Desulfovibrio
Desulfovibrio – rodzaj gramujemnych, bezwzględnie beztlenowych (w czystych kulturach) bakterii, najczęściej w kształcie wygiętych pałeczek (przecinkowce)[1] przeprowadzających dysymilacyjną redukcję siarczanów lub innych związków siarkowych, wykorzystując je jako ostateczne akceptory elektronów (oddychanie siarczanowe)[1][2]. Biorą przez to udział w obiegu siarki w przyrodzie.
 Desulfovibrio vulgaris | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj |
Desulfovibrio |
| Nazwa systematyczna | |
| Desulfovibrio Kluyver & van Niel 1936 | |
Występują w pozbawionym tlenu błocie i osadzie wód słodkich, brachicznych i środowisku morskim; w jelitach zwierząt, oborniku, fekaliach[1], a nawet jamie ustnej[3].
Bakterie Desulfovibrio przyczyniają się do beztlenowej korozji żelaza. Są odpowiedzialne za występowanie dużych ilości siarkowodoru na dnie Morza Czarnego oraz jego czarną barwę spowodowaną tą korozją[4].
Morfologia
edytujBakterie mają kształt wygiętych pałeczek, czasami w formie sigmoidalnej (litery S) lub spiralnej. Sporadycznie przyjmują kształt prostych pałeczek. Ich wymiary mieszczą się w granicach 0,5–1,5 × 2,5–10,0 μm[1].
Są ruchliwe dzięki urzęsieniu monotrychalnemu (pojedyncza wić) lub lofotrychalnemu (pęczek wici)[1]. Występują zazwyczaj pojedynczo, ale w mogą również tworzyć łańcuszki do kilku komórek w pewnych stadiach wzrostu[3].
Fizjologia
edytujOptymalna temperatura wzrostu wynosi 25–35 °C. Termofilne gatunki, które niegdyś przypisywano do tego rodzaju, obecnie należą do rodzaju Thermodesulfovibrio[1].
Bakterie mają zdolność redukcji siarczanów do siarczków. Ich charakterystyczną cechą bakterii jest obecność desulfowirydyny (dysymilacyjna reduktaza siarczynowa)[3]. Należą do chemoorganotrofów[1], choć zdolne są również do wiązania dwutlenku węgla. Nie są jednak autotrofami, ponieważ ponad połowę węgla do wytwarzania struktur komórkowych czerpią ze związków organicznych[5]. Większość gatunków utlenia związki organiczne (takie jak mleczany) do octanów, które dalej nie są utleniane – nieliczne wykorzystują węglowodany[1].
Chorobotwórczość
edytujZwykle nie przypisuje się im patogeniczności, choć niektóre gatunki wyizolowano od pacjentów, u których powodowały występowanie objawów klinicznych[1]. W części badań wykazano, że u osób z wrzodziejącym zapaleniem okrężnicy udział bakterii Desulfovibrio w całej populacji bakterii redukujących siarczany w jelicie grubym jest wyższy niż u osób zdrowych. Bakterie te produkują siarkowodór, który wykazuje działanie toksyczne. Tworzone przez nie jony S2−
mogą tworzyć z jonami metali ciężkich nierozpuszczalne sole o budowie krystalicznej, drażniące jelita. Produkując związki siarki w jamie ustnej, mogą być przyczyną halitozy[3]. W 2023 r. przeprowadzono badania z których wynika, że odpowiadają (oprócz czynników genetycznych w ok. 10%) za powstawanie choroby Parkinsona[6].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i Jan Kuever, Fred A. Rainey, Friedrich Widdel: Desulfovibrio. W: Bergey's Manual of Systematic Bacteriology, Volume Two: The Proteobacteria. George M. Garrity (red.), Don J. Brenner, Noel R. Krieg, James T. Staley. John Wiley & Sons, Inc., 2009, s. 926–927.
- ↑ Hans G. Schlegel: Mikrobiologia ogólna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 146. ISBN 83-01-13999-4.
- ↑ a b c d Joanna Szczerba, Arkadiusz Gruchlik Zofia Dzierżewicz. Charakterystyka bakterii rodzaju Desulfovibrio z uwzględnieniem ich potencjalnie patogennego wpływu na organizm człowieka i ziwerząt oraz możliwości leczenia zakażeń wywołanych przez te mikroorganizmy. „Farmaceutyczny Przegląd Naukowy”. 5, s. 26–32, 2009.
- ↑ Hans G. Schlegel: Mikrobiologia ogólna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 393. ISBN 83-01-13999-4.
- ↑ Władysław J. H. Kunicki-Goldfinger: Życie bakterii. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 144. ISBN 83-01-11323-5.
- ↑ Pekka Vänttinen, Finlandia: Naukowcy odkryli przyczynę choroby Parkinsona [online], www.euractiv.pl, 8 maja 2023 [dostęp 2023-05-08] (pol.).