Cerkiew Opieki Bogurodzicy w Woli Wielkiej

Cerkiew Opieki Bogurodzicy w Woli Wielkiej – dawna cerkiew greckokatolicka, wzniesiona w 1755 we wsi Wola Wielka.

Cerkiew Opieki Bogurodzicy

nr rej. A-39 z dnia 26.06.2001
cerkiew nieczynna kultowo
Widok od strony zachodniej
Państwo	Polska
Województwo	podkarpackie
Miejscowość	Wola Wielka
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Parafia	Matki Bożej Śnieżnej w Łukawicy
Wezwanie	Opieki Bogurodzicy
Historia Data zakończenia budowy 1755 Aktualne przeznaczenie nieczynna kultowo Poprzednie wyznanie Kościół Greckokatolicki w Polsce
Dane świątyni Świątynia • materiał bud. • drewno sosnowe Kopuła • liczba kopuł 1 Liczba naw 1
Położenie na mapie gminy Narol Wola Wielka, cerkiew
Położenie na mapie Polski Wola Wielka, cerkiew
Położenie na mapie województwa podkarpackiego Wola Wielka, cerkiew
Położenie na mapie powiatu lubaczowskiego Wola Wielka, cerkiew
50°18′33,9″N 23°23′36,3″E

W latach 1947–1994 użytkowana jako rzymskokatolicki kościół filialny Parafii Matki Bożej Śnieżnej w Łukawicy.

Po 1994 świątynia nieczynna kultowo, pod opieką Fundacji Pro Akademia Narolense.

Cerkiew wraz z drewnianą dzwonnicą, przycerkiewnym cmentarzem i ogrodzeniem wpisano na listę zabytków w 2001 i włączono do podkarpackiego Szlaku Architektury Drewnianej.

Historia obiektu

Cerkiew postawił w 1755 wójt wsi Bazyli Szcziry z wiejską gromadą. W 1844 wykonano kamienną podmurówkę, dobudowano zakrystię i przystawiono w nawie chór muzyczny. W 1857 odnowiono dzwonnicę. W latach 90 XIX wieku przebudowano zakrystię oraz dach nad nawą, który pokryto blachą, a dachy pozostało pobito nowym gontem. W 1893 malarz Joan Manastyrski wykonał polichromię ścian. W 1902 zamontowano ikonostas zakupiony w Łówczy. W 1927 zamieniono pokrycie dachów z gontowego na blaszane. W 1947 po wysiedleniu ludności ukraińskiej cerkiew przejął kościół rzymskokatolicki. Od 1994 po wybudowaniu nowej kaplicy w Woli Wielkiej, świątynia pozostaje nieużytkowana.

• 
  Elewacja frontowa
• 
  Widok ogólny
• 
  Elewacja wschodnia przed remontem 2015 r.
• 
  Elewacja wschodnia podczas remontu 2021 r.

Architektura i wyposażenie

Cerkiew zbudowano z drewna sosnowego konstrukcji zrębowej, na kamiennej podmurówce, orientowana, trójdzielna, na planie trzech prostokątów: szersza i wyższa nawa, prezbiterium i babiniec. Na ścianach wsparte na rysiach dookolne wydatne zadaszenie. Powyżej zadaszenia ściany oszalowane pionowo z listwowaniem. Nawa przykryta ośmiopołaciową kopułą na niskim tamburze z pendentywami zwieńczoną cebulastym hełmem z latarnią; dachy kalenicowe nad babińcem i prezbiterium, kryte blachą.

Wewnątrz nad babińcem i sanktuarium pozorne sklepienie kolebkowe. Pierwotną polichromię naścienną zamalowano. W nawie chór śpiewaczy wsparty na dwóch belkach oraz fragment późnobarokowego ikonostasu (pocz. XIX wieku). Część wyposażenia cerkwi znajduje się w muzeach w Łańcucie i Lubaczowie.

• 
  Elewacja południowa
• 
  Dzwonnica
• 
  Cmentarz przycerkiewny

Otoczenie świątyni

Obok świątyni usytuowana jest drewniana dwukondygnacyjna dzwonnica na rzucie kwadratu, konstrukcji słupowo-ramowej, zwieńczona galeryjką i blaszanym dachem namiotowym. Wokół cerkwi znajdują się wapienne nagrobki z ośrodka kamieniarskiego w Bruśnie. Cmentarz przycerkiewny otoczono murkiem z łamanych bloków wapienia.

Bibliografia

• Janusz Mazur, Kościoły i cerkwie Roztocza i Ziemi Lubaczowskiej, Lubaczów 2009, Oficyna Wydawnicza MERCATOR, s. 64–65, ISBN 978-83-60483-07-7.
• Leksykon drewnianej architektury sakralnej województwa podkarpackiego, KrzysztofK. Zieliński (red.), Rzeszów: Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju i Promocji Podkarpacia „Pro Carpathia”, 2015, s. 312–313, ISBN 978-83-61577-68-3, OCLC 922211420 .

Linki zewnętrzne

• Kościoły drewniane, Wola Wielka
• Cerkiew Wola Wielka:galeria. mojeroztocze.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-09-19)].