Cytisus

*Cytisus*
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	bobowce
Rodzina	bobowate
Podrodzina	bobowate właściwe
Rodzaj	Cytisus
	Nazwa systematyczna
	Cytisus Desf.; Desfontaines, Fl. Atl. 2: 139. Nov 1798
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Cytisus – rodzaj roślin należący do rodziny bobowatych. Gatunkiem typowym jest C. triforus L'Héritier^[3]. Systematyka rodzaju jest problematyczna ze względu na liczne, rozmaite ujęcia w zależności od autora i zestawu metod oraz cech taksonomicznych branych pod uwagę. W przeszłości rodzaj ten był zwykle wąsko ujmowany, podczas gdy współcześnie za sprawą metod opartych na analizach molekularnych taksonomowie wyróżniają raczej ten rodzaj w szerokim ujęciu i tak też jest tu opisany. Przedstawiciele występują w Afryce północnej, w Europie południowej sięgając Niemiec i Polski na północy, dalej w rejonie Morza Czarnego i Turcji^[4].

Systematyka

Ujęcie systematyczne tego rodzaju od dawna budzi wiele kontrowersji i jest przedmiotem licznych publikacji. W opracowaniach dawniejszych lub opierających się na wybranych cechach taksonomicznych dominowało wąskie definiowanie rodzaju, kwalifikujące do niego ok. 30 gatunków, przy jednoczesnym wyróżnianiu osobnych rodzajów takich jak: szczodrzeniec (Chamaecytisus), żarnowiec (Sarothamnus), szczodrzyk (Lembotropis), Calicotome, Corothamnus, Chronanthus, Spartocytisus. Nowe metody badań filogenezy ujawniły jej bardzo złożony obraz w odniesieniu do całego plemienia Cytiseae Bercht. & J. Presl. (=Genisteae (Adans.) Benth.), co w znacznej części jest wynikiem częstego zjawiska zwielokrotniania liczby chromosomów (polieuploidii) u przodków wielu współczesnych przedstawicieli^[4]. W efekcie w nowszych opracowaniach systematycznych rodzaj ten definiowany jest szeroko, zalicza się do niego ok. 60 gatunków łączonych w 13 sekcji^[4].

Według Krytycznej listy roślin naczyniowych Polski rodzaje Cytisus Desf. i Chamaecytisus Link. to odrębne i równorzędne taksony.

Pozycja według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)

Jeden z rodzajów podrodziny bobowatych właściwych Faboideae w rzędzie bobowatych Fabaceae s.l.^[2]. W obrębie podrodziny należy do plemienia Genisteae^[5].

Pozycja w systemie Reveala (1993-1999)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa różowe (Rosidae Takht.), nadrząd Fabanae R. Dahlgren ex Reveal, rząd bobowce (Fabales Bromhead), rodzina bobowate (Fabaceae Lindl.), podrodzina Cytisoideaee Horan., plemię Cytiseae Horan., podplemię Cytisinae Koehne, rodzaj Cytisus Desf^[6].

Podział^[4]

Sekcja Cytisus:

Cytisus villosus Pourret

Sekcja Dendrocytisus Cristof. et Troìa:

Cytisus aeolicus Guss.

Sekcja Emeroides Ducommun:

Cytisus emeriflorus Reichenb.

Sekcja Tubocytisus DC.:

Cytisus hirsutus L. – szczodrzeniec szorstki
Cytisus proliferus L.f. (incl. C. palmensis Hutch.)
Cytisus albidus DC. (C. mollis (Cav.) Pau, nomen illegit.)
Cytisus creticus Boiss. & Heldr. (incl. C. subidaeus Gand.)
Cytisus spinescens C. Presl
Cytisus pulvinatus Quézel
Cytisus purpureus Scop. – szczodrzeniec purpurowy^[7]
Cytisus leiocarpus A.Kern.
Cytisus triflorus Lam. (= C. elongatus Waldst. & Kit.)
Cytisus lotoides Pourr. (= C. gallicus A. Kern.)
Cytisus lasiosemius Boiss.
Cytisus eriocarpus Boiss. (incl. C. smirnaeus Boiss. i C. absinthioides (Janka) Kuzm.)
Cytisus austriacus L. (incl. C. heuffelii Wierzb. i C. pygmaeus Willd.)
Cytisus tommasinii Vis.
Cytisus jankae Velen.
Cytisus albus Hacq. – szczodrzeniec zmienny
Cytisus kovacevii Velen.
Cytisus neiceffii Urum.
Cytisus ratisbonensis Schaeff. (= C. biflorus L’Hér.) – szczodrzeniec rozesłany
Cytisus wulfii V.I. Krecz.
Cytisus blockianus Pawł.
Cytisus graniticus Rehman
Cytisus podolicus Błocki
Cytisus ruthenicus Fischer ex Woł. (incl. C. kreczetoviczii E.D. Wissjul.) – szczodrzeniec ruski
Cytisus paczoskii V.I. Krecz.
Cytisus borysthenicus Gruner
Cytisus cassius Boiss.
Cytisus drepanolobus Boiss.

Sekcja Calicotome (Link) DC.:

Cytisus lanigerus (Desf.) DC
Cytisus spinosus (L.) Lam.
Cytisus infestus (C.Presl) Guss.
Cytisus rigidus (Viv.) Cristof. & Troìa

Sekcja Corothamnus (W.D.J. Koch) Nyman:

Cytisus procumbens (Waldst. & Kit.) Spreng.
Cytisus decumbens (Durande) Spach – szczodrzeniec położony^[7]
Cytisus pseudoprocumbens Markgr.
Cytisus agnipilus Velen.
Cytisus commutatus (Willk.) Briq. (= C. ingramii Blakelock)
Cytisus acutangulus Jaub. & Spach.

Sekcja Spartopsis Dumort.:

Cytisus scoparius (L.) Link (incl. C. reverchonii (Degen & Hervier) Bean i C. maurus Humbert & Maire) – żarnowiec miotlasty
Cytisus grandiflorus (Brot.) DC.
Cytisus megalanthus (Pau & Font Quer) Font Quer
Cytisus striatus (Hill) Rothm.
Cytisus cantabricus (Willk.) Rchb.f. & Beck in Rchb.

Sekcja Verzinum (Raf.) Talavera:

Cytisus arboreus (Desf.) DC. (incl. C. baeticus (Webb) Steud.
Cytisus malacitanus Boiss. (= C. moleroi Fern. Casas)
Cytisus transiens (Maire) Talavera

Sekcja Alburnoides DC.:

Cytisus multiflorus (L’Hér.) Sweet
Cytisus balansae (Boiss.) Ball
Cytisus oromediterraneus Rivas Mart., T.E. Díaz, Fern.Prieto, Loidi & Penas,
Cytisus galianoi Talavera & P.E. Gibbs
Cytisus valdesii Talavera & P. E. Gibbs
Cytisus ardoini E. Fourn.
Cytisus sauzeanus Burnat & Briq.
Cytisus praecox Beauverd (C. multiflorus × C. oromediterraneus) – szczodrzeniec wczesny

Sekcja Oreosparton (Webb & Berthel.) Frodin ex Polhill:

Cytisus supranubius (L.f.) Kuntze
Cytisus filipes Webb

Sekcja Heterocytisus Briq.:

Cytisus fontanesii Spach

Sekcja Chronanthus DC.:

Cytisus orientalis Loisel.
Cytisus heterochrous Webb ex Colmeiro

Sekcja Lembotropis (Griseb.) Benth.:

Cytisus nigricans L. – szczodrzyk czerniejący

Incertae sedis: Cytisus tribracteolatus Webb

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Fabales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-09-23] (ang.).
↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2010-01-10].
↑ ^a ^b ^c ^d Giovanni Cristofolini, Angelo Troìa. A reassessment of the sections of the genus Cytisus Desf. (Cytiseae, Leguminosae). „Taxon”. 55, 3, s. 733–746, 2006. (ang.).
↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-05].
↑ Reveal James L. System of Classification. PBIO 250 Lecture Notes: Plant Taxonomy. Department of Plant Biology, University of Maryland, 1999 Systematyka rodzaju Cytisus według Reveala
↑ ^a ^b WłodzimierzW. Seneta WłodzimierzW., Dendrologia, JakubJ. Dolatowski (red.), wyd. 2 popr. (nowe), Warszawa: Wydaw. Nauk. PWN, 1997, s. 333-336, ISBN 83-01-12099-1, OCLC 69314709 .

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Fabales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-09-23] (ang.).

[A-3] Index Nominum Genericorum. [dostęp 2010-01-10].

[cristo-4] Giovanni Cristofolini, Angelo Troìa. A reassessment of the sections of the genus Cytisus Desf. (Cytiseae, Leguminosae). „Taxon”. 55, 3, s. 733–746, 2006. (ang.).

[5] Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-05].

[6] Reveal James L. System of Classification. PBIO 250 Lecture Notes: Plant Taxonomy. Department of Plant Biology, University of Maryland, 1999 Systematyka rodzaju Cytisus według Reveala

[dendro-7] WłodzimierzW. Seneta WłodzimierzW., Dendrologia, JakubJ. Dolatowski (red.), wyd. 2 popr. (nowe), Warszawa: Wydaw. Nauk. PWN, 1997, s. 333-336, ISBN 83-01-12099-1, OCLC 69314709 .

[3]

[4]

[1]

[2]

[5]

[6]

[7]