Wikipedia

Częstochowa (stacja kolejowa)

Częstochowa – największa stacja kolejowa Częstochowy, znajdująca się na Śródmieściu. W latach swojej budowy była jednym z najnowocześniejszych dworców kolejowych w Polsce. W klasyfikacji PKP należał do dworców kategorii A, czyli obsługujących ponad 2 miliony pasażerów rocznie[2], a od 2015 roku działa jako dworzec kategorii „P” (premium)[3]. Stacja jest jedną z najważniejszych w południowej Polsce, obsługującą połączenia lokalne i dalekobieżne w ruchu krajowym i międzynarodowym.

Częstochowa
Ilustracja
Budynek dworca
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Miejscowość

Częstochowa

Lokalizacja

Śródmieście

Zarządca

PKP (dworzec)
PKP PLK (stacja)

Data otwarcia

1846

Poprzednie nazwy

Tschenstochau, Częstochowa (Osobowa), Częstochowa Osobowa

Liczba pasażerów (2018)

3,6 mln[1]

Dane techniczne
Liczba peronów

4

Liczba krawędzi
peronowych

8

Kasy

T

Linie kolejowe
Schemat stacji
Schemat stacji
Położenie na mapie Częstochowy
Mapa konturowa Częstochowy, w centrum znajduje się punkt z opisem „Częstochowa”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Częstochowa”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Częstochowa”
Ziemia50°48′31,42″N 19°07′09,45″E/50,808728 19,119292
Multimedia w Wikimedia Commons

Ruch pasażerski

edytuj
Rok Wymiana roczna Wymiana pasażerska na dobę Miejsce w Polsce
2017[4] 3 720 000 10 200 21
2018[1] 6 200 000 10 000 20
2019[4] 3 940 000 10 800 23
2020[4] 2 050 000 5 500 23
2021[4] 2 520 000 6 900 24
2022[5] 9 300

Historia

edytuj
 
Dworzec w 1918 roku

Pierwszy dworzec wzniesiono w latach 1845–1846 podczas budowy kolei warszawsko-wiedeńskiej. Miał charakter późnoklasycystyczny i kształtem przypominał lokomotywę – jego środkowa część miała piętro i kwadratową wieżę, natomiast boczne pawilony były parterowe. W 1852 zainstalowano na dworcu telegraf. W 1873 roku dworzec został powiększony, a następnie rozbudowany przez arch. Czesława Domaniewskiego. Na początku XX wieku został przebudowany przez Czesława Domaniewskiego. W czasie wojny polsko-bolszewickiej wojskowym komendantem stacji kolejowej był kpt. Antoni Malinowski[6]. Pierwszy pociąg elektryczny wjechał na stację w 1956 roku. Dworzec rozebrany został pod koniec lat 70. XX wieku. Z pierwotnych zabudowań ocalały budynek pomocniczy nazywany konduktorownią i dawny szalet. Decyzja o budowie nowego dworca zapadła w połowie lat 70., gdy miasto zostało stolicą województwa. W wyniku ogólnopolskiego konkursu architektonicznego zdecydowano[7], że projektantem nowego dworca zostanie krakowski[8] architekt Ryszard Frankowicz wraz z zespołem 16 współpracowników[7]. Pierwsze prace w tym kierunku zaczął prowadzić na przełomie lat 70. i 80., gdy m.in. na potrzeby nowego budynku dworcowego wyburzono budynek stacyjny powstały w czasach budowy kolei warszawsko-wiedeńskiej. Po upadku socjalizmu planowaną po wschodniej stronie torów część przeznaczoną na biura kolejowe mocno zmniejszono, w efekcie czego dokonane już wyburzenie starego dworca okazało się zbędne. Równocześnie w pawilonie zachodnim zaprojektowano pomieszczenia z przeznaczeniem na cele komercyjne[8].

Budowa obecnego dworca kolejowego została rozpoczęta przez Śląską DOKP w Katowicach i trwała od roku 1989 do 1996[9], przy czym główny gmach plac przed nim rozpoczęto budować w 1994 roku[7]. Pasaż z poczekalniami nad torami oddano do użytku w 1991 na VI Światowe Dni Młodzieży, a pozostałą część 9 listopada 1996 roku, w 150. rocznicę dotarcia kolei do Częstochowy. Uroczyście otworzył ją ówczesny prezydent Polski Aleksander Kwaśniewski[10]. 24 maja 1997 r. przed dworcem odsłonięto pomnik z popiersiem Władysława Biegańskiego, dzieło Szymona Wypycha[9].

W lipcu 2019 r. SARP Częstochowa i PKP SA ogłosiły konkurs na koncepcję realizacyjną nowego dworca kolejowego i studialnego opracowania zagospodarowania dla terenów po zachodniej stronie torów, w tym obszaru dworca autobusowego[11].

Linie kolejowe

edytuj

Przez stację przechodzą następujące linie kolejowe:

Budynek

edytuj

Projektantem obecnego, postmodernistycznego budynku dworca jest krakowski architekt Ryszard Frankowicz[10]. Dworzec ma powierzchnię 3186 m² i kubaturę 41 tys. m³, a konstrukcja dachowa jest wsparta na 22 pylonach o wysokości 11,5 m i średnicy 1 m[9].

Dworzec jest dworcem przelotowo-czołowym. Obok peronu pierwszego wyróżniony jest także peron 1a nazywany kieleckim. Przy peronie 1a znajduje się jedyny nieprzelotowy tor.

Na dworcu znajduje się ogólnodostępna kaplica, w której regularnie odprawiane są nabożeństwa[12].

Ruch pociągów

edytuj
 
Widok na perony na stacji Częstochowa (2009)
 
Elektromechaniczna tablica z odjazdami pociągów na stacji w Częstochowie (2009)
 
Widok na perony na stacji Częstochowa (2018)

Na stacji Częstochowa zatrzymują się pociągi TLK i IC spółki PKP Intercity, regio spółki Polregio, a także składy Kolei Śląskich.

Galeria

edytuj
  •  
    Fontanna „zegar słoneczny”
  •  
    Hala główna
  •  
    Poczekalnia w pasażu nad torami
  •  
    Podjazd dla osób o ograniczonej mobilności
  •  
    Kaplica dworcowa
  •  
    Pomnik parowozu TKt48-151

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b Urząd Transportu Kolejowego: Wymiana pasażerska na stacjach w Polsce w 2018 r.. 2020-01-27. [dostęp 2020-01-30].
  2. ↑ Wykaz dworców kolejowych zarządzanych przez Oddział Dworce Kolejowe. PKP Dworce Kolejowe. [dostęp 2010-05-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-09-01)]. (pol.).
  3. ↑ Michał Hyra: Mamy w Częstochowie dworzec klasy premium. Ale nie jest to Stradom. [w:] Gazeta Wyborcza [on-line]. Agora SA, 2015-08-19. [dostęp 2015-08-21]. (pol.).
  4. ↑ a b c d Urząd Transportu Kolejowego, Przewozy pasażerskie [online], Portal statystyczny UTK [dostęp 2023-02-20] (pol.).
  5. ↑ Urząd Transportu Kolejowego: Wymiana pasażerska – Dane o stacjach 2022. [dostęp 2023-09-17].
  6. ↑ „Dziennik Personalny” (R.1, nr 43), MSWojsk., 10 listopada 1920, s. 1171.
  7. ↑ a b c Częstochowski mutant. Ten dworzec symbolizuje ambicje miasta, które zepchnięto na boczny tor, „gazetapl” [dostęp 2016-12-03] (pol.).
  8. ↑ a b Tomasz Haładyj, Pamiętacie, jak 20 lat temu otwierano nowy dworzec? [ZDJĘCIA, WIDEO] [online], czestochowa.wyborcza.pl, 24 listopada 2016 [dostęp 2016-11-27].
  9. ↑ a b c Mirosław Zwoliński: Przewodnik po Częstochowie. Częstochowa: Oddział PTTK Huty „Częstochowa”, 1997, s. 79. ISBN 83-902642-2-6.
  10. ↑ a b Wioleta Bąk, Tomasz Haładyj: Remont tunelu pod dworcem PKP. gazeta.pl, 2005-06-14. [dostęp 2010-05-24]. (pol.).
  11. ↑ Witold Urbanowicz, Rusza konkurs na koncepcję nowego dworca w Częstochowie wraz z otoczeniem [online], www.transport-publiczny.pl, 10 lipca 2019 [dostęp 2019-07-11] (pol.).
  12. ↑ Kaplica kolejarzy i podróżnych. niedziela.pl, 2004. [dostęp 2018-11-29].

Linki zewnętrzne

edytuj
Częstochowa
Linia 1 Warszawa Zachodnia – Katowice (232,020 km)
   
Częstochowa Aniołów
odległość: 3,930 km
  
odległość: 2,188 km
Linia 700 Częstochowa Stradom – Częstochowa
   
Częstochowa Stradom
odległość: 2,204 km
  
Linia 701 Częstochowa – Kucelinka (p.odg.)
 
odległość: 2,188 km
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Częstochowa_(stacja_kolejowa)&oldid=72471280”