Chrobotek strojny
Chrobotek strojny (Cladonia bellidiflora (Ach.) Schaer.) – gatunek grzybów należący do rodziny chrobotkowatych (Cladoniaceae)[1]. Ze względu na współżycie z glonami zaliczany jest do porostów[2].
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
chrobotek strojny |
| Nazwa systematyczna | |
| Cladonia bellidiflora (Ach.) Schaer. Lich. helv. spicil. 1: 35 (1823) | |
.JPG)
Systematyka i nazewnictwo
edytujPozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Cladonia, Cladoniaceae, Lecanorales, Lecanoromycetidae, Lecanoromycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1]
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w roku 1798 Erik Acharius jako Lichen bellidiflorus (w tłumaczeniu na język polski: porost strojny). Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w roku 1823 Ludwig Emanuel Schaerer, przenosząc go do rodzaju Cladonia[1].
Nazwa polska według Krytycznej listy porostów i grzybów naporostowych Polski[2].
Charakterystyka
edytujPlecha pierwotna w postaci drobnych, karbowanych lub wcinanych łusek, które mogą być trwałe lub zanikające. Mają długość 2–10 mm. Wzniesione lub pokładające się podecja mają wysokość 2–5 (8) cm i grubość 0,7–3(6) mm. Na przekroju poprzecznym są nieregularnie wałeczkowate lub trąbkowate. Mają dość zróżnicowane kształty: mogą być proste lub słabo rozgałęzione, zakończone tępo, ostro lub niewielkimi kieliszkami. Czasami tworzą 2–3 piętrowe pięterka. Kora podecjów jest ciągła lub areolkowana i ma barwę słomkowożółtą, żółtozieloną, zieloną lub szarozieloną. Jest w całości lub przynajmniej w dolnej części pokryta licznymi łuskami. Brak urwistków[3][4].
Na szczytach podecjów zazwyczaj dość licznie występują owocniki w postaci lecideowych apotecjów. Mają czerwoną barwę i średnicę 0,5–4 mm. Na jednym podecjum występuje jedno lub kilka apotecjów. Powstają w nich zarodniki. W jednym worku powstaje po 8 bezbarwnych, jednokomórkowych zarodników o rozmiarach 9–12 × 2,5–3,5 μm. Występują także czerwone pyknidy[3].
Reakcje barwne: górna powierzchnia: K + intensywnie żółty, PD + pomarańczowy. Kwasy porostowe: kwas tamnoliowy i kwas usninowy[4].
Występowanie i siedlisko
edytujWystępuje na wszystkich kontynentach świata z wyjątkiem Antarktydy, ale jest na należących do Antarktyki wyspach: Szetlandy Południowe, Orkady Południowe i innych. Występuje także na wielu wyspach na całym świecie. Na półkuli północnej północna granica zasięgu sięga po Grenlandię i archipelag Svalbard[5]. W Polsce występuje tylko w górach[2], głównie w ich wyższych partiach[3]. W Polsce gatunek rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status EN – gatunek wymierający[6].
Rośnie na glebie i na próchnicy, na obumierającym drewnie i obumierających mchach[3]. Często spotykany jest na leżących na ziemi martwych kłodach drzew, w miejscach dobrze oświetlonych lub w półcieniu[4].
Gatunki podobne
edytujNieco podobny jest chrobotek łuskowaty (Cladonia squamosa), ale ma brązowe apotecja i pyknidy, apotecja wytwarza rzadko. W grupie coccifera jest też kilka rzadkich i podobnych gatunków chrobotków o czerwonych apotecjach[7].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Index Fungorum. [dostęp 2015-06-08]. (ang.).
- ↑ a b c Wiesław Fałtynowicz: The Lichenes, Lichenicolous and allied Fungi of Poland. Krytyczna lista porostów i grzybów naporostowych Polski. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2003. ISBN 83-89648-06-7.
- ↑ a b c d Hanna Wójciak: Porosty, mszaki, paprotniki. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2010. ISBN 978-83-7073-552-4.
- ↑ a b c Consortium of North American Lichen Herbaria. [dostęp 2015-06-08].
- ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2015-06-08].
- ↑ Zbigniew Mirek: Red list of plants and fungi in Poland = Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany. Polish Academy of Sciences, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
- ↑ Images of British Lichens. Cladonia bellidiflora. [dostęp 2015-06-08].