Wikipedia

Czesław Petelenz

oficer Wojska Polskiego

Czesław Karol Petelenz (ur. 1 czerwca 1879 w Sulistrowej, zm. 18 lub 20 grudnia 1949 w Brighton) – komandor Marynarki Wojennej, publicysta, działacz morski i żeglarski.

Czesław Petelenz
Ilustracja
komandor komandor
Data i miejsce urodzenia

1 czerwca 1879
Sulistrowa

Data i miejsce śmierci

18 lub 20 grudnia 1949
Brighton

Przebieg służby
Lata służby

1897–1931

Siły zbrojne

 K.u.K. Kriegsmarine
Błękitna Armia
 Marynarka Wojenna (II RP)

Jednostki

Kierownictwo Marynarki Wojennej
Oficerska Szkoła Marynarki Wojennej

Stanowiska

szef sztabu KMW,
komendant OSMW,
dowódca ORP Wilia,
zastępca kierownictwa KMW,
komendant ORP

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa

Odznaczenia
Krzyż Niepodległości Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (1920–1941) Oficer Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja)

Życiorys

edytuj

Urodził się 1 czerwca 1879 w Sulistrowej jako syn Karola (1847-1930, nauczyciel, radca szkolny) i Franciszki z domu Kobuzowskiej herbu Mora (zmarła 1 marca 1890 w wieku 33 lat[1])[2][3]. Miał siostrę Marię (po mężu Stobiecka). W 1890 ukończył I klasę w C. K. Gimnazjum w Sanoku, gdzie jego ojciec do tego roku był dyrektorem szkoły[4].

Po maturze wstąpił w 1897 do Szkoły Aspirantów Morskich w Poli w Austro-Węgierskiej Marynarce Wojennej. Otrzymał stopień Seekadett I klasy i został oficerem pokładowym. Był absolwentem Akademii Marynarki Wojennej w Fiume i jednym z twórców polskiej Marynarki Wojennej po 1918 (jego nazwisko zostało wymienione na tablicy pamiątkowej, ustanowionej w 2010 w siedzibie Dowództwa Marynarki Wojennej RP)[5]. Po awansie na kapitana został przeniesiony w stan nieczynny w 1914. Po wybuchu I wojny światowej powołany do armii i mianowany dowódcą baterii nadbrzeżnej, następnie oficerem łączności w bazie morskiej Pola. Mianowany komandorem porucznikiem. U kresu wojny w 1918 działał w Komitecie Polskim w Poli, po czym wstąpił do Armii Polskiej we Francji gen. Józefa Hallera[6].

30 lipca 1920 roku został przyjęty do Wojska Polskiego z byłej armii gen. Hallera, z zatwierdzeniem nadanego mu przez generała Hallera stopnia majora marynarki[7].

Zweryfikowany do stopnia pułkownika marynarki; po zmianie nomenklatury komandor. Został nieetatowym wykładowcą Tymczasowego Kursu Instruktorskiego w Toruniu, otwartego 20 marca 1921[8]. W 1922 został szefem sztabu Kierownictwa Marynarki Wojennej[9]. 22 grudnia 1924 zasiadł w składzie „Komisji dla ustalenia typów łodzi podwodnych potrzebnych dla marynarki polskiej” (ustalającej podstawowe dane taktyczno-techniczne dla okrętów podwodnych)[10]. Odbył studia w Paryżu, po czym od 15 października 1925 do 10 listopada 1926 pełnił funkcją komendanta Oficerskiej Szkoły Marynarki Wojennej w Gdyni[11]. Następnie był dowódcą transportowca ORP Wilia. 27 kwietnia 1929 został mianowany zastępcą Kierownictwa Marynarki Wojennej[12]. Pełniąc tę funkcję w 1927 uczestniczył w transporcie do brzegów Polski trumny z prochami Juliusza Słowackiego[13]. Od 25 października 1929 był przewodniczącym komisji do odbioru ORP Ryś[14]. Został przeniesiony w stan spoczynku z dniem 31 sierpnia 1931[15].

Publikował w czasopismach „Sport Wodny”[16], „Przegląd Morski” (np. artykuły w 1930: Na marginesie procesu „Edgar Quinet”[17], Przed dziesięciu laty. Wspomnienia marynarza (1918-1919)[18]. 27 stycznia 1935 został prezesem Polskiego Związku Żeglarskiego[19].

Po wybuchu II wojny światowej przedostał się do Francji, potem do Wielkiej Brytanii, gdzie pozostał po zakończeniu wojny. Zmarł 18[20] lub 20 grudnia[21] 1949.

Odznaczenia

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Kronika. „Gazeta Przemyska”, s. 3, Nr 19 z 6 marca 1890. 
  2. ↑ CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1889/1890 (zespół 7, sygn. 9). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 25.
  3. ↑ Stanisław Zieliński, Mały słownik pionierów polskich kolonialnych i morskich : podróżnicy, odkrywcy, zdobywcy, badacze, eksploratorzy, emigranci - pamiętnikarze, działacze i pisarze migracyjni, Warszawa: Inst. Wyd. Ligi Morskiej i Kolonialnej, 1933, s. 354.
  4. ↑ Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1890. Sanok: Fundusz Naukowy, 1890, s. 75.
  5. ↑ Patryk Franiel: Stopnie oficerskie w marynarce austro-węgierskiej. nowastrategia.org.pl, 2015-05-24. [dostęp 2015-11-12].
  6. ↑ Ryszard Mielczarek. Bernard Müller (1878–1943), inżynier elektryk, komandor, pracownik Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej. „Nautologia”, s. 93, Nr 150 z 2013. Polskie Towarzystwo Nautologiczne. 
  7. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 30 z 11 sierpnia 1920 roku, poz. 748. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 42 z 3 listopada 1920 roku, poz. 1016.
  8. ↑ Daniel Duda. Pierwsze wojenne kadry morskiej Rzeczypospolitej. „Nautologia”, s. 4, Nr 149 z 2012. Polskie Towarzystwo Nautologiczne. 
  9. ↑ a b c Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 32.
  10. ↑ Andrzej S. Bartelski: Przetarg na op. Wilk. magnum-x.pl. [dostęp 2015-04-09].
  11. ↑ Poczet komendantów. amw.gdynia.pl. [dostęp 2018-07-17].
  12. ↑ Dziennik Personalny Nr 9 z 27 kwietnia 1929 r.
  13. ↑ Daniel Duda. Okręt Rzeczypospolitej Polskiej „Wilia”. „Nautologia”, s. 84, Nr 149 z 2012. Polskie Towarzystwo Nautologiczne. 
  14. ↑ Józef Wąsiewski: Medal pamiątkowy – plakieta ORP "Ryś". [dostęp 2015-04-09].
  15. ↑ Zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej. Przeniesienia w stan spoczynku. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”, s. 225, Nr 5 z 3 sierpnia 1931. Ministerstwo Spraw Wojskowych. 
  16. ↑ Kalendarium. muzeum.pozz.org.pl. [dostęp 2015-04-09].
  17. ↑ Nauka – literatura – sztuka. „Gazeta Lwowska”, s. 6, Nr 183 z 10 sierpnia 1930. 
  18. ↑ Sprawozdanie i recenzje. „Gazeta Lwowska”, s. 6, Nr 210 z 12 września 1930. 
  19. ↑ Prezesi PZŻ. pzz.endoto.pl. [dostęp 2015-04-09].
  20. ↑ Czesław Petelenz. Akademia Marynarki Wojennej im. Bohaterów Westerplatte. [dostęp 2015-04-09].
  21. ↑ Czesław Petelenz. sejm-wielki.pl. [dostęp 2015-04-09].
  22. ↑ M.P. z 1933 r. nr 255, poz. 273.
  23. ↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 24.

Bibliografia

edytuj
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Czesław_Petelenz&oldid=74806746”