |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu gryfińskiego  | |
Położenie na mapie gminy Stare Czarnowo  | |
 53°18′08″N 14°44′50″E/53,302222 14,747222[1]
| |
Sołectwo Dobropole Gryfińskie
edytujObszar działania sołectwa obejmuje miejscowość: Dobropole Gryfińskie i Sosnówko.
Pochodzenie nazwy
edytujNazwa wsi pochodzi od dobre pole czyli niezadrzewione, nadające się do uprawy w odróżnieniu od okolicznych lasów – „Dobropole”[4], niem. Dobberphul.
Historia
edytujDobropole Gryfińskie (dawniej Dobropole, niem. Dobberphul) zostało zaprojektowane jako typowa pomorska wieś owalnica. Przed 1255 rokiem została przyłączona pod sprawowanie klasztoru w Kołbaczu i po reformacji należała do jego urzędu. W 1786 roku struktura własnościowa wsi wyglądała następująco: siedmiu chłopów, sześciu chałupników i jeden Büdner. We wsi znajdowała się również szkoła i kościół, którego ruiny istnieją do dziś. W 1840 roku mieszkało tu 284 mieszkańców, w roku 1864 było ich już 451. Powierzchnia miejscowości wynosiła ok. 63 900 arów i miała 51 budynków mieszkalnych. W 1874 roku Dobberphul zostało przyłączone do dzielnicy Mühlenbeck (dziś to Śmierdnica) i pozostało w niej do 1945 roku. W roku 1910 mieszkało tu 274 osób. Populacja w 1925 roku wynosiła 227, w 1933 roku wzrosła do 264 i 267 osób w roku 1939. Do 1945 roku Dobberphul należało do okręgu Greifenhagen w okręgu administracyjnym Szczecina w pruskiej prowincji Pomorze.
Po zakończeniu II wojny światowej miejscowość znalazła się pod polską administracją i otrzymała nazwę Dobropole, która występowała aż pięć razy w województwie zachodniopomorskim, dlatego zmieniono nazwę ponownie, na Dobropole Gryfińskie. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa szczecińskiego.
Kościół
edytuj
Budynek Kościoła
edytujZabytkowy kościół Podwyższenia Krzyża[5] jest kościołem kamienno-ceglanym, zamknięty 5-boczną apsydą. Posiada wieżę dwukondygnacyjną z cegły. Stoi na podwyższonym wzniesienu otoczonym murem z kamieni polnych[4]. Dzisiejszy kościół został zbudowany w 1862/1863, poprzedni kościół został prawdopodobnie zniszczony przez pożar. Nawy zbudowano na rogach i krawędziach z przetworzonych kamieni granitowych. W obszarze pomiędzy użyto nieprzetworzonych głazów. Okna i górne piętra wieży zostały zbudowane z cegieł. Kościół protestancki został wywłaszczony po 1945 r. na rzecz Kościoła katolickiego, który go konsekruje i używa do dziś jako kościół filialny.
Kościół wraz z terenem dawnego cmentarza przykościelnego oraz kamiennym murem cmentarnym decyzją Zachodniopomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Szczecinie z dnia 19.04.2023 r. został wpisany do rejestru zabytków woj. zachodniopomorskiego pod nr A-2045.
Parafia
edytujPrzed 1945 r. Dobberphul (obecnie Dobropole Gryfińskie) było własną parafią, z populacją protestancką, która należała do kościoła filialnego parafii Pruskiej Neumark (obecnie Stare Czarnowo). Znajdowała się na obszarze dekanatu Kolbatz (obecnie Kołbacz) w zachodniej części kościelnej prowincji Pomorza, Kościoła Związku Staropruskiego. W 1940, parafia Dobberphul miała 270 parafian. Ostatnim niemieckim duchownym był pastor Emil Priewe.
Współcześnie populacja Dobropola ma głównie charakter katolicki. Wieś należy – jak przed 1945 r. – do kościoła filialnego parafii Stare Czarnowo, w dekanacie Kołbacz, archidiecezji szczecińsko-kamieńskiej Kościoła katolickiego w Polsce. Mieszkający tutaj protestanccy członkowie kościoła należą do kościoła Trójcy w Szczecinie w diecezji wrocławskiej Kościoła ewangelicko-augsburskiego w Polsce.
Przyroda
edytuj
Polana Dobropolska
edytujBezleśna przestrzeń wokół wsi Dobropole Gryfińskie. Na południu otwarta stromymi stokami na przestrzeni ok. 0,3 km a pozostałe 8 km jej obwodu otaczają (południowy wschód) partie lasów Puszczy Bukowej. Leży na obniżającym się już ku wschodowi głównym paśmie Wzgórz Bukowych (wys. ok. 60 m n.p.m.), stanowiącym niemal wyrównaną płaszczyznę pochyloną z lekka ku wsch. i płd.-wsch. Przeważają pola uprawne i sady, na płd. mokradła i torfowiska. Wzdłuż płd.-wsch. krańca polany biegnie z płd.-zach. na płn.-wsch. aleja wysadzana starodrzewem. Droga Dobropolska i asfaltowana droga do Starego Czarnowa po granicę lasów wysadzane drzewami owocowymi – niem. Dobberphuler Feld.
Potok Dobropolski
edytujMierzący ok. 5 km strumień wypływający ze wschodniej części Wielkiego Moczaru, płynie na południe skrajem puszczy, tuż przy Polanie Dobropolskiej i malowniczą dolinką przez uroczysko Kamieńce a potem wśród pól pozostawiając las Budy po lewej, przecina mokradła pozostałe po zarastającym jezioro Krzekno Małe i wpada do Krzekny z jej lewego brzegu powyżej mokradeł po dawnym jeziorze Krzekno Wielkie.
Źródło Dobropolskie
edytujWywierzysko w korycie Potoku Kłobuckiego w zakolu Drogi Bieszczadzkiej, która obiega je od północy, w odległości ok. 0,5 km na płd.-wsch. od południowej granicy rezerwatu Buczynowe Wąwozy.
Lwia Paszcza
edytujPod nazwą Lwia Paszcza znane są dwa źródła obudowane niegdyś i opatrzone żeliwnym odlewem lwiej paszczy, z której wypływała woda. W obu wypadkach odlewy nie dotrwały do dziś. Jedno ze źródeł znajduje się w dolinie Kłobuckiego Potoku w Leśnictwie Osetno (tzw. Źródło Dobropolskie), drugie w dolinie Lisiego Potoku w leśnictwie Śmierdnica (tzw. Źródło Gene).
Turystyka
edytujPrzez miejscowość przebiega żółty Szlak Buczynowych Wąwozów i zielony Szlak im. Bolesława Czwójdzińskiego.
Literatura
edytujHonorowi obywatele
edytuj- Eckart von Sydow (1885–1942), niemiecki historyk sztuki i etnolog
Przypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 24779
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 230 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b c Leksykon Puszczy Bukowej. [dostęp 2008-05-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-05-05)].
- ↑ Kościoły | Dobropole Gryfińskie Kościół filialny pw Podwyższenia Krzyża Świętego | Kościół Szczecińsko-kamieński [online], kuria.pl [dostęp 2019-06-25] (pol.).