Sobór Morski Świętego Mikołaja w Lipawie

Sobór Morski Świętego Mikołaja (łot. Liepājas Svētā Nikolaja pareizticīgo Jūras katedrāle) – świątynia prawosławna w Lipawie, w dzielnicy Karosta, dawnym porcie wojennym. Potocznie określana mianem soboru morskiego. Zbudowana na początku XX wieku, należy do dekanatu lipawskiego eparchii ryskiej Łotewkiego Kościoła Prawosławnego.

sobór Morski Świętego Mikołaja

Liepājas Svētā Nikolaja pareizticīgo Jūras katedrāle

nr rej. 8562
cerkiew wojskowa (sobór morski)
Widok zewnętrzny cerkwi
Państwo	Łotwa
Miejscowość	Lipawa
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Łotewski Kościół Prawosławny
Eparchia	ryska
Wezwanie	św. Mikołaja
Wspomnienie liturgiczne	9/22 maja; 6/19 grudnia
Historia Data zakończenia budowy 1903 Data poświęcenia 1903; 1997 Data zamknięcia po 1944 Aktualne przeznaczenie czynna świątynia prawosławna Data reaktywacji 1991
Dane świątyni Architekt W. Kosiakow Świątynia • materiał bud. • cegła Wieża kościelna • liczba wież 1 Kopuła • liczba kopuł 6 Ołtarz • liczba ołtarzy • wezwania ołtarzy bocznych 3 Chrztu Pańskiego; św. Aleksego Dzwonnica • typ dzwonnicy wbudowana
Położenie na mapie Łotwy sobór Morski Świętego Mikołaja
56,552934°N 21,012376°E

Historia

Budowa cerkwi rozpoczęła się w czerwcu 1900, w poświęceniu gotowego budynku w sierpniu 1903 uczestniczył car Mikołaj II i jego rodzina, jeden z głównych fundatorów świątyni. Autorem projektu cerkwi był Wasilij Kosiakow, architekt z Sankt Petersburga. Sobór służył przede wszystkim żołnierzom marynarki wojennej służącym w Porcie Aleksandra III, na terenie którego się znajdował, w tym marynarzom wyjeżdżającym na dalekie rejsy oceaniczne oraz pierwszym żołnierzom służącym na łodziach podwodnych.

W czasie I wojny światowej sobór został uszkodzony, stracił część dekoracji wnętrza, gdyż niektóre ikony zostały wywiezione do innych cerkwi prawosławnych. W czasie II wojny światowej cerkiew przejęły wojska niemieckie, a z dzwonnicy zdjęły wszystkie dzwony. Po przyłączeniu Łotwy do ZSRR obiekt został pozbawiony dalszej części ozdób i zamieniony na klub dla marynarzy z miejscowej bazy Floty Bałtyckiej.

Starania o przywrócenie soborowi funkcji sakralnych rozpoczęły się w latach 80. XX wieku. 2 czerwca 1990 metropolita ryski i całej Łotwy Aleksander odprawił nabożeństwo przed zamkniętą cerkwią. We wrześniu 1991 wojsko przekazało klucze przedstawicielom Łotewskiego Kościoła Prawosławnego. Pierwsze nabożeństwo zostało odprawione w grudniu 1991, w 1997 metropolita Aleksander ponownie poświęcił budynek. Trwają w nim prace konserwacyjne i restauratorskie.

Architektura

Budowa soboru została w dużej mierze dofinansowana przez marynarkę wojenną. Na pamiątkę tego cerkiew została wzniesiona na planie zbliżonym do łodzi. Całość wzniesiona jest na podeście z betonu. Budynek wybudowano z czerwonej i żółtej cegły. Obiekt wieńczą cztery złote kopuły zgrupowane wokół największej, centralnej. Nad głównym wejściem do cerkwi wznosi się dzwonnica. Zewnętrzne dekoracje cerkwi wykonali artyści z Petersburga, bogato dekorując ją płaskorzeźbami i złoconymi mozaikami. Podobnie wystawne były ozdoby wnętrza obiektu, wspartego na czterech łukach podpartych filarami.

Główny ołtarz soboru poświęcony jest św. Mikołajowi Cudotwórcy, tradycyjnemu patronowi marynarzy. Boczne ołtarze poświęcono natomiast św. Aleksemu oraz Objawieniu Pańskiemu.

Zbliżonym architektonicznie do cerkwi w Lipawie jest zaprojektowany przez tego samego autora budynek soboru św. Mikołaja w Kronsztadzie, również budowany przy porcie wojennym Imperium Rosyjskiego.

Bibliografia

• Baister Stephen, Łotwa: przewodnik turystyczny National Geographic, Warszawa 2008
• Opis w serwisie sobory.ru